މީގެ 51 އަހަރު ކުރިން ދިވެހިން ހިޔާރުކުރި ޖުމްހޫރީ ވެރިކަމަކީ އޭގެ ޒާތުގައި ރައްޔިތުންނާ ހިސާބުން އެ ވެރިކަމެއްގެ ބާރު ފެށިގެން އައިސް، ހަމަ އެ ރައްޔިތުންނާ ހިސާބުން އެ ވެރިކަމުގެ ބާރުތައް ނިމިގެންދާ ނިޒާމެކެވެ. ޒަމާނުއްސުރެން ރާއްޖޭގައި އޮތް ވިރާސީ ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ނިމުމަކަށް ގެނެސް އަލުން އަނބުރާ ޖުމްހޫރީ ވެރިކަމެއް ދިވެހިން އިހްތިޔާރު ކުރީ އޭގެ ފަހަތުގައި ބައިވަރު ސަބަބުތަކެއް އޮވެގެން ކަމާއި މެދު ޝައްކެއް ވެސް ނެތެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ޖުމްހޫރީ ވެރިކަމެއް ކުރެއްވީ ސުމުއްވުލް އަމީރު މުހައްމަދު ދޮށިމޭނާ ކިލޭގަފާނެވެ. މި ލިޔުމުގައި ރާއްޖެއަށް ފުރަތަމަ ޖުމްހޫރީ ވެރިކަމެއް އައި ގޮތައް ބަލާލުން ވެސް މުހިންމު ކަމުގައި ދެކެމެވެ. އެމަނިކުފާނު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް އިސްކުރެވުނީ ރާއްޖޭގައި ވެރިއަކު ނެތި ދިހަ އަހަރު ވާން ގާތްވެފައި ވަނިކޮށެވެ. ނަމަވެސް، 1953 ވަނަ އަހަރުގެ ޖެނުއަރީ މަހުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ރައީސްގެ ގެތުގައި އިސްކުރެވުނު އަމީން ދީދީއަށް ރައީސްކަން ކުރެއްވުނީ އެންމެ ހަތް މަސް ވާންދެނެވެ. އަނެއްކާވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ނިޒާމު ރަސްކަމުގެ ނިޒާމަކަށް ބަދަލުވެގެން ދިޔައެވެ.

ރަސްކަމުގެ ތަހުތައް އިސްކުރެވުނު އައްސުލްތާން މުހައްމަދު ފަރީދުލް އައްވަލްގެ ރަސްކަމުގައި، އަނެއްކާވެސް ރާއްޖޭގައި އޮންނަން ފެންނަން ނިޒާމަކާއި މެދު ބަހުސް އުފެދުނެވެ. އޭރު ރާއްޖޭގެ ބޮޑުވަޒީރަކަށް ހުންނެވީ އިބްރާހިމް ނާސިރެވެ. ނިޒާމާ ބެހޭގޮތުން ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި ކުރެވެމުންދިޔަ ބަހުހަށް ނިމުމެއް ގެނައުމުގެ ގޮތުން، ރައްޔިތުންގެ ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓަކަށް ދާން ނިންމިއެވެ. 1968 ވަނަ އަހަރުގެ މާޗް މަހު ނެގި ވޯޓުގައި، ވޯޓުލީ މީހުންގެ 97 އިންސައްތަ ނިންމީ ރާއްޖޭގައި ބާއްވަން ފެންނަނީ ރިޔާސީ ނިޒާމެއް ކަމަށެވެ. އެހިސާބުން އެ މަސައްކަތް ފެށިގެން ގޮސް، 1968 ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރު 11 ވަނަ ދުވަހު ދެވަނަ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ފުރަތަމަ ރައީސްއަކަށް އިބްރާހިމް ނާސިރު ހުވާކުރެއްވިއެވެ.

މިއަދާ ހަމައަށް ދެވަނަ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ރައީސްކަން ތަފާތު ފަސް ބޭފުޅަކު ކުރައްވައިފިއެވެ. މިއަދު ރައީސްކަމުގައި ހުންނެވި އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހުއަކީ ރާއްޖޭގެ ދެވަނަ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ހަވަނަ ރައީސްއެވެ. ހިތާމަޔަކީ، އަދިވެސް ދިވެހި ރައްޔިތުން ބޭނުންވާ އަދި އެންމެހާ ރައްޔިތުން ފަހުރުވެރިވާ ވަރުގެ ވެރިޔަކު މި ރާއްޖޭގައި ވެރިކަން ކުރައްވާފައި ނެތުމެވެ. ބަޔަކު މިކަމާ ރުހުނަސް ނުރުހުނަސް މިއީ ހަގީގަތެވެ.

މި ރާއްޖޭގައި ވެރިކަން ކުރެއްވި ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން ބޮލުގައި ބޮޑު އިލްޒާމެއް ނުވަތަ ނުރަނގަޅު ލޭބަލެއް އެޅުވިފައިނުވާ އެއްވެސް ރައީސަކު ނެތެވެ. އަދި ވެރިކަމަށް އައުމަށް ފަހު، ރައްޔިތުންގެ މަތިން ހަނދާން ނެތޭ ވާހަކައަކީ، ތާއަބަދުމެ ރައްޔިތުންގެ ތެރޭގައި ދެކެވޭ ވާހަކައެކެވެ. ވީ ވައުދުތައް މަތިން ހަނދާން ނެތި، ގާތް މީހުންނަށާ ސަޕޯޓަރުން އިސްކުރާ ވާހަކައެވެ.

ކޮންމެ ރައީސަކުވެސް ރާއްޖޭގެ ތަރައްގީއަށް ކޮންމެވެސް ކަމެއް ނުކޮށްދެއެކޭ އަޅުގަނޑު ނުދައްނަވަމެވެ. ރައީސް ނާސިރަކީ މި ރާއްޖޭ މިއަދު ދެކެމުން މިދާ ޒަމާނީ ތަރައްގީގެ ބިންގާ އެޅުއްވި ފަރާތެވެ. ރައީސް މައުމޫން އެ ބިންގާ އިތުރަށް ވަރުގަދަކޮށް ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދަށް ހެޔޮ ބަދަލުތަކެއް ގެންނެވިއެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ރާއްޖޭއަށް ޒަމާނީ ޓެކްސްގެ ނިޒާމެއް ތައާރަފްކުރައްވާ ހަރުދަނާ ވެލްފެއަރ ނިޒާމެއް ދިވެހިންނާ ހަމައަށް ގެނެސްދެއްވިއެވެ. ރައީސް ޔާމީން ވެސް ރާއްޖެ ނުދެކޭހާ އުމްރާނީ ތަރައްގީ ގެނެސްދެއްވިއެވެ.

މިހާރުވެސް އެހާރުވެސް ދިވެހި ރައްޔިތުން އެދުނީ އެންމެ ކަމަކަށެވެ. އެއީ ރައްޔިތުންގެ އަޑުއަހާ ރައްޔިތުންނާ ގާތުން ވެރިކަން ކުރާ ވެރިއެއްގެ ވެރިކަމަކަށެވެ. އެއްވެސް ރައްޔިތަކު އިސްތިސްނާ ނުވާނެހެން، ރައްޔިތުންގެ އުދާސްތަކަށް ލުޔެއް ގެނެސްދޭނެ ވެރިކަމެކެވެ. އެންމެން ބޭނުންވާހާ ކަމެއް ނުވިޔަސް، އެންމެހާ ރައްޔިތުންގެ މަންފާއާ ލާބައަށް މަސައްކަތް ކުރާނެ ވެރިއެކެވެ. އަދިވެސް ދިވެހިން ތިބީ ހަމަ އެ އިންތިޒާރުގައެވެ.