ބޯހިޔާވަހިކަމަކީ ކޮންމެ އިންސާނެއްގެވެސް އަސާސީ ހައްގެކެވެ. އަސާސީ މިހައްގު ބައެއް މީހުންނަށް ލިބެނީ ކިރިޔަ ކިރިޔާއެވެ. އަނެއްބަޔަކަށް އެވަރުވެސް ނުވެއެވެ. ދެން އުޅެނީ މިހައްގު، ހައްގު މިންވަރަށްވުރެންވެސް މަތިން ލިބޭ މީހުންނެވެ. މިއީ މުޖުތަމައުގެ ތެރޭގައި ހުރިހާ ކަމެއްގައިވެސް ކަން ހުރި ގޮތެވެ. މުޖުތަމައު ބިނާވެގެންވަނީ ފަގީރުންނާއި މެދު މިނުގެ އާމްދަނީ ލިބޭ މީހުންނާއި މުއްސަނދިންގެ މެދުގައެވެ. މީގެތެރެއިން ފަގީރުންނާއި މުއްސަނދިންގެ ފަރަގު އިންތިހާއަށް ބޮޑުވާނަމަ މުޖުތަމައުގެ އަމަންކަމާއި ހަމަހަމަ ކަމާއި މިނޫންވެސް އެތައް ކަމަކަށް ބޮޑެތި ލޮޅުންތައް އަރައެވެ. އެހެންކަމުން ސިޔާސަތުތައް ރާވާ ތަންފީޒުކުރަންޖެހެނީ އެފަރަގު ވީހާވެސް ކުޑަވާގޮތަށެވެ.

ނަމަވެސް ކަންކަން ވަނީ އެހެން ނޫނެވެ. އެއީ ދުނިޔޭގެ އާދައޭ ބުނެ ނިންމާލެވޭކަށްނެތެވެ. އެއީ އެކަމުގެ ސަބަބުން މުޖުތަމައުން ފެންނަ ނާއިންސާފުގެ ބާގަނޑު ބޮޑުވަމުންދާތީއެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން ނިކުންނަ ނަތީޖާތައް ހިތިވެފައި އަސަރުގަދައެވެ. އެކަން ސޯޝަލް މީޑިޔާގައި އާންމުން ފާޅުކުރަމުންދާ ޝުއޫރުތަކަށް ބަލާލުމުން ފެނިގެންދެއެވެ. ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ކޮންމެ މަޝްރޫޢަކާއެކު ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި އަޑަށް ބާރުލާފައި އެންމެ ގަދައަށް ދެކެވޭ ވާހަކައަކަށް އޮންނާނީ މާލެ އާއި ރަށްރަށުގެ ވާހަކައެވެ. މާލެ އަކީ ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ކުރާ ރަށެވެ. އަބަދުވެސް ހުރިހާ ޚިދުމަތެއް ލިބެން އޮތީ މިތަނުންނެވެ. އެކަން ބަދަލުކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރާނެކަމަށް ބުނިނަމަވެސް އެކަން މާބޮޑަކަށް އަދި ވީކަމުގެ އިހުސާސެއް އެއްވެސް ދިވެއްސަކަށް ނުކުރެވެއެވެ.

ތައުލީމު ހާސިލުކުރުމާއި، ރަނގަޅު ބޭސް ފަރުވާ އާއި ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތައް ލިބެން އޮތީ މިތާނގައެވެ. މާލެ ސިޓީގައެވެ. ބުރިބުރި އަށް ނަގާފައި ހުރި އަލިފާންފޮށިތަކުގައި އުޅެގެންނެވެ. އެއީ ރަށްރަށުގެ ހިތްގައިމު ދިރިއުޅުމާއި އަޅާބަލާއިރު ބޯހާސް ދިރިއުޅެމެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް ދިވެހިންގެ ތެރެއިން އެތައް ބަޔަކު ބުނާގޮތުން ގުދުރަތީ ގޮތުން ހިތްގައިމުކަން ލިބިދޭ ދިރިއުޅުން ދޫކޮށް ކުދިކުދި އަލިފާންފޮށިތަކުގައި ދިރިއުޅެނީ މަޖުބޫރުވެގެންނެވެ. ހަމަގައިމުވެސް މިހާރު ސޯޝަލް މީޑިޔާއަށް އޮބިނޯންނަ ވަރަށް ބަންޑުން ވަމުން އަންނަ ޝުއޫރުތަކަށް ބަލާއިރު މާލެ ބަދަލުވި ސަބަބުތަކުގައި ތެރޭގައި އެންމެ ގިނައިން ފާހަގަވާ އެއް ލަފުޒަކަށް އޮންނާނީ "މަޖުބޫރޫވެގެން"، "އެނޫން ގޮތެއް ނެތިގެން" މިހެންނެވެ.

ތެދެކެވެ. ޒަމާނުއްސުރެ ސަރުކާރުތަކުން ގެންގުޅުނު ސިޔާސަތާއެކު އެތައް ދިވެހިންނަކަށް އެ ދިރިއުޅުން އުޅެން "މަޖުބޫރު" ވިއެވެ. އެއް ބަޔަކު ތިބީ އެ މަޖުބޫރު ދިރިއުޅުމަށް ހޭނި ރަށްފުށުގެ ދިރިއުޅުމަކީ ހަމައެކަނި ޗުއްޓީއަށް ގޮސްލާ އާއިލާ އާއި ރަހުމަތްތެރިންނާއެކު ހިތްހަމަޖައްސާލާ ދިރިއުޅުމަކަށް ވެފައެވެ. އަނެއްބަޔަކަށް މަޖުބޫރު މާލޭގެ ދިރިއުޅުމަށް ނުހޭނި އެތައް ގޮންޖެހުންތަކާއި ދިމާވެފައެވެ. އެނޫން ގޮތެއް ނެތިގެން މިތާނގައި އުޅެނީ ހާސްކަމާއެކުއެވެ. މިދިރިއުޅުމުން ފަހަރުގައި ލިބޭ ހަމައެކަނި ހަމަޖެހުމަކީ ވަޒީފާއެވެ. ނުވަތަ ތައުލީމުގެ ފުރުސަތެވެ. ރީތި ނޫއުޑާއި ރޭގަނޑު ގަޑީގައި ތަރިތަކުން އުޑު ބަބުޅާފައި އޮންނަ މަންޒަރު މާލޭގައި ނުފެނުނު ނަމަވެސް އިރު އަރާ މަންޒަރާއި އިރު އޮއްސޭ މަންޒަރުގައި ހުރި ހިތްހަމަޖެހުން ކޮންމެ ދުވަހަކު ތަޖުރިބާ ކޮށްލަން ނުލިބުނުނަމަވެސް "މަޖުބޫރު" ވެފައިވަނީ އެއްކަލަ އަލިފާން ފޮށީގައި ތާށިވެފައި އޮންނާށެވެ. ހިތްއެދި ގޮވަނީ މިނޫން ދިރިއުޅުމަކަށެވެ. މިއަށްވުރެ ފަސޭހަ އަރާމު ދިރިއުޅުމަކަށެވެ.

މާލޭގައި މިހާލުގައި އުޅޭތާ ވިހި ތިރީސް އަހަރު ވީއިރުވެސް މިނޫން ގޮތެއް ނެތް އެތައް ބަޔަކު އެބަތިއްބެވެ. އަނެއް ބަޔަކީ މާލެއަށް އުފަން މާލޭގެ ރައްޔިތުންނެވެ. އެހެން ތިއްބާ އުންމީދުގެ ހުޅުކޮޅު ދިއްލެނީ ކޮންމެ ފަހަރަކުވެސް އިއުލާންކުރާ ބޯހިޔާ ވަހިކަމުގެ މަޝްރޫޢުންނެވެ. ނަމަވެސް އޭގެއިންވެސް ހަގީގީ މަންފާ ލިބެނީ ވަކި ބަޔަކަށެވެ. އެއް ބަޔަކީ މަގާމާއި ފައިސާގެ ނުފޫޒުން އެކަން ކާމިޔާބުކުރާ މީހުންނެވެ. އަނެއް ބަޔަކީ ހަމަ އަސްލަަށްވެސް ޝަރުތުހަމަވެގެން އެކަން ހައްގުވާ މީހުންނެވެ. ދެން ތިބެނީ ދެން އަންނަ ފަހަރަކުން ލިބޭނެއޭ ހިތަށް އަރުވާލައިގެން އެފަހަރެއްގެ އިންތިޒާރުގައި ތިބެންޖެހޭ މީހުންނެވެ. އެމީހުންގެ ހިތުގެ އުދާސްތައް އަޑު އަހާނެ މީހަކު އެކަމަށް ހައްލެއް ގެނެސްދޭނެ މީހަކު ނެތެވެ.

ހައްލެއް ގެނެސްދޭން ކޮންމެވެސް މަޝްރޫއު ޢެއްގެ ވާހަކަ އިއުލާންކުރާއިރު އަނެއްކާ އަޑުގަދަ ވަނީ އެއްކަލަ މާލެ އާއި ރަށްރަށުގެ ބަހުސެވެ. ކޮންމެ މީހެއްގެ ނަޒަރުގައި އެމީހަކީ އެންމެ ރަނގަޅަށް އެމައުލޫގައި ވާހަކަ ދައްކާ މީހާއެވެ. އެއީ އެކަމުގެ ހިތި ތަޖުރިބާ ކުރެވިފައިވަނީ އޭނާއަށް ކަމަށްވާތީއެވެ. ނަމަވެސް ހަގީގަތަކީ އެ ހިތި ތަޖުރިބާ ނުކުރާ މީހަކު ވަރަށް މަދެވެ. އެންމެންނަށްވެސް ބުނެވެނީ ހަމަ އެކައްޗެކެވެ. މިނޫން ގޮތެއް ނެތީ ހެއްޔެވެ؟