މުޅި ދުނިޔެ ސޯޝަލް މީޑިއާގެ ޒަރީއާއިން ގުޅާލާފައިވާއިރު ސޯޝަލްމީޑިއާގެ ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން މީހަކަށް އެއްޗެއް ވިއްކާލުމަކީ މިހާރު އުދަނގޫކަމެއްނޫނެވެ. ކޮންމެ މީހަކަށް ވެސް އިންސްޓަގްރާމުގައި ނުވަތަ ފޭސްބުކްގައި ނުވަތަ ވައިބަރގައި ޕޭޖެއް ހުޅުވައިގެން ވިޔަފާރި ކުރަން ފެށިދާނެއެވެ. ރާއްޖޭގައި މިގޮތަށް ޕޭޖު ހަދައިގެން ގިނައިން ވިއްކަނީ ބޭރު ގައުމުތަކުން ގެންނަ ތަކެއްޗެވެ. ނަމަވެސް މައްސަލައަކީ ތަކެއްޗެއް ނޫނެވެ. މައްސަލައަކީ އަގެވެ.
ރާއްޖޭގައި އޮންލައިންކޮށް ވިޔަފާރި ކުރާ ގިނަ ޕޭޖުތަކުގައި ތަކެތީގެ ފޮޓޯލައި އެއާގުޅޭ މައުލޫމާތު ފުރިހަމައަށް ލިޔެފައި ހުރެއެވެ. މަދުވަނީ އެންމެ އެއްޗެކެވެ. އެއީ އަގެވެ. އެ މުދަލެއް ގަންނަ މީހާއަށް އެންމެ ބޭނުންވާ މައުލޫމާތެވެ. ނަމަވެސް މި މައުލޫމާތު ހޯދަން "ޑީއެމް" ނުވަތަ ޕޭޖަށް ޑައިރެކްޓް މެސެޖް ކުރަން އެ ޕޭޖުތަކުގައި ޖަހައިފައި ހުރެއެވެ. މިކަމާ ގުޅިގެން ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު ފާޑުވެސް ކިޔައެވެ.
ވިޔަފާރިއެއް ކުރާނަމަ އެ މުދަލުގެ އަގު ގަންނަ މީހާއަށް އެނގެންވާނެއެވެ. އެއީ ސިއްރުކޮށްފައި އޮންނަންޖެހޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ފިހާރަތަކުގައިވެސް ތަކެތީގެ އަގު އާއްމުންނަށް ފެންނަ ގޮތަށް ޖަހާފައި ބެހެއްޓުން މަޖުބޫރެވެ. އެހެންކަމަށްވާނަމަ ޕޭޖަކުން ވިއްކާ މުދަލެއް ގަންނަން ޑީއެމް ކުރަން މަޖުބޫރުވަނީ ކީއްވެހެއްޔެވެ.
ޕޭޖުތަކުން އަގުތައް ހާމަ ނުކުރަނީ ތަކެތީގެ އަގު މާބޮޑުވެ، މީހުން އެ ނުގަނެފާނެތީ ކަމަށްވެސް ވެދާނެއެވެ. ނުވަތަ މެސެޖުކުރާ އެކި ފަރާތްތަކަށް އެކި އަގުތައް ހުށަހަޅަން ކަމަށްވެސް ވެދާނެއެވެ. އަދި އެއްވައްތަރެއްގެ މުދާ ވިއްކާނަމަ އަގު ހާމަކޮށްގެން ކޮމްޕެޓިޝަން އިތުރުވެދާނެތީ ކަމަށްވެސް ވެދާނެއެވެ. މިއިން އެއްވެސް ކަމަކީ އަގު ސިއްރުކުރަންޖެހޭ ސަބަބެއް ނޫނެވެ. ކޮމްޕެޓިޝަން އިތުރުވެދާނެތީ ނުވަތަ އަގު ބޮޑުކަމުން އެކަން ފޮރުވަން ފިހާރަތަކުގައިވެސް އަގުތައް ފޮރުވާފައި ނުހުރެއެވެ.
ގިނަ ބަޔަކު ގަބޫލުކުރާގޮތުގައި މިގޮތަށް ޕޭޖުތަކުން އާއްމުންނަށް ފެންނަ ގޮތަށް އަގު ނުޖަހަނީ އޭގެ އަގު އޮޅުވާލުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ. އެގޮތުން، ޕޭޖަށް މެސެޖް ކުރުމުން ބޮޑު އަގު ހުށަހަޅާކަމަށާއި ބޭރުން އެ މުދާ ލިބޭ އަގަށްވުރެ އެތައް ގުނައެއް ބޮޑުކޮށް ފައިދާ ލައިގެން މުދާ ވިއްކާކަަމަށްވެސް ގިނަ ބަޔަކު ބުނެއެވެ. އަދި ބައެއް ޕޭޖުތަކުން މުދާ ގަންނަން މެސެޖުކުރާމީހުންގެ ތެރެއިން އެކި މީހުންނަށް އެކި އަގު ހުށަހަޅާ ކަމަށާއި، އޭގެ ތެރެއިން އަގުބޮޑުކޮށް ގަންނަ މީހަކަށް އެ މުދާ ވިއްކާކަމުގެ ތުހުމަތުވެސް ބައެއް ފަރާތްތަކުން ކުރެއެވެ.
މިކަން ދިފާއުކުރަން ބައެއް ޕޭޖުތަކުން ޕޯސްޓްތައްވެސް ކުރެއެވެ. އެގޮތުން، ބައެއް ޕޭޖުތަކުން ބުނާގޮތުގައި އަގު ސިއްރުކުރަނީއެއްނޫނެވެ. ޝައުގުވެރިވާ ފަރާތްތަކުން މެސެޖް ކުރުމުން ހަމައަގު ކިޔައިދޭކަމަށާއި ހުރިހާ އެންމެނަށް ވެސް ހުށަހަޅަނީ އެއް އަގެއް ކަމަށް ބުނެއެވެ.
ޕޭޖުތަކަށް ޑީއެމް ކުރުމުން ބައެއް މީހުން އެ އެއްޗެއްގެ އަގުބޮޑުވިނަމަވެސް ލަދުންވެސް އެ އެއްޗެއް ގަންނަ ކަމަށްވެއެވެ. އެގޮތުން، ބައެއް ޕޭޖުތަކަށް ޑީއެމްކޮށް އަގު އެހުމުން ބޮޑު އަގެއް ހުށަހެޅުމުން، ނުގަންނާނެކަމަށް ބުނެފިނަމަ ފާޑުކިޔާކަމަށްވެސް ބައެއް ފަރާތްތަކުން ބުނެއެވެ.
އެއްވެސް ކަމެއް ސިއްރުކުރަން ބޭނުންނުވާނަމަ އަގު އާއްމުންނަށް ފެންނަ ގޮތަށް ނުޖަހަންވީ ކީއްވެގެންތޯއެވެ. ޑީއެމް ކޮށްގެންވެސް އަގު ބެލުމަށްފަހު ގަންނާނެ ބަޔަކު ގަންނާނެއެވެ. އަދި އަގުބޮޑު ނަމަ ގަންނަން ބޭނުން ނުވާ މީހަކު އެހެން ގޮތެއް ހޯދާނެއެވެ. އަގު ހާމަކޮށްފައި ހުރުމުން ޑީއެމް ކޮށްގެން އެ ދާ ބޭކާރު ވަގުތު ދެ ފަރާތަށްވެސް ސަލާމަތްވީއެވެ.
އޮންލައިން ޕޭޖުތަކަކީ ރާއްޖޭގައި ކުރާ އެހެނިގެން ވިޔަފާރިތަކާ ތަފާތުކޮށް ހިންގާ ވިޔަފާރިތަކެކެވެ. ބައެއް ޕޭޖުތައް ވިޔަފާރި ރަޖިސްޓްރީ ކުރުމުގެ އުސޫލުގެ ދަށުން ރަޖިސްޓްރީކޮށްގެން ހިންގިނަމަވެސް ގިނަ ޕޭޖުތަކަކީ ރަޖިސްޓްރީނުކޮށް ހިންގާ ޕޭޖުތަކެވެ. އެހެންކަމުން ރާއްޖޭގެ ވިޔަފާރިތަކުން ސަރުކާރަށް ދައްކަން ޖެހޭ މުދަލާއި ޚިދުމަތުން ނަގާ ޓެކްސްވެސް މި ޕޭޖުތަކުން ދައްކާކަށްނުޖެހެއެވެ.
