މިނިވަންކަމުގެ ތާރީޚުގައި މުޅި ދުނިޔެއިންވެސް ފާހަގަކުރެވޭ ފަޚުރުވެރި ގައުމެކެވެ. ހާސް އަހަރު ނުވަތަ ސާސްކަފެއްގެ މިނިވަންކަމުގެ ޝަރަފުވެރި ތާރީޚެއް އޮތް ގައުމެކެވެ. ޤައުމެއްގެ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖެ އުފެދުނީއްސުރެ ޤައުމުގައި ޤާއިމުވެފައި ހުރި ނިޒާމުތަކެއް އިންތިޒާމުތަކެއް (މުއައްސަސާތަކެއް) ވެއެވެ.1000 އަހަރު ސާސްކަފެއްވީ ރަސްކަމެވެ.އަމީރުންނެވެ. ވަޒީރުންނެވެ.ވީމާ، 1000 އަހަރު ސާސްކަފެއްވީއެވެ.

މި ނިޒާމުތައް އިންތިޒާމުތައް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ގާއިމުވެ ހިނގަމުން އަންނަތާ މިގައުމަށް ވީހައި ދުވަހެއް ވެއްޖެއެވެ. ހާސް އަހަރުވެއްޖެއެވެ. ސާސްކަފެއް ވެއްޖެއެވެ.

ބޮޑުތަކުރުފާނު، އުތީމު މަހާރަދުން (އައްސުލްޠާނުލްޣާޒީ މުޙައްމަދު ސިރީ ސަވާދީއްތަ މަހާރަދުން) އިސްވެހުންނަވައިގެން ކުރެއްވެވި ގައުމީ ޖިހާދުން ފޯޗުގީޒުން އަޅުވެތި 15 އަހަރުގެ އަޅުވެތި އަނިޔާވެރި އިސްތިއުމާރުން ދިވެހި ސަލާމަތްކުރައްވައި ހިޖުރީގޮތުން 981، މީލާދީގޮތުން 1573ގައި މިލޮބުވެތި ވަތަނަށް ނަސްރާއި ނަސީބާއި ކާމިޔާބު ހޯއްދަވައިދެއްވިއެވެ. އެއީ ގައުމީ އެންމެ މަތިވެރި ބަތަލުކަމުގައި ދިވެހި ތާރީޚުގައި ފާހަގަކުރެވެއެވެ. އޭގެފަހުން އުތީމު ދަރިކޮޅުން އުފެދުނު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޝުޖާޢީ (އާރާއިބާރުގަދަ / އަސްކަރީ) މަހާރަދުން ކަމުގައިވި އައްސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީން (އައްވަލު) ސިރީ ކުލަ ސުންދުރަ ކައްތިރި ބަވަނަ މަހާރަދުން (1621-1648) (ބޮޑު ރަސްގެފާނު) އެއީ، އަސްކަރީ ނުވަތަ ދިފާއީގޮތުން ދިވެހި ގަައުމަށް އެންމެ ވަރުގަދަ އެންމެ ގިނަގުނަ ޚިދުމަތްތަކެއް ކުރެއްވި އަދި ކަމުގެ އިލްމާއި ހުނަރާއި ތަޖުރިބާ ލިބިވަޑައިގެންފައިވާ މަހާރަދުންނެވެ.

ރާއްޖެއިން ބޭރުން، ރާއްޖޭގެ ދިފާއަށްޓަކައި އެޒަމާނަށް އެންމެ އެކަށޭނަ ބޮޑުބަޑިއާއި ހަތިޔާރު ހޯއްދެވުމާއި، ވެރިރަށް ފުރަމާލޭގަައި ދިފާއީ ބުރުޒުތައް ބިނާކުރެއްވުމާއި މާލޭ ބޮޑުފާރަކީ އެރަދުންގެ ކޮމާންޑަރ އިން ޗީފް ކަމުގައި މުޅިން އަލަށް ކުރެވުނު ވަރަށްބޮޑެތި މަސައްކަތްތަކެއް އެންމެ ވަރުގަދަ އަސްކަރީ އަދި ދިފާއީ ގައުމީ ޚިދުމަތްތަކެކެވެ.

ބޮޑުރަސްގެފާނުގެ ލޭފަވެތި (ލޮބުވެތި) އަގުހުރި ދަރިކަލުން އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ އިބްރާހީމް އިސްކަންދަރު (އައްވަލު) ސިރީ ކުލަ ރަންމީބަ ކައްތިރި ބަވަނަ މަހާރަދުންނަކީ (1648-1687) ބައްޕާފުޅަށްވުރެވެސް މާއަގުހުރި ގިނަގުނަ ޚިދުމަތްތަކެއް ދިވެހި ގައުމަށް ކޮށްދެއްވި ދިވެހިރާއްޖޭގައި އެންމެ އައުދާނަ މަހާރަދުންނެވެ. އިސްކަންދަރު ރަސްގެފާނުގެ ރަސްކަމުގައި ޕޯޒުގީޒުންނާއި މަލާބާރީން ރާއްޖެއަށް ދިން އުދުވާނީ ހަމަލާތަކަކީ، އެދެބައިމީހުން ރާއްޖެ އަޅުވެތި ކުރި ފަހަރުތަކަށްވުރެ ބޮޑެތި ޢުދުވާނީ ހަމަލާތަކެކެވެ. އިސްކަންދަރު ރަސްގެފާނަކީ މިބޮޑެތި އުދުވާނީ ހަމަލާތަކުން ދިވެހި ގައުމު ދިފާއު ކުރައްވައި، ދިވެހި ގައުމަށް ނަސްރާއި ނަސީބާއި ކާމިޔާބު ހޯއްދަވައިދެއްވި، ދިވެހި އަސްކަރުގެ ލަޝްކަރުގެ ކޮމާންޑަރ އިން ޗީފް އަދި ޣާޒީ ރަަސްކަލެއްގެ ޝަރަފު ލިބިވަޑަައިގެންނެވި މަތިވެރި މަހާރަދުންނެވެ.

ޕޯޗުގީޒުންނާއި މަލާބާރީންނަށް އެހާތަނަށް ދިވެހިރާއްޖެއިން ދެމުންއައި ޖިޒީ ނުދެއްވައި، ދިފާއީ ސިޔާދަތީ ބާރާއެކު އަމިއްލަވަންތަ ދިވެހިގައުމުގެ ރަސްކަން ކުރެއްވި ގައުމީ ބަޠަލެކެވެ.

ރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމުގެ ތާރީޚަށް ބަލާއިރު، އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ ޙަސަން ޢިއްޒުއްދީން ސިރީ ކުލަ ރަންމީބަ ކައްތިރި ބަވަނަ މަހާރަދުން (1759-1767) ދޮންބަންޑާރައިންނާއި، އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ މުޙައްމަދު ޣިޔާޘުއްދީން ސިރީ ކުލަ ރަންމަނި މަހާރަދުން (1767- 1773) ޙާޖީ ބަންޑާރައިން / ޝަހީދުކުޅަ ބަންޑާރައންގެ އަގުހުރި ގައުމީ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތާއި އިސްތިގުލާލު ރައްކާތެރިކޮށް ދެމެހެއްޓުމުގެ ގައުމީ ޚިދުމަތްތައް ތާރީޚުގައި ވަނީ ރަން އަކުރުންނެވެ. މި 2 ރަސްކަލުންނަކީވެސް، ބޭރުގެ އުދުވާނީ ހަމަލާތަކުން ދިވެހި ގައުމު ދިފާއު ކުރައްވައި، ދިވެހި ގައުމަށް ނަސްރާއި ނަސީބާއި ކާމިޔާބު ހޯއްދަވައިދެއްވި މަތިވެރިވި ދިވެހި އަޖުދާދުން ގައުމީ އަބްޠާލުންނެވެ.