މި ވާހަކަ ދައްކާލަން ވެއްޖެ ކަމަށް އަޅުގަނޑުގެ ޟަމީރު ޤަބޫލު ކޮށްފި އެވެ. ރާއްޖޭ ގައި މިހާރު ހިނގަމުން މި އަންނަ ކަންތައްތަކުގެ ސަބަބުން، ލައްކަ އެއްޗެހި ހިތަށް އަރައި، ފައިބަމުން ދެ އެވެ.

ޚާއްސަކޮށް، ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޑޮކްޓަރު މުޙައްމަދު މުޢިއްޒުގެ ސަރުކާރުން، ރާއްޖޭގެ ޝަރުއީ ދާއިރާ އަށް އިންތިހާ އަށް ނުފޫޒު ފޯރުވަމުން ދާއިރު، މިއީ ހުސް އިއްތިފާގު ކަމަށް އަޅުގަނޑު އަދި ގިނަ ދިވެހިން ވެސް ޤަބޫލެއް ނުކުރެ އެވެ.

އަޅުގަނޑުމެން ރާއްޖެ ވެސް މިއޮތީ ޑިމޮކްރަސީ ގައި ދޮންވެ ފައްކާވެފަ އެވެ. މި ނިޒާމުގެ ތެރޭގައި ހުރި ހުރިހާ ސިފަތަކެއް އަޅުގަނޑުމެން ވެސް މި ތިބީ ޤަބޫލު ކޮށްގެންނެވެ. އެހެނީ، ތިން ބާރު ވަކިވެފައިވާ ނިޒާމެއް އަޅުގަނޑުމެން ޤަބޫލު ކުރީ މެވެ. ވެރިކަން ކުރާ ބާރާއި، ޤާނޫނު ހަދާ ބާރު އަދި އަދުލު އިންސާފުގެ ބާރު މިއީ، ދުވަހަކު އެއް ކޮށްގެން ނުވާނެ ތިން ބާރެވެ.

ކޮންމެ ބާރެއްގައި ވެސް ވެރިޔަކު ހުންނަނީ، ނަމަކަށް ނޫނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤާނޫނު އަސާސީން އެ ބޭފުޅުންނަށް ބާރުތަކެއް ދީފައިވެ އެވެ. މަސްއޫލިއްޔަތު ތަކެއް ހަވާލުކޮށްފައިވެ އެވެ. އިމްތިޔާޒު ތަކެއް ވެސް ލިބިދީފައި އޮވެ އެވެ. ވެރިކަމުގައި ބާރުގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އެވެ. ޤާނޫނު ހަދާ ބާރުގައި މަޖިލީހުގެ ރައީސެވެ. އަދުލު އިންސާފުގެ ބާރުގައި އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރެވެ.

މިއީ ނިޒާމު އެތުރިފައި އޮތް ގޮތެވެ. މިހާރު ގިނަ ދިވެހިންގެ މެދުގައި އުފެދޭ ސުވާލަކީ، އަދުލު އިންސާފުގެ ވެރިޔާ ނުވަތަ އެ ބާރުގެ ވެރިޔާ، އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރު ކޮބައި ހެއްޔެވެ؟

އޭގެ ކުރިން ކުޑަ ވާހަކައެއް ފާހަގަ ކޮށްލާނަމެވެ.

އެމެރިކާގައި ޤަވާއިދާ ޚިލާފަށް އުޅޭ ބިދޭސީން ޑީޕޯޓު ކުރުމުގެ މައްސަލައިގައި އެ ޤައުމުގެ ފަނޑިޔާރު ޖޭމްސް ބާސްބާގު އަމުރެއް ނެރުއްވި އެވެ. އެއާއެކު ޑީޕޯޓު ކުރާ މީހުން އުފުލަން ޝެޑިއުލް ކޮށްފައިވާ ފްލައިޓުތައް ސަސްޕެންޑު ކުރުމަށް އަމުރު ކުރެއްވި އެވެ.

އެއާއެކު، އެ ފަނޑިޔާރާ ދެކޮޅަށް އެމެރިކާގެ ރައީސް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕް ވާހަކަ ދެއްކެވި އެވެ. އެ ފަނޑިޔާރު މަގާމުން ވަކި ކުރަން ޖެހޭ ކަމަށް، ޓްރަމްޕާއި، އޭނާގެ ސަރުކާރު އަދި ޕާޓީގެ މެމްބަރުން ވެސް ގޮވާލަމުން ދިޔަ އެވެ.

އެހެން ނަމަވެސް، ޓްރަމްޕާ ދެކޮޅަށް އެމެރިކާގެ އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރު ޖޯން ރޮބާޓްސް ނިކުންނަވައި، ފަނޑިޔާރުން އަދި ޝަރުއީ ދާއިރާގެ ދިފާއުގައި ވާހަކަ ދެއްކެވި އެވެ.

އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރު ރޮބާޓްސްގެ ބަޔާނު ގައި ވިދާޅުވީ، ޝަރުއީ ދާއިރާ ނުވަތަ ޖުޑިޝަރީ އިން ނިންމާ ނިންމުންތަކާ މެދު އުފެދޭ ޚިޔާލު ތަފާތުވުން ތަކުގައި، ފަނޑިޔާރުން ވަކި ކުރުމަކީ ރަނގަޅު ގޮތް ނޫން ކަމަށެވެ. އަދި އެކަން އެގޮތަށް ކަނޑައަޅާފައި އޮންނަތާ 200 އަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ވެފައިވާ ކަމަށް ވެސް އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރު ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.

ދެން ރާއްޖޭގައި މިހާރު މި ހިނގަމުން އަންނަ ކަންތައްތަކަށް ބަލާލާނަމެވެ. ސަރުކާރުގެ ނުފޫޒު ޝަރުއީ ދާއިރާ އަށް ފޯރުވަމުން އެ ދަނީ އެއްވެސް އިމެއް، އަދި މިނެއް ނެތި އެވެ.

ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓަކީ އެންމެ މަތީ ކޯޓު ކަމަށްވާ އިރު، އެއީ އެންމެ ފަހު ބަސް ބުނަން އޮތް ކޯޓެވެ. އެ ކޯޓުގެ މަސައްކަތް ހުއްޓުވާލައި، ކޯޓުގައި ތަޅު އަޅުވާފައި ބާއްވައިގެން، ޝަރުއީ ނިޒާމު ޕެރަލައިޒް ކޮށްލުމަށް ވުރެ ބޮޑު ކަމެއް ރާއްޖޭގެ ޝަރުއީ ޙަޔާތުގައި ވެސް ހިނގާނެ ހެއްޔެވެ؟

ސަރުކާރުން ޤާނޫނަށް ގެނައި އިސްލާޙެއް ބާތިލު ކުރުމަށް ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ދުސްތޫރީ މައްސަލައެއް ހުށަހަޅާފައި ވަނިކޮށް، ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ތިން ފަނޑިޔާރަކު ކުއްލި ގޮތަކަށް ސަސްޕެންޑު ކުރި އެވެ.

ސަރުކާރުން ބޭނުންވާހާ ގޮތަކަށް، ޖުޑީޝަލް ސާވިސް ކޮމިޝަން (ޖޭއެސްސީ) ގެ މެމްބަރުން ބަދަލުކޮށް، ޖޭއެސްސީ އަތުރާލަމުން ގެންދިޔައީ އެވެ. ސީދާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އައްޔަން ކުރައްވާފައި ހުންނެވި ބަންޑާރު ނައިބު، ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންނަށް ނުފޫޒު ފޯރުވަން މަސައްކަތް ކުރައްވައިފި އެވެ.

އެކަމާ ދެކޮޅު ހެއްދެވުމުގެ ގޮތުން ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރަކު އިސްތިއުފާ ދެއްވައިފި އެވެ. އެ ބޭފުޅާގެ އިސްތިއުފާގެ ސިޓީގައި އޮތީ ކުޑަ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އަމުދުން އާދައިގެ ވާހަކަ އެއް ވެސް ނޫނެވެ. ސީދާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އާއި ސަރުކާރުން ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންނަށް ނުފޫޒު ފޯރި ކަމަށް ވިދާޅުވެ، އެކަމާ އިހުތިޖާޖު ކުރެއްވުމުގެ ގޮތުން އިސްތިއުފާ ދެއްވީ އެވެ.

މި ހުރިހާ ކަމެއް ހިނގަމުންދާއިރު، ޝަރުއީ ދާއިރާގެ އެކި އެކި ބޭބޭފުޅުން ގެންދަވަނީ މިކަމުގެ ކަންބޮޑުވުން ފާޅު ކުރައްވަމުންނެވެ. ރާއްޖޭގައި މިހާރު އަމަލު ކުރަމުން އަންނަ ފެހި ޤާނޫނު އަސާސީ އެކުލަވާލައި، ޑްރާފްޓު ކުރެއްވި ބޭފުޅުންނާއި، ކުރީގެ އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރުންނާއި، ކުރީގެ ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނަރަލުންނާއި، ކުރީގެ ފަނޑިޔާރުން އަދި ގާޒީން ވެސް ގެންދަވަނީ ސަރުކާރުގެ މި އަމަލުތަކަށް ފާޑު ވިދާޅު ވަމުންނެވެ.

އެކަމަކު، އަދި ވެސް މި ކަމުގައި ބަސް ވިދާޅުވާން ޖެހޭ ބޭފުޅާ ހުންނެވީ ހަނު އެވެ. އަދުލު އިންސާފުގެ ވެރިޔާ އެވެ. އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރެވެ. ޝަރުއީ ދާއިރާ އަށް ލިބޭ ކޮންމެ ގެއްލުމެއްގައި އެ ބޭފުޅާ ބަސް ވިދާޅުވާން ޖެހޭނެ އެވެ.

ހަމައެކަނި މިއަދަކު ނޫނެވެ. އަބަދު ވެސް އެކަން އޮންނަން ވާނީ އެހެންނެވެ. ކުއްލި އަކަށް ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުން ތަކެއްގެ މައްސަލަ ބަލައި، ސަސްޕެންޑު ކޮށްފައި ތިބޭތާ އެތައް ދުވަހެއް ވެއްޖެ އެވެ. ކުޑަ މިނުން އެ މައްސަލައިގެ ތަހުގީގު ގޮސްފައި އޮތީ ކިހާ ހިސާބަކަށްތޯ، ނުވަތަ އެ ތަހުގީގު ކުރިއަށްދޭތޯ އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރަށް ބެއްލެވޭނެ ކަމަށް ޤާނޫނީ ބޭފުޅުން ވިދާޅުވެއެވެ.

އެހެނީ އެ ފަނޑިޔާރުންގެ މަސްލަހަތަށް ވުރެ، އެ ފަނޑިޔާރުން ނެތުމުގެ ސަބަބުން ގެއްލިގެންދާ ރައްޔިތުންގެ ޙައްޤުތައް ގިނަ އެވެ. އެންމެ މަތީ ކޯޓުން ދުސްތޫރީ މައްސަލައެއް ބެލޭނެ ގޮތެއް ނެތެވެ. މަރުގެ މައްސަލައެއް ބެލޭނެ ގޮތެއް ނެތެވެ. އެންމެ ބޮޑެތި މައްސަލަތައް އެ ވަނީ މަތި މައްޗަށް ފުނިޖެހިފަ އެވެ.

ޤާނޫނީ ގޮތުން އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރަކީ، ޝަރުޢީ ނިޒާމުގެ މިނިވަންކަމާއި މުސްތަޤިއްލުކަން ހިފެހެއްޓުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު، ފަނޑިޔާރުންގެ ޤާނޫނުން މަތިކޮށްފައިވާ ފަރާތެވެ. ޤާނޫނުގެ ވެރިކަން ނަގަހައްޓައި، ހިމާޔަތްކޮށް، ކުރިއެރުވުމަށާއި ރައްޔިތުންގެ ސަލާމަތާއި، ރައްޔިތުންގެ މަންފާ އާއި، ޢާންމު މަޞްލަޙަތު ދިފާޢު ކުރަން މަސައްކަތް ކުރުމަކީ ވެސް ޤާނޫނު އެމަނިކުފާނާ ޙަވާލު ކުރައްވާފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތެކެވެ.

ވަކިން ޚާއްސަކޮށް، މިހާ ހާމަކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި ސުޕްރީމް ކޯޓު އަދި މުޅި ޝަރުއީ ނިޒާމަށް ސަރުކާރުން ނުފޫޒޯ ފޯރުވައި، އެންމެ މަތީ ކޯޓުގެ މަސައްކަތް ހުއްޓުވާލާފައި އޮތްއިރު، ޝަރުއީ ދާއިރާގެ ޙައްގުގައި އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރަށް ބަސް ވިދާޅު ނުވެވެނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟