ކ. މާލެ
|
12 އޮކްޓޯބަރ 2023 | ބުރާސްފަތި 09:51
ހަނގުރާމަ ހިންގަމުން ދަނީ ލުބްނާނުގެ ދެކުނު ބޯޑަރުން ބަލާއިރު އެންމެ 200 އެއްހާ ކިލޯމީޓަރު ދުރުގައި
ލުބްނާނަށް އަނެއްކާވެސް ނުތަނަވަސްކަން
"ބޫން...ބޫން...ބޫން...! ފެނުނުހާވެސް އެއްޗަކީ، އަހަރަމެންނާ ދިމާއަށް ޙަމަލާތައް އަންނަތަން"
މީގެ 17 އަހަރު ކުރިން ކުރި ހަނގުރާމައަށް ބަލާއިރު، ލުބްނާނުން އެކަނިވެސް 1200 އެއްހާ މީހުން މަރުވި

އެއީ މީގެ ހަފުތާއެއްހާ ދުވަސް ކުރިއެވެ. ލުބްނާނުގެ ދެކުނުގައި ދިރިއުޅެމުން ދިޔަ ދަނޑުވެރި ޢާއިލާތަކުން ތައްޔާރު ވަމުން ދިޔައީ ތާޒާވެ، ފައްކާވެފައިވާ ޒައިތޫނިތައް ބިނުމުގެ މަސައްކަތް ފެށުމަށެވެ. ނަމަވެސް، ތަޤުރީރުގައި ނިޔާ ކުރީ މުޅިން ތަފާތު ކަމެކެވެ. ޒައިތޫނި ދަނޑުބިންތައް ދޫކޮށް، އަމިއްލަ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރުމަށް ހިޔާވައްސެއް ހޯދަން ދުއްވައިގަތުމަށް މަޖުބޫރުވީއެވެ. ދުވަހަކީ 2006 ވަނަ އަހަރުގެ ހަނގުރާމައަށް ފަހު، ބޯޑަރު ހުރަސްކޮށް އިޒްރޭލާއި ހަމާސް ޖަމާޢަތާ ދެމެދު އެންމެ ވަރުގަދައަށް ޙަމަލާތައް ބަދަލު ކުރަން ފެށި ދުވަހެވެ.

ލުބްނާނުގެ ދެކުނުގެ އަވަށްތަކުގެ އަހުލުވެރިންނަށް، އޮކްޓޯބަރު 9 ވަނަ ދުވަހަކީ ނަމާން، އަދި އެހާމެ ބިރުވެރި ހަނދާންތަކެއް އައު ކޮށްދިން ދުވަހެކެވެ. އެ ދުވަހަކީ އީރާނުގެ އެއްބާރުލުމާއެކު ހަރަކާތްތެރިވާ ލުބްނާނުގެ ހަތިޔާރު އެޅި ހަނގުރާމަ ހިޒްބުއްލާ ޖަމާޢަތާއި އިޒްރޭލާއި ދެމެދު 2006 ވަނަ އަހަރު ކުރި ވަރުގަދަ ހަނގުރާމައިގެ ހަނދާންތައް އައު ކޮށްދިން ދުވަހަކަށް ވިއެވެ. އިޒްރާލުގެ ފައުޖުތަކާއި، ޣައްޒާ ކޮންޓްރޯލް ކުރަމުން ދާ ހަމާސް ޖަމާޢަތާ ދެމެދު ގަދަ ވެފައި ވާ ހަނގުރާމަގަނޑު ހިންގަމުން ދަނީ ލުބްނާނުގެ ދެކުނު ބޯޑަރުން ބަލާއިރު އެންމެ 200 އެއްހާ ކިލޯމީޓަރު ދުރުގައެވެ.

އިއްޔެ އެ ވީ ކަންތައް ދޯ... އަހަރަމެންނަށް ފެނުނު ހާވެސް އެއްޗަކީ، އަހަރަމެންނާ ދިމާއަށް ޙަމަލާތައް އަންނަތަން. ބޫން...ބޫން...ބޫން ލާފަ އަންނަތަން. ކުޑަ ކުދިންތައް ރޮއެ ހަޅޭއްލާން ފެށީ. އަހަރަމެން އެކުދިންކޮޅު ގެންދާނީ ވަކި ކޮންތާކަށް؟ މިތާ ތިބެންވެއްޖިއްޔާ ވާނީ މަރު. އެހެންވެ، ކާރަށް އަރުވައިގެން އދގެ ހިޔާވައްސަކަށް އެކުދިން ގެންދިޔައީ. އެތާ އެކުދިން ވީ. އެތާ އެ ކުދިން ނިދީވެސް. މުޅި ރޭ ހަތަރު ދަން ދިޔައީ އެކަހަލަ ގޮތަށް. ބޫން...ބޫން...ބޫން...ކޮބާ ދިރިއުޅުމެއް؟ މީ ދިރިއުޅުމެއް ނޫން. މުޅި ދުވަހު، އެމީހުން އަހަރަމެންނަށް މިހެން ހަދަންވީ ކީއްވެ؟ އަހަރަމެން ދާންވީ ކޮންތާކަށް؟ އިޒްރޭލަށް؟ އެމީހުން އަހަރަމެން ބަލައެއް ނުގަންނާނެ. ލުބްނާނުގެ އެހެން ތާކުން އަހަރަމެންނަށް ޖާގައެއް ނެތް. ދެން ކޮންތަނެއް އޮތީ؟ ކާކު އަހަރަމެން ގެންދާނީ؟ އެއްވެސް ތަނެއް ނެތް.
ނަޒީމިއްޔާ ދަމޫޝް؛ ލުބްނާނުގެ ރައްޔިތެއް

މީގެ 17 އަހަރު ކުރިން ކުރި ހަނގުރާމައަށް ބަލާއިރު، ލުބްނާނުން އެކަނިވެސް 1200 އެއްހާ މީހުން މަރުވިއެވެ. ގިނައީ އާންމު ރައްޔިތުންނެވެ. އިޒްރޭލުން މަރުވީ އެންމެ 157 މީހުންނެވެ.

އާނ، ޖުލައި 2006ގެ ހަނގުރާމަގަނޑު ވަރަށް ބޮޑަށް ހަނދާންވޭ. މިއަށްވުރެ އެ ހަނގުރާމަގަނޑު މާ ގަދަ. ދަރިއަކު ބަލާ ބޮޑު ކުރާ ހިސާބުން، އެ ދަރިފުޅު އެ ގެއްލެނީ. ވީ ގޮތެއްވެސް ނޭނގި. ކުރަންވާ ވަރުގެ ކަމެއް ނޫން އެއީ. ކީއްކުރަން ދަރިން ހޯދަންވީ، އެ ދަރިން މަރުވާ ތަން ބަލާކަށް. ކޮންތާކަށް ވަކި ދާން އޮތީ؟ ކޮންތާކަށް ދާނީ؟ ކުދިން ރޮއި އާދޭސް ކުރި މުޅި ދުވަހު. އެހެންވެ، އދގެ ހިޔާވައްސަކަށް ލީ. ހަމަޖެހިލަންދެން އެތާ ބައިތިއްބާނީ. މީ ދިރިއުޅުމެއް ނޫން. މީ ހަމަ ލުބްނާންތަ؟ ނޫން، މީ ލުބްނާނެއް ނޫން. ލުބްނާން މާޒީވެ ހިނގައްޖެ.
ނަޒީމިއްޔާ ދަމޫޝް؛ ލުބްނާނުގެ ރައްޔިތެއް

އޮކްޓޯބަރު 9 ވަނަ ދުވަހު، އިޒްރޭލާއި ލުބްނާން ހިއްސާ ކުރާ ބޯޑަރު ސަރަޙައްދުގެ މަސްރަޙު ނުތަނަވަސް ވެގެން ދިޔައީ ހަމާސް ޖަމާޢަތުން އިޒްރޭލަށް އެތެރެވުމަށް ލުބްނާނު ހުރަސް ކުރި ހިސާބުންނެވެ. އެހެން ދެ ބައެއްގެ މެދުގައި ބަދަލު ކުރަމުން ދާ ޙަމަލާތަކެއްގެ މެދަށް، ލުބްނާނަށް ވަންނަން ޖެހުމަކީ ލުބްނާނުގެ އެތައް ބަޔަކު މިއަދުވެސް ކުރަމުން ދާ ޝަކުވާއެކެވެ. ލުބްނާނަކީ ޚުދު އެ ޤައުމުގައި ބޮޑެތި ހަމަނުޖެހުންތަކެއް އުފެދިފައި އޮތް ޤައުމަކަށް ވާ އިރު، އަނެއްކާވެސް ނުތަނަވަސްކަން އިތުރު ވީތީއެވެ.

- ކޮމެންޓް