މައްސަތައް ފުނިޖެހި، ވަރަށް ބޮޑަށް ދަރަނިވެރިވެ، އެފްއޭއެމް ނުހިނގަން ފެށުމުން ޕްރެޝަރު ބޮޑުވެ އެފްއޭއެމްގެ ރައީސް ބައްސާމް އަދީލް ޖަލީލް ގޮވާލެއްވީ އައު އިންތިޚާބަކަށެވެ. ޚިޔާނާތުގެ ތުހުމަތުގައި ފާއިތުވެދިޔަ އަށެއްކަ އަހަރު ރައީސްގެ ޕާސްޕޯޓް ހިފަހައްޓާފައި އޮތުމުން އޭނާ ކުރިމަތިނުލައްވާނެ އެވެ. ސުވާލަކީ ޚިޔާނާތުގެ ތުހުމަތު އޮތް ވަރަށް ބަލާއިރު އެފްއޭއެމުގެ މިނިވަން އިންތިޚާބެއް ބޭއްވިދާނެތޯ އެވެ؟

އައު އިންތިހާބަކަށް ބައްސާމް ގޮވާލެއްވި ސަބަބަކީ ކޮބާ ހެއްޔެވެ؟ ބޭނުމަކީ އޭނާ އަށް ތުމަތުކުރެވިފައިވާ ބޮޑެތި މައްސަލަތަކުން ނިކަން އަވަހަށް އެއްފަރާތްވެލުމެވެ. އެހެންވީމާ ބައްސާމް ކުރިމަތި ނުލެއްވިޔަސް އޭނާގެ ފަރާތުން "ގޮނޑިކޮއްކޮ" ކެނޑިޑޭޓަކު ނެރުއްވާނެ އެވެ. ބައްސާމް ކުށްވެރިވާނެކަމެއް އޮތްނަމަ ނުވަތަ ނުގަވާއިދުން އެފްއޭއެމުން ކޮށްފައިވާ ކަންކަމަށް ފަސް އަޅައި ފޮނުވައިދޭނީ ދެން އިންތިޚާބުވާ ގޮނޑިކޮއްކޮ ރައީސެވެ. ފެންނަ ފެނުމަށް މިހާރުގެ އަމާޒަކީ ވެސް އެއީ އެވެ. ބައްސާމް އިސްތިއުފާ ނުދީ، މިނިވަން އިންތިޚާބެއް ނުބޭއްވޭނެ ފުރަތަމަ ސަބަބަކީ މިއީ އެވެ.

ދެ ވަނަ ސަބަބަކީ އިންތިޚާބުގެ ކަންކަން ތަރުތީބު ކުރުމަށް އެފްއޭއެމުގައި ތިބީ ބައްސާމްގެ އަރިސް މީހުން ކަމުގައިވުމެވެ. އިދާރީ ހިންގުން ނައިބް ރައީސް އަލީ އުމަރާއި ދާދި ފަހުން ބައްސާމް އައްޔަންކުރި ޖެނެރަލް ސެކްރެޓަރީ މުހައްމަދު ޖައުޝަން ޝަރީފްގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ހިނގާނެ ކަމަށާއި އިންތިހާބުގެ ކަންކަން ކުރިއަށްދާނީ އިލެކްޓޯރަލް ކޮމިޓީގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ކަމަށް ބައްސާމް އިއްޔެ ވަނީ އިއުލާނުކޮށްފަ އެވެ. މިއީ ބައްސާމް އެފްއޭއެމުގެ އިސްތިއުފާ ނުދެއްވާ އެފްއޭއެމުގެ ހިންގުމާ ދުރަށް ވަޑައިގަތްވާހަކަ އެވެ. އެކަމަކު މިދިޔަ ހަތް އަހަރު ޓްރާންސްޕޭރަންޓްނުވި ބަޔަކު ކުއްލިއަކަށް ދެފުށް ދައްކާނެ ހެއްޔެވެ؟ އިދާރީ ގޮތުން އަދިވެސް ތަންހިންގުމުގައި އިންތިހާބު އިންތިޒާމްކުރަން އެތިބީ ބައްސާމް ކުރިކަމެއްވިއްޔާ އެކަމެއްގައި ބައިވެރިވި އެންމެނެވެ.

އިންތިޚާބު އިއުލާނުކުރިތާ ދެ ދުވަސްވާއިރު އެފްއޭއެމުން އިލެކްޓޯރަލް ކޮމިޓީގެ މެމްބަރުން އިއުލާނެއް ނުކުރެ އެވެ. އެކޮމިޓީގައި ތިބެނީ ކިތައް މީހުން ކަމަށާއި އެއީ ކިހިނެތް، ކޮންއިރަކު އައްޔަންކުރި ބައެއްކަންކަން ވެސް ބުނެ ނުދެ އެވެ. ހަގީގަތަކީ އެފްއޭއެމުގައި މިދިޔަ ދެ އަހަރެއްހާ ދުވަހު އެއްވެސް ކޮމިޓީއެއް އެކުލަވާލައިނެތް ކަމެވެ. ކަން މިހެން އޮތުމުން އިލެކްޓޯރަލް ކޮމިޓީ މިވަގުތު ނަގަންޖެހޭނީ ކުލަބުތަކުގެ މެދުގައި މަޝްވަރާކޮށްގެންނެވެ. އަދި މިކަމަށް ކަމާގުޅުންހުރި އިދާރާތައް ވެސް ބައިވެރިކުރާންޖެހެ އެވެ.

ސަބަބަކީ އިލެކްޓޯރަލް ކޮމިޓީއަކީ އެފްއޭއެމުގައި އަބަދު ގޮނޑިއަޅައިގެން ތިބޭ ބަޔަކަށްނުވާނެތީ އެވެ. އެކޮމިޓީން ބަލަހައްޓާ ހުރިހާ ލިޔެކިއުމެއް ބޭނުންއިރަކު އެފްއޭއެމުގެ އެތެރޭގައި ތިބި ބަޔަކަށް ނުވަތަ ބައްސާމްގެ ޓީމަށް ބެލޭނެ އެވެ. ލިޔެކިއުން ބަދަލުވެސް ކުރެވިދާނެ އެވެ. ކުރަންވެސް ކުރާނެކަން މީގެ ކުރިން 2016 ވަނަ އަހަރުގެ އެފްއޭއެމްގެ އިންތިހާބުގައި އޮތީ ސާބިތުކޮށްދީފަ އެވެ. އެކަން ނުވާނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަމެއް އެފްއޭއެމަށް ނުދެވޭނެ އެވެ.

މިއަދާ ހަމައަށް ކުރިމަތިލާ ކެނޑިޑޭޓުން އަމަލުކުރަންވީ ގޮތުގެ ސާފު މަގެއް އެފްއޭއެމުން ދައްކައިނުދެ އެވެ. ހުށަހަޅަންވީ ކޮން ލިޔެކިއުމެއްކަން އާއްމުންނަށް ވެސް ނޭނގެ އެވެ. ރާއްޖޭގެ ފުޓްބޯޅަ ހިންގަން ހަވާލުވާ މީހާ ފުރިހަމަކުރަންޖެހޭ ކަންކަމާއި އެފްއޭއެމް ހިންގަން އަންނަ މީހުންގެ ކިބާގައި ހުންނަވީ ކޮން ސިފަތަކެއްކަމާއި ޝަރުތުތަކެއް ވެސް އެފްއޭއެމުން ނުބުނެ އެވެ. އިންތިހާބު ހިނގާނެ ގޮތުގެ އުސޫލެއް ވެސް ނެތެވެ. މިއިން ކަމެއް އެނގުނިއްޔާ އެނގެނީ ވެސް ބައްސާމް ވަށައިގެން ތިބި އޭނާ މީހުންނަށް އެކަންޏެވެ.

އެކަމަކު ރާއްޖޭގެ ރިއާސީ އިންތިހާބުގައި ކެނޑިޑޭޓުންނަށް ކެމްޕޭން ކުރަން ނުދޭހާ ގިނަ ވަގުތު އެފްއޭއެމަށް ކުރިމަތިލުމާއި އިންތިހާބާ ދެމެދު ބާއްވައި އެބައޮތެވެ. މިފަދަ ސުވާލުތަކަކީ ބައްސާމް އިސްތިއުފާ ނުދީ އިންސާފުވެރި އިންތިހާބެއް ނުބޭއްވޭނެ ހެކިތަކެވެ. މިއީ ކަމިޝަނަރ އޮފް ސްޕޯޓްސް އާއި ކުޅިވަރާ ބެހޭ ވަޒީރާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި ސަރުކާރުން ވެސް ބަލަންޖެހޭ ކަންކަމެވެ.