ރާއްޖޭގައި މަރުގެ ޙުކުމް ތަންފީޒުކުރުމުގެ ވާހަކަ އެކި ސަރުކާރުތަކުން ދައްކައި އުޅުނީ ހަމައެކަނި ސިޔާސީ ބޭނުމަކަށް ކަމަށާއި، އެކަމުގައި ސަރުކާރުތަކުން ގެންގުޅޭ ސިޔާސަތަށް އެއްވެސް ބަދަލެއް އެއްވެސް ސަރުކާރަކުން ގެނެސްފައި ނުވާކަމަށް ހޯމް މިނިސްޓަރު ޝެއިޙް އިމްރާން އަބްދުﷲ ވިދާޅުވުމާއެކު، އިދިކޮޅުން މިވަނީ ކެކި އަރަން ފަށާފައެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، ތާރީޚަކީ އޮޅުވާލެވޭނެ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ހަގީގަތަކީ ބަދަލު ކުރެވޭނެ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ކަން ހިނގާފައިވާ ގޮތަށް ބަލާއިރު، މިނިސްޓަރު އެ ވިދާޅުވީ ގޯސް ބަސްފުޅެއް ނޫންކަން އޮތީ ދިމާއަށް ފެންނާށެވެ. ޔާމީން ސަރުކާރުގައި މަރުގެ ޙުކުމް ތަންފީޒު ކުރުން އިބިލީހުގެ ކައިވެންޏަށް ހެދި ގޮތް އޮޅޭހާ ގިނަ ޒަމާންތަކެއް އަދި ނުވެއެވެ.

2014 ވަނަ އަހަރުގެ ޖެނުއަރީ މަހުގެ 23 ވަނަ ދުވަހުގެ ތާރީޚެކެވެ. މަރުގެ ޙުކުމް ތަންފީޒު ކުރާނެ ކަމުގެ ދަޅަ ސަރުކާރުން ފުރަތަމަ ދެއްކި ހިސާބެވެ. ސުޕްރީމް ކޯޓުން މީހަކު މެރުމަށް ހުކުމްކޮށްފިނަމަ، އެ ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ދިނުމަށް މޯލްޑިވްސް ކަރެކްޝަނަލް ސާވިސްއަށް ހޯމް މިނިސްޓްރީން އަމުރެއް ކުރިއެވެ.

އެހިސާބުން ދެން އައީ މަރުގެ ޙުކުމް ތަންފީޒު ކުރާނެ ގޮތުގެ ސުވާލެވެ. އެގޮތުން 9 ފެބްރުއަރީ 2014 ގައި އޭރުގެ ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުން ވަނީ ލީތަލް އިންޖެކްޝަން ޖަހައިގެން މަރުގެ ޙުކުމް ތަންފީޒު ކުރެއްވުމަށް އޭރުގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީނަށް ލަފާ އަރުއްވާފައެވެ.

ދެން ފެށިގެން ދިޔައީ މަރުގެ ޙުކުމް ޔާމީނުގެ ސަރުކާރުން ތަންފީޒު ކުރާނެ ކަމުގެ ސަޅި ބައިސާގެ ސިލްސިލާއެވެ. ބައެއް ތާރީޚުތަކަށް ބަލާލާނަމެވެ.

21 ނޮވެމްބަރ 2014 ގެ ތާރީޚެވެ. އެ ދުވަހު ރައީސް ޔާމީނު ވަނީ މަރުގެ ހުކުމް ތަންފީޒުކުރުމަށް ސަރުކާރަށް ކެރޭނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައެވެ.

ކޮންމެއަކަސް އެހެން ގޮސް 2014 ނިމި 2015 ފެށިއްޖެއެވެ.

އަނެއްކާވެސް އިތުރު ތާރީޚެކެވެ. 27 އޭޕްރީލް 2015 އެވެ. މި ސަރުކާރުން ނުވަތަ ރައީސް ޔާމީން އެންމެ އުފާވެވަޑައިގަންނަވާނީ ޑރ. އަފްރާޝީމްގެ މަރުގެ ގާތިލު ހޯދައި އެ މީހަކަށް މަރުގެ ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރެވުމުން ކަމަށް އެމަނިކުފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. އެކަން ކުރައްވާނެ ކަމުގެ ޔަޤީންކަންވެސް އެ ދުވަހު ދެއްވިއެވެ.

މަރުގެ ޙުކުމް ތަންފީޒު ކުރުމުގެ ސަޅި ބައިސާގެ އިތުރުން، ރައްޔިތުންގެ ލޮލުގައި އަނދުން އެޅުއްވުމަށްވެސް އޭރު ކުރި ކަންކަން މަދެއް ނޫނެވެ. އެގޮތުން ދައުލަތުން 2016 ވަނަ އަހަރަށް ލަފާކޮށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅި 27.457 ބިލިއަން ރުފިޔާގެ ބަޖެޓުގައި މަރުގެ ހުކުމް ތަންފީޒުކުރާ ތަނެއް ހެދުމަށް ހަތަރު މިލިއަން ރުފިޔާ ހިމެނީ 14 ނޮވެމްބަރ 2015 ގައެވެ.

މަރުގެ ޙުކުމް ތަންފީޒު ކުރުމަށް އަމުރު ނެރެވިއްޖެއެވެ. އެކަން ކުރާނެކަމަށް ބުނެފިއެވެ. އެކަން ކުރާނީ ލީތަލް އިންޖެކްޝަން ޖަހައިގެންކަމަށްވެސް ބުނެފިއެވެ. ދެން އައީ އެކަން ކުރާނެ ތަނެއްގެ ވާހަކައެވެ. އެކަމަށް ބަޖެޓުވެސް ކަނޑައެޅިއްޖެއެވެ.

28 ނޮވެމްބަރު 2015 ގެ ތާރީޚެވެ. ސުޕްރީމް ކޯޓުން މަރުގެ ހުކުމް ކަށަވަރުކޮށް ނިންމާ ހިސާބުން މަރުގެ ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރެވޭ ވަރަށް މިހާރު ތައްޔާރުވެފައިވާ ކަމަށާއި، ހުކުމް ތަންފީޒުކުރަން ހަމަޖެހިފައި ވަނީ މާފުށީ ޖަލުގައި ކަމަށް އޭރުގެ ހޯމް މިނިސްޓަރު އުމަރު ނަސީރު ވިދާޅުވިއެވެ. ތަނެއްވެސް ހަމަޖެހުނީއެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، 2015 ވެސް ނިމިގެން ދިޔައީ ކީހާޅެން ފަރިއްސަށް ވެގެންނެވެ. ކަދުރު އަލީގެ ނަދުރެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ.

2016 ފެށިއްޖެއެވެ. އޭރު ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވަމުން ގެންދެވީ މަރުގެ ޙުކުމް ތަންފީޒު ކުރެއްވުމަށް ބައިނަލްއަޤުވާމީ ދުނިޔޭގެ ގޮންޖެހުންތައް ސަރުކާރަށް އޮތް ކަމަށެވެ. އެގޮތުން މަރުގެ ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރުމަށް ބައިނަލްއަގުވާމީ ގޮންޖެހުންތައް ހުރި ނަމަވެސް އެކަން ކުރައްވާނެ ކަމަށް ރައީސް ޔާމީން ވަނީ 5 ޖުލައި 2016 ގައި ވިދާޅުވެފައެވެ.

"ކުރައްވާނެ ކުރައްވާނެއެއްގައި" ވެރިކަމުގެ 3 އަހަރު ނިމެނީއެވެ. ހުސް ހޮޅި ވާހަކަ ނޫން އަޑެއް ނީވެއެވެ.

2017 ފެށިގެން ދިޔައީ ސަރުކާރުގެ ވަރަށް ބޮޑު ޔަޤީންކަމަކާއެކުއެވެ. އެގޮތުން ކުރިއަށް އޮތް ތިން މަސްތެރޭގައި ރާއްޖޭގައި މަރުގެ ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރައްވާނެ ކަމަށާއި މިހާރު އެކަމަށް ތައްޔާރުވަމުން ދާ ކަމަށް ރައީސް ޔާމިން 23 އޭޕްރީލް 2017 ވަނަ ދުވަހު ވިދާޅުވިއެވެ. އެއާއެކު، ރައްޔިތުންވެސް ޔަޤީންކުރީ ރާއްޖޭގައި މަރުގެ ޙުކުމް ތަންފީޒު ކުރަން ފަށަން ދެން އޮތީ 3 މަސް ކަމެވެ.

ރައީސް ޔާމީނުގެ ބަސްފުޅަށް ބާރު ދެއްވައި ރައްޔިތުންގެ ލޮލުގައި އެމަނިކުފާނު އެޅުއްވި އަނދުނުގެ ކުލަ ގަދަ ކުރެއްވީ އޭރުގެ ހޯމް މިނިސްޓަރ އަޒްލީން އަހުމަދެވެ. އެގޮތުން ކުޑަ ދުވަސްކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި މަރަށް މަރު ހިފަން ފަށާނެ ކަމަށް ހޯމް މިނިސްޓަރު އަޒްލީން އަހުމަދު ވިދާޅުވީ 1 އޮގަސްޓް 2017 ވަނަ ދުވަހުއެވެ.

ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވި 3 މަސްވެސް ފާއިތުވެއްޖެއެވެ. ޙުކުމް ތަންފީޒު ކުރާ ވާހަކަ ކަނޑުގައި އަޅާ ރޮނގެއް ފަދައެވެ. އެހިސާބުންވެސް އެ ވާހަކައަށް ބަދަލެއް ނާދެއެވެ. ސަރުކާރުގެ ރާގަކަށް ބަދަލެއް ނާދެއެވެ.

އެގޮތުން މަރުގެ ހުކުމް ތަންފީޒުކުރުމަށް ކުރަންޖެހޭ ހުރިހާ އިންތިޒާމްތަކެއް 2017 ވަނަ އަހަރުގެ ސެޕްޓެމްބަރު މަހުގެ ނިޔަލަށް ނިމޭނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން އަނެއްކާވެސް ސަރުކާރުން ދިނެވެ. އަނެއްކާވެސް އައު ޑެޑްލައިނެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް 2017 ވެސް ނިމިގެން ދިޔައީ ހަމަ އެވަރެއްގައެވެ.

2018 ފެށިއްޖެއެވެ. ފެށުމާއެކުހެން އަނެއްކާވެސް ސަރުކާރުން ރައްޔިތުން ވާވެއްދުމަށް ކުރަމުން ދިޔަ މަސައްކަތް ފެށުނެވެ. އެގޮތުން މަރުގެ ހުކުމް ތަންފީޒުކުރުމަށް ނިންމަން ޖެހޭ ހުރިހާ ކަމެއް މިހާރު ނިމި ފުރިހަމަ ވެފައިވާ ކަމަށް ހޯމް މިނިސްޓަރު އަޒްލީން އަހްމަދު ވަނީ 2 ޖެނުއަރީ 2018 ގައި ވިދާޅުވެފައެވެ.

އޭގެ އިތުރުން، ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން އަބްދުލްޤައްޔޫމްގެ ރިޔާސީ ދައުރު ނިމުމުގެ ކުރިން ރާއްޖޭގައި މަރުގެ ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރާނެ ކަމާ މެދު އެއްވެސް ޝައްކެއް ނެތް ކަމަށް ސަރުކާރުން ވަނީ 28 ޖެނުއަރީ 2018 ގައި ބުނެފައެވެ.

2018 ނިމި، ވެރިކަން ބަދަލުވިއިރުވެސް، އެއްކަލަ މަރުގެ ޙުކުމް ތަންފީޒު ކުރުމުގެ ވާހަކަ އޮތީ ހަމަ ދައްކާލި ދަޅައެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ވީއިރު، މިނިސްޓަރު އިމްރާން މަޖިލީހަށް ވަޑައިގެން، އެ ވާހަކަ ސަރުކާރުތަކުން ދައްކާފައި އޮތީ ސިޔާސީ ބޭނުމެއްގައޭ ވިދާޅުވުމުން، އެކަމާ ކޯފާވާނެ ކަމެއް ނެތެއްނޫންތޯއެވެ؟

ތިމާމެންނަށް ނުކުރެވުނު ކަމަކުން ލިބުނު ބަދުނާމެއް އެހެން ބައެއްގެ ބޮލުގައި އަޅުވައިގެން ސިޔާސީ މަންފާއެއް ހޯދުމަށް އުޅެގަތުމުގެ ބޭނުމެއްވެސް ނެތެއްނޫންތޯއެވެ؟