ކޮންމެ ރަށެއްގައި އެއް އަހަރުގެތެރޭގައި އެކަމަށް ޚާއްސަ ސަރަހައްދެއް ކަނޑައަޅައި، ވަސީލަތްތައް ގާއިމް ކުރުން ލާޒިމްކޮށްފައިވާ "ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ބިލު"ގެ ބަހުސް ފަށައިފިއެވެ.
ބިލު ހުށައެޅުއްވީ، ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ކޮމަންޑޫ ދާއިރާގެ މެންބަރު މުޙައްމަދު ރާޝިދުއެވެ.
ބިލުގެ ބަހުސް ފަށާފައިވަނީ ހޯމަ ދުވަހުއެވެ. ބަހުސްގައި މިހާތަނަށް ވާހަކަދެއްކެވި ގިނަ މެމްބަރުންވަނީ ކޮންމެ ރަށެއްގައި ކުނި މެނޭޖް ކުރުމަށް ޚާއްސަ ވަސީލަތްތައް ގާއިމްކުރާއިރު މިކަމަށް ބޭނުންވާ ފައިސާއާއި ތަމްރީނު ލިބިފައިވާ މުވައްޒަފުން ބޭނުންވާ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައެވެ. ކުނިން ހަކަތަ އުފައްދައިގެން ފައިދާ ވާނެ ކަމަށާއި، ކުންޏަކީ އެކަމުން ރަނގަޅު އާމްދަނީއެއް ހޯދޭނެ އެއްޗެއްކަންވެސް މެމްބަރުން ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.
ރާޝިދު ހުށައެޅުއްވި ކުނި މެނޭޖުކުރުމުގެ ބިލުގެ މަޤްޞަދަކީ ކުނީގެ ސަބަބުން ތިމާވެށްޓަށް ލިބޭ ގެއްލުން ކުޑަކުރުމަށް ބާރު އެޅުމާއި، ކުނި އުފައްދާ މިންވަރު މަދުކޮށް ކުނި އަލުން ބޭނުންކުރުމާއި ރިސައިކަލް ކުރުމަށް ބާރު އެޅުމެވެ. އަދި ކޮންމެ ރަށެއްގައިވެސް އެރަށަކާ އެކަށީގެންވާ ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ނިޒާމެއް ގާއިމުކުރުންވެސް ބިލުގެ މަގްސަދުތަކުގެތެރޭގައި ހިމެނެއެވެ.
މި ބިލުގައި ރައްކާތެރިގޮތުގައި ކުނި މެނޭޖުކުރުމަށް ކައުންސިލުތަކަށް ގިނަ ޒިންމާތަކެއް މަތިކޮށްފައިވެއެވެ.
އެގޮތުން ކުނި މެނޭޖުކުރުމުގެ ޚިދުމަތް ރަށު އަދި ސިޓީ ފެންވަރުގައި ހަމަހަމަކަމާއެކު ފޯރުކޮށްދޭނެ އިންތިޒާމުތައް ހަމަޖައްސައި، ކުނި މެނޭޖުކުރުމުގެ ޚިދުމަތް ރަށުފެންވަރުގައި ޕްލޭންކުރުމާއި، މަޝްރޫޢުތައް އެކުލަވާލުމާއި، މަޝްރޫއުތައް ތަންފީޒްކުރުން ހިމެނެއެވެ. އަދި ކުނި މެނޭޖުކުރުމުގެ ޚިދުމަތް ރަށު އަދި ސިޓީ ފެންވަރުގައި ހަމަހަމަކަމާއެކު ފޯރުކޮށްދޭނެ އިންތިޒާމް ހަމަޖެއްސުމާއި، މާލީ އަދި ފަންނީ ވަސީލަތް ހޯދުންވެސް ކައުންސިލްތަކުގެ ޒިންމާތަކުގެ ގޮތުގައި ބަޔާންކުރެއެވެ.
މީގެ އިތުރުން ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތަކާއި ގާނޫނާ ޤަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އެރަށެއް ނުވަތަ ސިޓީއެއްގައި ކުނި މެނޭޖުކުރުމުގެ ޚިދުމަތުން ނަގާނެ އަގެއްވެސް ކަނޑައަޅަންޖެހެއެވެ. އަދި ކުނި މެނޭޖުކުރުމުގެ ޚިދުމަތް ކައުންސިލްތަކުން ފޯރުކޮށްދޭނަމަ އެ މަސައްކަތް ހަވާލުކުރަންވާނީ ކުނި މެނޭޖުކުރުމުގެ ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތްތަކާކަމަށްވެސް މި ބިލުގައި ބަޔާންކުރެއެވެ.
މި ބިލުގައިވާ ގޮތުން ކުނި މެނޭޖުކުރުމާއި ގުޅޭގޮތުން ރައްޔިތުން ހޭލުންތެރިކުރުވުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތައްވެސް ކައުންސިލްތަކުން ހިންގަންޖެހެއެވެ. އަދި ކުންޏާބެހޭ ގައުމީ ސިޔާސަތު އެކުލަވާލުމަށް ބޭނުންވާ ތަފާސް ހިސާބުތައް ބެލެހެއްޓުމާއި ކަމާގުޅުންހުރި އިދާރާތަކަށް ފޯރުކޮށްދިނުމަކީވެސް ކައުންސިލްތަކުގެ ޒިންމާއެވެ. މީގެއިތުން މި ބިލު ޤާނޫނަކަށްވެ އަމަލުކުރަން ފަށާތާ އެއް އަހަރު ތެރޭގައި ރާއްޖޭގެ ކޮންމެ ރަށެއްގައި ރައްކާތެރި ގޮތުގައި ކުނި މެނޭޖުކުރާނެ ސަރަހައްދެއް ކަނޑައަޅަންޖެހެއެވެ.
ބިލުގައި ކުނި މަދުކުރުމަށް އެކުލަވަލާ ސިޔާސަތުތަކާއި ކުނި މެނޭޖުކުރުމަށް ޤައުމީ ޕްލޭން އެކުލަވާލުމާއި ގުޅޭ ސިޔާސަތުތަކާއި ސިންގަލް ޔޫސް ޕްލާސްޓިކް މަދުކުރުމުގެ ސިޔާސަތުތަކާއި، ކުނީގެ ސަބަބުން ތިމާވެއްޓަށްކުރާ ނޭދެވޭ އަސަރުކުޑަކުރާނެ ގޮތްތައްވެސް ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ. ކުންޏާބެހޭ މައުލޫމާތު އެއްކޮށް ރެކޯޑްތައް ބަލަހައްޓައި އޮޑިޓްކުރެވޭނެ އިންތިޒާމް ކަނޑައެޅުމާއިއެކު، މި ޤާނޫނާ ޚިލާފުވެއްޖެނަމަ ދޭނެ އަދުބުތައްވެސް ވަނީ ބަޔާންކޮށްފައެވެ.
މިގޮތުން ކުނި މެނޭޖުކުރުމުގެ ޤާނޫނާ ޚިލާފުވެއްޖެނަމަ ފަސް ހާސް ރުފިޔާއާއި ފަންސާސް ހާސް ރުފިޔާއާއި ދެމެދު ޖޫރިނަމާކުރެވޭނެކަަމަށް ބުނެފައިވެއެވެ. ސިނާއީ ކުނި މެނޭޖުކުރުމުގެ ޕްލޭން ހަދަންޖެހޭ ފަރާތަކުން އެފަދަ ޕްލޭނެއް ނުހަދައިފިނަމަ އެއްލައްކަ ރުފިޔާއިން ޖޫރިމަނާކުރުމަށްވެސް ބިލުގައި ހިމަނާފައިވެއެވެ. އަދި ކުނި ދިވެހިރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުމަކީ ވަގުފާރީގެ އަމަލެއްކަމަށް ބަޔާންކޮށް އެފަދަ ކުށެއްކޮށްފިނަމަ ފަސް މިލިއަން ރުފިޔާއަށްވުރެ ބޮޑު ނޫން އަދަކުން ޖޫރިމަނާކުރެވޭނެކަމަށްވެސް މި ބިިލުގައި ވަނީ ބުނެފައެވެ.
