ނަގޮރްނޯ-ކަރަބަޚް ސަރަހައްދަކީ އަޒަރުބައިޖާނާއި އަރުމީނިއާއާ ދެމެދު ސިލްސިލާ ގޮތެއްގައި ދެބަސްވުންތައް އުފެދޭ ސަރަހައްދެކެވެ. ނަމަވެސް، މި ފަހަކަށް އައިސް، މަސްރަހު ވަނީ އިންތިހާއަށް ނުތަނަވަސްވާން ފަށާފައެވެ. އަރުމީނިއާއާއި އަޒަރުބައިޖާން 1991 ވަނަ އަހަރު ރޫޅާލި، ސޯވިއެޓް ޔޫނިއަންގެ ބައެކެވެ.
ނަގޮރްނޯ-ކަރަބަޚް ސަރަހައްދުގެ މިލްކުވެރިކަމުގެ މައްސަލަ އެތައް އަހަރަކަށް ދިގުލައި ގޮސްފައިވާއިރު، ބައިނަލްއަގުވާމީ ފެންވަރުގައި މި ސަރަހައްދު ބަލައިގެންފައިވަނީ އަޒަރުބައިޖާނުގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ނަގޮރްނޯ-ކަރަބަޚް ސަރަހައްދަކީ އަޒަރުބައިޖާނުގެ ބައެއް ކަމުގައި ކަނޑައަޅާފައި އޮތްނަމަވެސް، 1994 ވަނަ އަހަރު ކުރި ހަނގުރާމައަކަށްފަހު، އެ ސަރަހައްދު ކޮންޓްރޯލް ކުރަމުން ދިޔައީ އަރުމީނިއާއިންނެވެ.
ނަގޮރްނޯ-ކަރަބަޚް ސަރަހައްދުގައި އަނެއްކާވެސް ހަނގުރާމަ ގަދަވެފައިވާއިރު، އެތައް ބަޔަކު ދަނީ ރެފިއުޖީންގެ ގޮތުގައި، ނަގޮރްނޯ-ކަރަބަޚް ސަރަހައްދުން ފައިބަމުންނެވެ. ރެފިއުޖީން ބަލައިގަތުމަށްޓަކައި އަރުމީނިއާއިން ކުރަމުންދާ މަސައްކަތްތައްވެސް މިހާރު ވަނީ މެކުހަށް ޖަހާފައެވެ.
ދެ ގައުމުގެ މެދުގައި 30 އަހަރަށްވުރެ ގިނަ ދުވަހަށް ދިގުލައި ގޮސްފައިވާ ދެބަސްވުންތަކާ ގުޅިފައި އޮތް ނަގޮރްނޯ-ކަރަބަޚްގެ ކޮންޓްރޯލް އަޒަރުބައިޖާނުން ނެގުމާއެކު، އެ ސަރަހައްދުގެ ރައްޔިތުން ދަނީ ބައިބަޔަށް އަރުމީނިއާއަށް ހިޖުރަކުރަމުންނެވެ. ބުރާސްފަތި ދުވަހުގެ ނިޔަލަށް އެކަނިވެސް ނަގޮރްނޯ-ކަރަބަޚުން ގެދޮރު ގެއްލިފައިވާ ބައި ލައްކައަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ވަނީ އަރުމީނިއާއަށް އެތެރެވެފައެވެ. އަރުމީނިއާގެ ސަރުކާރުން އަންދާޒާކުރާގޮތުގައި، ނަގޮރްނޯ-ކަރަބަޚް ސަރަހައްދުން އެ ގައުމަށް އެތެރެވާ ރެފިއުޖީންގެ އަދަދު 120000ށް އަރާނެއެވެ. އެއީ އެ ސަރަހައްދުގައި ދިރިއުޅޭ އަރުމީނިއާ ދަރިކޮޅުގެ ޖުމުލަ އަދަދެވެ.
އަރްމީނިއާއާއި ނަގޮރްނޯ-ކަރަބަޚް ގުޅިފައި އޮންނަ ހަމައެކަނި މަގު ކަމަށްވާ ލަޗިން ކޯރިޑޯ ހުރަސްކޮށް އަރުމީނިއާއަށް އެތެރެވާ ރެފިއުޖީންނާ ބައްދަލުކުރަނީ ސަރުކާރުގެ އޮފިޝަލުން އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ޑޮކްޓަރުންގެ އިތުރުން އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭ ވޮލަންޓިއަރުންވެސް މެއެވެ.
ފުރަތަމަ އެހީގެ ފަރުވާ ދިނުމަށްޓަކައި ބޯޑަރު ސަރަހައްދުގައި ޓެންޓެއްވެސް ވަނީ ގާއިމުކޮށްފައެވެ. އެ ޓެންޓުގައި 24 ގަޑިއިރު ޑޮކްޓަރުންނާއި ނަރުހުން ޚިދުމަތުގައި ތިބެއެވެ. އެމީހުންގެ މަސައްކަތަކީ، ހަމަނުޖެހުން ގަދަވެފައިވާ ސަރަހައްދުން އެތެރެވާ އަރުމީނިއާގެ ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާ ސިއްހީ ފަރުވާ ފޯރުކޮށްދިނުމެވެ.
މެޑިކަލް ޓެންޓުގައި މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ އަރުމީނިއާގެ ޑޮކްޓަރެއް ކަމަށްވާ ޖެކޮލީން އެވްތިސްޔާނަކީ ރެފިއުޖީން ހިޖުރަކުރަން ފެށި ފުރަތަމަ ދުވަހުން ފެށިގެން އެ މަސައްކަތުގައި ދެމިހުރި މީހެކެވެ. އޭނާގެ ގާތަށް ޚިދުމަތް ހޯދަން އަންނަ މީހުންގެ ނަފްސާނީ ހާލަތު ތަފްސީލު ކޮށްދިނުމަކީ ޑރ. ޖެކޮލީނަށް މާ ފަސޭހަ ކަމަކަށް ނުވިއެވެ.
ވަރަށް ގިނަ މީހުން ތިބީ ނަފްސާނީ ގޮތުން އެތައް ބަލިމަޑުކަމެއް ތަހައްމަލުކޮށްފަ. ބައެއް މީހުންގެ ހަށިގަނޑުން، ޖިސްމާނީ ބަލިކަށިކަމުގެ އަސަރުތައްވެސް ފެންނަން ހުރި. ދާއިމީ ބަލިތަކުގެ ވޭން އުފުލާ އެތައް ބަޔަކުވެސް ތިބި. ހަކުރު ބަލީގެ މީހުން ތިބި. ބަނޑުހައިހޫނުކަމުގަ ކުޑަކުދިން ތިބި. ރޯގާ ޖެހިފަ ތިބި މީހުން ތިބި. 1 އަހަރުން ދަށުގެ ހުރިހާ ކުދިންހެން ތިބީ ހުން އައިސްފަ، ނޫނީ ރޯގާ ޖެހިފަ. އަހަރެމެން ފޯރުކޮށްދެނީ ފުރަތަމަ ފަރުވާގެ އެހީއާ ބޭސް. އޭގެ ފަހުން، ދޭސީ ކުލިނިކުތަކުގަ އެމީހުން ދަފުތަރުކުރާނީ، ފަރުވާގެ ކަންކަމަށް.ޖެކޮލީން އެވްތިސްޔާން؛ މެޑިކަލް ޓެންޓުގައި މަސައްކަތްކުރާ ޑޮކްޓަރެއް
ނައިރާ ގްރިގޯރަޔާނާއި އޭނާގެ ބޮޑު އާއިލާ އަރުމީނިއާއަށް ދަތުރުކުރަމުން ދަނީ ކާރެއްގައެވެ. އިތުރު އެތައް ހާސް ބަޔަކާ އެއްފަދައިންނެވެ. އަރުމީނިއާގައި އާ ހަޔާތެއް ފެށުމުގެ ފޮނި އުންމީދުގައެވެ. އަޒަރުބައިޖާނުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ވަނީ ނަގޮރްނޯ-ކަރަބަޚް ސަރަހައްދުގައި ތިބި އަރުމީނިއާ ދަރިކޮޅުގެ މީހުންނަށް ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރު ކޮށްދޭނެ ކަމަށް ބުނެފައެވެ. ހައްގުތައް ކަށަވަރުވާނެ ކަމަށް ބުނެފައެވެ. ނަމަވެސް ނައިރާއަށް އެ ވާހަކަތަކެއް ގަބޫލެއް ނުކުރެވެއެވެ. މިދިޔަ 32 އަހަރުގެ ތެރޭގައި އޭނާގެ އާއިލާއިން ވަނީ 3 ހަނގުރާމައެއްގެ ވޭން ތަހައްމަލުކޮށްފައެވެ.
ނޫން، އަނބުރާ ދިއުމެއް ނެތް. އަހަރެންގެ ދަރިން، އެފަދަ ނުރައްކަލަކަށް ހުށައެއްނޭޅޭނެ. އަހަރެމެން ދެން ދާންވީ ކޮން ތާކަށް ކަމެއް ނޭނގެ. އަހަރެމެންގެ ގެދޮރެއް ނެތް. އަރުމީނިއާ ތެރޭގަ ވަޒަން ވެރިވާން އަހަރަމެން ތައްޔާރު. އެކަމަކު، ބޯޑަރު ސަރަހައްދުގައެއް ނޫން. ހަނގުރާމަ، އަހަރަމެން އަވަދިކޮށްލައިފި. ބޯޑަރު ސަރަހައްދުގަ އުޅޭކަށް ބޭނުމެއް ނޫން. އަހަރެމެން ދިރިއުޅެން ބޭނުންވަނީ، އެ ހަމަލާތަކުގެ އަޑުފަށްގަނޑު ނީވޭ ހިސާބެއްގަ.ނައިރާ ގްރިގޯރަޔާން؛ ރެފިއުޖީއެއް
އަރުމީނިއާގެ ބޯޑަރު ސިޓީއެއް ކަމަށްވާ ގޯރިސްއަކީ، ނަގޮރްނޯ-ކަރަބަޚް ސަރަހައްދު ދޫކޮށް އަންނަ ރެފިއުޖީން އެންމެ ގިނަ އަދަދަކަށް އެތެރެވާ ސަރަހައްދެވެ. އަރުމީނިއާއަށް އެތެރެވުމަށްފަހު ރެފިއުޖީން އެންމެ ފުރަތަމަވެސް ދަނީ ރެފިއުޖީން ދަފުތަރު ކުރުމަށް ޚާއްސަކޮށްފައިވާ މަރުކަޒަށެވެ. އެ މަރުކަޒުން ބަސްބަހަށް ރެފިއުޖީން އަރުވައި، އަރުމީނިއާގެ އެކި ހިސާބުތަކަށް ފޮނުވާލައެވެ. އެތަންތަނަކީ ރެފިއުޖީންގެ ވަގުތީ ހިޔާތަކެވެ. ރެފިއުޖީންނަށް ބޭނުންވާ އެހީ ޖަމާކޮށް، ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ މަސައްކަތުގައި ވޮލަންޓިއަރުން ދަނީ ހަރަކާތްތެރިވަމުންނެވެ.
އަރުމީނިއާގެ އަވަށްތަކާއި ސިޓީތަކުގައި ރެފިއުޖީން ވަޒަންވެރި ކުރުވުމުގެ މަސައްކަތްތައް މޮނިޓަރކުރުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވަނީ ސަރަހައްދީ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ކަނޑައަޅާފައިވާ މަންދޫބުންނެވެ. ރެފިއުޖީންނަށް ބޭނުންވާ ކާބޯތަކެއްޗާއި އެނޫންވެސް ސާމާނު ލިބޭނެކަން ކަށަވަރުކުރުމަށްޓަކައި، އަރުމީނިއާގެ ފިހާރަތަކާއި ބޭކަރީތަކުން ދަނީ 24 ގަޑިއިރު ޚިދުމަތްވެސް ދެމުންނެވެ.
ނަގޮރްނޯ-ކަރަބަޚް ދޫކޮށް އަރުމީނިއާއަށް ހިޖުރަކުރާ ރެފިއުޖީންގެ އަދަދު އިތުރުވަމުން ދާއިރު، އަރުމީނިއާގެ ސަރުކާރުން ވަނީ ކުރިއަށް އޮތް އަހަރު ދުވަހު ރެފިއުޖީންނަށް ބޭނުންވާ އެކިއެކި ކަންކަން ހަމަޖެއްސުމަށް ޚާއްސަ ބަޖެޓެއްވެސް ކަނޑައަޅާފައެވެ. އަރުމީނިއާއިން ވަނީ ކަންކަން ހެޔޮ ފާލަކަށް އެޅުވުމަށްޓަކައި ބައިނަލްއަގުވާމީ އެހީ ބޭނުންވާ ކަމަށް ބުނެފައެވެ.
