''ހިތް އަދު ދިނީތޯއޭ، ޔޫ ހެއްވާލަނީތޯއޭ''ރާގު އަޅުވާލަމުން އުފާވެރި މަޒީ ހަނދާން އައު ކުރަމުން ޒަމީރާއްތަ (ޒަމީރާ މޫސާ) ވާހަކަ ފެށިއެވެ. އުމުރުން އެންމެ 12 އަހަރުގައި ބަނޑިޔާ ޖަހަން ނުކުތް ޒަމީރާއްތަ 20 އަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަހު ބަނޑިޔާ ޖެހުމުގައި ހޭދަކުރިއެވެ.

މަޒީގެ ފަތްފުށްތައް އުކާލަމުން ޒަމީއްރާއްތަ ވާހަކަ ފެށިއެވެ. ދިރިއުޅުމުގައި ބަނޑިޔާގެ މުހިންމު ކަމާއި އެ ކަމަށް ނުކުންނަން ޖެހުނު ގޮތެވެ. ޒަމީރާއްތަ ކިޔައިދިން ގޮތުގައި ބަނޑިޔާ ޖަހަން ނުކުމެވުނީ މަޖުބޫރުވެގެންނެވެ. ކުޑައިރުއްސުރެ ފެންނަ މަންޒަރަކީ އެއީއެވެ. އަބަދު ފެންނަ މަންޒަރަކަށް ވާތީ އެކަމަށް އަބަދު ވެސް ޝައުގުވެރިވާ ކަމަށް ބުންޏެވެ. އެހެންކަމުން ޝައުގުވެރިކަން ބޮޑުވެ އެ ނޫން ކަމެއް ކުރާ ހިތް ނުވީއެވެ. މާބޮޑަށް ހިތްޖެހުނީއެވެ.

ޒަމީރާއްތަ ބުނީ 20 މެންބަރުގެ ބަނޑިޔާ ޓީމާ އެކު ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ އަތޮޅެއްގައި ބަނޑިޔާ ޖަހަން ދެވުނު ކަމަށާއި، މުޅި ދުވަސް ހޭދަކުރަނީ އެ މަސައްކަތުގައި ކަމަށެވެ. އަދި ބަނޑިޔާޖެހުމުގައި އުޅުނު ދުވަސްތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ އުފާވީ މުޅި ރާއްޖެއަށް ހުޅުވާލައިގެން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ މުބާރާތުގައި ސޯސަން ކްލަބުގެ ބަނޑިޔާ ޓީމަށް އެއްވަނަ ލިބުނު ދުވަސްކަން ޒަމީރާއްތަ ފާހަގަކުރިއެވެ.

އެޒަމާނުގައި ތޮއްޑޫ ބަނޑިޔާޖަހަން އުޅުނު އަންހެނުންގެ އިސްތަށިގަނޑުގެ ރީތިކަމުގެ ވާހަކައަކީ ވެސް ފާހަގަކޮށްލެވޭ ވާހަކައެކެވެ. ބަނޑިޔާގެ ލަވަތަކަށް އިތުރު ފުރިހަމަކަމާއި، ރީތިކަން ގެނެސްދިން ކަމެކެވެ. އެގޮތުން އެކަނބަލުންގެ އިސްތަށިގަނޑުގެ ފަންބޯކަމާއި، އެއްވަރަށް ދިގުކަމުގެ ވާހަކައަކީ މަޝްހޫރު ވާހަކައެކެވެ. ލައްވާލާ ކޮންމެ ބަޑިޔަކާ އެކު ބަނޑިޔަލާ އެއްވަރަށް ވިހެރުމުންދާ އިސްތަށިގަނޑުގެ މަސްތުގައި ރާއްޖޭ އެތައް ބަޔަކު ޖެހުނެވެ.

ތޮއްޑޫ އަންހެނުންގެ އިސްތަށިގަނޑަށް އިޝާރަތްކޮށް ޒަމީރާއްތަ ބުނީ އިސްތަށިގަނޑަށް ޚާއްސަ ސަމާލުކަމެއްދީ ބަލައިގެން ހުރިހާ އެންމެން ވެސް އިންތަށިގަނޑު ގެންގުޅުނު ކަމަށެވެ. އަދި އޭނާ ފާހަގަކުރި ގޮތުގައި އެގޮތަށް އިސްތަށިގަނޑު ރީތިކޮށް ހުންނަނީ މަންމަމެން ހަދާފަ ހުންނަ ކާށިތެލާއި، ގަވާއިދުން ބޮލުގައި ހީނާފަތް އަޅާތީއެވެ. އިސްތަށިގަނޑު ބެލެހެއްޓުން ވެސް އޮންނަނީ މަޖުބޫރު ކަމަކަށް ވެފައެވެ. ބަނޑިޔާ ގްރޫޕުން ގަވާއިދު ފުރުސަތު ހޯދުމަށް ދިގު އިސްތަށިގަނޑެއް އޭރު މުހިންމެވެ. ތަޅުވާލާ ބުޑާ އެކު ވިހުރިގެންދާ ފަދަ ބޮޑު އިސްތަށިގަނޑެއް ކޮންމެހެން މުހިންމެވެ.

ތޮއްޑޫ އަށް ބަނޑިޔާާ ތައަރާފް ވެގެން އައި ގޮތް

ބުނެވޭ ގޮތުގައި ތޮއްޑޫ މީހުންނަށް ބަނޑިޔާ ތައާރަފްވެގެން ދިޔައީ 1970ގެ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ކ. ކާށިދޫ މީހުންގެ ފަރާތުންނެވެ. އެ މީހުން ބަނޑިޔާ ބޭނުން ކުރީ މިޔުޒިކް ކުޅުމަށް ބޭނުން ކުރާ އާލާތެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ނަމަވެސް ބަނޑިޔާ ޖެހުން ވަކި ކުޅިވަރެއްގެ ގޮތުގައި ތަރައްގީކޮށް އެ އަންހެނުންނަށް ޚާއްސަ ކުރީ ތޮއްޑޫ މީހުންނެވެ.

ތޮއްޑޫ ބަނޑިޔާ މަޝްހޫރުވީ ރާއްޖެއަށް ފަތުރުވެރިކަންފުޅާ ވެގެން އައި ދުވަސްވަރެވެ. ޒުވާން ޖިންސްލަތީފުން ބަނޑިޔާގެ ފަރިހަރަކާތްތަކާ އެކު ހުށަހަޅަމުން ދިޔަ ލަވަތަކުން މުޅި ރާއްޖޭގެ ލޯތައް އެ ރަށުގެ ބަނޑިޔަލަށް ހުއްޓުނެއެވެ. ގިނަ ދައުވަތުތަކާއި ގިނަ ބައެއްގެ ތައުރީފުތައް އޮހުނެވެ.

އެގޮތުން ތޮއްޑޫގެ ބަނޑިޔާ ޓީމް ވަނީ މުޅި ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ އަތޮޅަކަށް ގޮސް އެފަރި ހަރަކާތްތައް ދައްކައިދީފައެވެ. އެ ޒަމާނުގައި ބޮޑު އީދު އަންނަ އިރު ތޮއްޑޫގެ ބަނޑިޔާގެ ފަރިކަން ދެކިލުމަށް ރަށްތައް އޮންނަނީ ކިޔު ދަމާލާފައެވެ. އެ މީހުން ކީ އަގެއްގައި ގެންދަން ތިބެނީ ތައްޔާރަށެވެ. ޒަމާން ބަދަލުވެ މިއަދު އެރަށުގައި ބަނޑިޔާ ހުއްޓިފައިވީ ނަމަވެސް ތޮއްޑޫގެ ބަނޑިޔާ ވާހަކަ ފަޑުވުމެއްނެތެވެ.

ބަނޑިޔާ ޖެހުމަކީ މަޖުބޫރު ކަމެއް

ގިނަ ބައެއްގެ ހިތްތަކުގައި ބިންވަޅު ނެގިފައިވާ ތޮއްޑޫ ބަނޑިޔާ ޖެހުމަކީ ރަށްކުރިއަރުވައި ތަރައްގީ ކުރުމަށް ފައިސާ ހޯދުމަށް ފެށި މަސައްކަތެވެ. ރަށުގައި އުފެދުނު ސޯސަން ކްލަބާއި، ބްރައިޓް ކްލަބުން ބަނޑިޔާ ޖެހުމަކީ މަޖުބޫރު ކަމަކަށް ހެދިއެވެ. ކޮންމެ ގެއެއްގައި ފުރާވަރަށް އަރާ އަންހެނަކު ބަނޑިޔާ ޖަހަން ނުގޮސްފި ނަމަ ކްލަބުތަކުން ރައްޔިތުންނަށްދޭ ޚިދުމަތްތަކާއި، ރަށު ރައްޔިތުން އެކުގައި ކުރާ ހުރިހާ ހަރަކާތްތަކުން އެގެއެއްގައި ދިރިއުޅޭ ހުރިހާ އެންމެން މަހުރޫމްކޮށްލައެވެ. ކުޅިވަރެއް ކުޅުނު ކަމުގައި ވެސް އެގެއެއްގެ މީހެއް ނަމަ އެހަރަކާތުގައި ބައިވެރިނުކުރެއެވެ. އެއް ދުވަސްވަރެއްގައި ކަރަންޓުގެ ޚިދުމަތުން ވެސް މަހުރޫމް ކުރިއެވެ.

ވިހި އަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަހު ސޯސަން ކްލަބު ހިންގުމާ ހަވާލުވެ ހުރި ގާސިމް މޫސާ ބުނީ ބަނޑިޔާ ޖެހުން މަޖުބޫރު ކުރީ ރަށުގެ ތަރައްގީއަށް ކުރާ މަސައްކަތަކަށް އެ މަސައްކަތް ވާތީ ކަމަށާއި، އެގަވާއިދު ފާސްކުރީ ވެސް ގިނަ ރައްޔިތުން އެގޮތަށް ރުހުމުން ކަމަށެވެ. އަދި ބަނޑިޔާ ޖަހައިގެން ކްލަބް ލިބުނު އާމްދަނީން ފާހަގަކޮށްލެވޭ ތަރައްގީގެ މަސައްކަތްތައް ކުރެވިފައިވާ ކަމަށާއި އެތައް އާއިލާތަކެއްގެ ހަރަދުތައް އެ ކުޅިވަރުން ބަލަހައްޓައިދިން ކަން އޭނާ ފާހަގަކުރިއެވެ.

ރަށުގެ ދެ ކްލަބުގެ ވާދަވެރިކަމާ އެކު ޖަހަން ފެށި ބަނޑިޔާ މުޅި ރާއްޖޭގެ ވާދަވެރިކަމަށް ބަދަލުވިއެވެ. އެގޮތުން މުޅި ރާއްޖެއަށް ހުޅުވާލައިގެން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ބަނޑިޔާ މުބާރާތުގައި ތޮއްޑޫ ސޯސަން ކްލަބް އެއް ވަނަ ވެސް ވަނީ ހޯދާފައެވެ. ރަންވަނަތަކާ އެކު ތޮއްޑޫ ބަނޑިޔާ ގުގުމާލާ ގިނަ ފައިސާތައް ރަށަށް ވަނީ ހޯދަދީފައެވެ. އެޒަމާނުގައި ރަށުގެ އެކިކަންކަމުގައި ހޭދަކުރީ ބަނޑިޔަލުން ލިބުނު ފައިސާ ކަމަށް ކްލަބް ހިންގުމުގައި އުޅުނު ދުވަސްވީ މީހުން ބުނެއެވެ.

ވަޒީފާ އަދާކުރާ އުސޫލުން އެރަށުގެ އަންހެނުން ކުރަމުން ދިޔަ މަސައްކަތަކީ އެއީއެވެ. ބަނޑިޔާ ޖެހުމަށް މުޅި ދުވަސް ހޭދަކޮށްލަނީއެވެ. މަޖުބޫރުން ކުރަންޖެހިގެން މަދު ބަޔަކު ހިތްހަމަ ނުޖެހުނު ނަމަވެސް ގިނަ އަންހެނުން އެކަން ކުރަނީ އެއް އުމުރުފުރާ ބަޔަކާ އެކު ފޫހިފިލުވުމަށް ކުރާ މަސައްކަތެއް ގޮތަށެވެ. އެ ދުވަހު ބަނޑިޔާ ޖެހުނީތީ ބައެއް މީހުން ތިބީ އުފަލުންނެވެ. އަދިވެސް އެދުވަސް އެނބުރި އަންނާނެ ކަމަށް ހިތާހިތުން ކިޔާހާލުގައެވެ.

ބައެއް ހިތާމަވެރި ހާދިސާތައް ވަނީ ހިނގާފައި

ފޮނިމާޒީ ހަނދާން އާކުރާއިރު ހިތުން ނުފިލާ ފަދަ ހިތާމަވެރި ހާދިސާތައް ވެސް ބަނޑިޔާއާ އެކު މާޒީގެ ތެރެއަށް ވަނީ ގޮސްފައެވެ. ބުނެވޭ ގޮތުގައި އެއީ ބަނޑިޔާ ޖެހުމަށްޓަކައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ރަށުން ބޭރަށް ކުރި ދަތުރެވެ. ކުރަމަތި ރިސޯޓަށް ރިޔަލު ދޯނީގައި ދަތުރުކުރި ދެ ދޯނީގެ ތެރެއިން އެއް ދޯނި ގެއްލުނީއެވެ. އެއް ދޯނީގައި ތިބީ ބަނޑިޔާ ޓީމެވެ. އަނެއް ދޯނީގައި ތިބީ އެކި ކަންކަމުގައި އަތްގާތްކޮށްދިނުމާއި މަސައްކަތްތަކުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ މީހުންނެވެ. ގެއްލުނު ދޯނީގައި ތިބީ ތިން ފިރިހެނުންނެވެ. އަދިއަދަށްދާންދެން ވެސް ދޯންޏާއި އެ މީހުންގެ ޚަބަރެއް ވެސް ނުވެއެވެ. މި ނޫނަސް ރިޔަލު އޮޑިފަހަރުގައި ކުރި ދަތުރުތަކުގައި ވިއްސާރަ އާއި އެ ނޫން ވެސް އެތައް ކަމެއް ދިމާވެފައި އެބަހުއްޓެވެ.

ބަނޑިޔާ ޖެހުމަށް ނިމުން އައި ގޮތް

މިފަދަ ބިރުވެރި ހާދިސާތައް ހިނގާފައިވީ ނަމަވެސް ބަނޑިޔާ ޖެހުމަށް ހުއްޓުމެއް ނާދެއެވެ. ބަނޑިޔާ ޖެހުން ދިޔައީ އެއް ދުވަހުން އަނެއް ދުވަހަށް ކުރިއަރަމުންނެވެ. ބަނޑިޔާ ޖެހުމަށް ފުރަތަމަ ހުއްޓުމެއް ގެނުވީ ޝެއިހް އިދުރީސް ހުސެއިން އެރަށަށް ވަޑައިގެން ދެއްވި ދީނީ ދަރުހަކުން ރައްޔިތުންގެ ހިތްތަކުގައި އުފެދުނު ބިރުވެރިކަމެއްގެ ސަބަބުން ކަމަށް ރަށު މީހުން ބުނެއެވެ. ޝެއިހް އިދުރީސް ދަރުސްގައި ވާހަކަދައްކާފައި ވަނީ ދީނީ ނަޒަރަކުން ބަނޑިޔާ ޖެހުމުގެ މައްޗަށެވެ. އޭގެ ފަހުން މިއުޒިކު ކުޅުމާ މެދު ދީނުގައި އޮންނަ ގޮތް ދެނެގަތުމަށް ގިނަ ބަޔަކު މަސައްކަތްކޮށް އަދި ތަފާތު ދީނީ ދަރުސްތަކުގައި ތަކުރާރުކޮށް އެ ވާހަކަ ދައްކައި ޒަމާނަށް އައި ބަދަލާ އެކު ބަނޑިޔާ ޖެހުން ފަނޑުވާން ފެށިއެވެ. ފެށިފައިވާ ކޮންމެ ކަމަށް ނިމުމެއް އަންނަ ފަދައިން ބަނޑިޔާ ޖެހުމަށް ނިމުމެއް އައީ ޒަމާން ބަދަލުވެ، އިލްމީ ގޮތުން ހޭލުންތެރިވެ، ތައުލީމީ ގޮތުން ކުރިއަރަން ފެށި ހިސާބުންނެވެ. އަދި އަމްދަނީ ލިބޭނެ އިތުރު މަގުތައް ތަނަވަސްވެ ވަޒީފާތައް އިތުރުވުމަކީ ވެސް އެ ކުޅިވަރު ހުއްޓުމަކަށް އައި ސަބަބުތަކެވެ. ބަނޑިޔާ ޖަހައިގެން ލިބެމުން އައި އާމްދަނީގެ މައްޗަށް ބަރޯސާވެފައި އޮތް ދިރިއުޅުމުގެ ތެރެއަށް ސަރުކާރުގެ މަޝްރޫއުތައް އިތުރުވެ އުފެދުނު ވަޒީފާތަކާއި ދަނޑުވެރިކަމުން ލިބެން ފެށި ނަފާ އާއި ލޯކަލް ޓުއަރިޒަމް ތައާރަފްވުމަކީ ވެސް ބަނޑިޔާ ޖެހުން ނިމުމަކަށް އައި ސަބަބުތަކެވެ. ނަމަވެސް އެ ކުޅިވަރު ފުހެވިގެން ދާން ބޭނުން ނުވާ އެތައް ބަޔަކު އަދިވެސް އެ ރަށުގައި އެބަ ތިއްބެވެ. އެ ކުޅިވަރު ދިރުވާ އާލާކުރަން ބައެއް މީހުން މަސައްކަތްކުރި ނަމަވެސް އެކަމަށް ގިނަ ގުނަ ހުރަސްތަކެއް މިހާރު އެބަހުއްޓެވެ. ތާރީހުގެ ތެރެއިން ފަސްއެޅި ފޮރުވިފައިވާ ސަފުހާއަކަށް ބަނޑިޔާ ޖެހުން ވެގެން ދިޔުމަކީ އެ މީހުން ބޭނުންވާ ގޮތެއް ނޫނެވެ. އެތައް ބައެއްގެ ތިން އިރުގެ ކޮއްތު ހަމަޖައްސައިދީ ޒަރޫރީ ބޭނުންތައް ފުއްދައިދިން ހަނދާ މިހާރު ގިނަ ބަޔަކު ހަނދާން ނެތިފައިވާ ކަހަލައެވެ.