ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދުގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލަ މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅީ 49 މެމްބަރުންގެ ސޮޔާއެކު، ނިމިދިޔަ އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ ތެރޭގައެވެ. މިއީ ނަޝީދުގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ދެވަނަ ފަހަރެވެ. އެ މައްސަލަ މިދިޔަ އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ 29 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން ތަފާތު 5 ފަހަރެއްގެ މަތިން އެޖެންޑާކުރިނަމަވެސް، އެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދެވިފައެއްނުވެއެވެ. އެ މައްސަލަ އެޖެންޑާކުރެއްވި ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް, އާލާސްކަންފުޅާ އުޅުއްވާތީ، މަޖިލީހުގެ ނައިބު ރައީސް އީވާ އަބްދުﷲ ވަނީ ސަލާމް ފޮނުއްވާފައެވެ. އަދި މިހާރު އެކަމާގުޅޭ ދުސްތޫރީ މައްސަލައެއް ސުޕްރީމްކޯޓުގައި އޮތުމުން، މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާގެ ރިޔާސަތު ބަލަހައްޓަވަން އުޒުރުވެރިވެވަޑައިގަންނަވާ ކަމަށް ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ. އެއާއެކު، މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތައް ވަނީ މުޅިން އެއްކޮށް ހުއްޓުމަކަށް އައިސްފައެވެ.

ސަބަބަކީ, މަޖިލީހުގެ ހިންގާ ގަވާއިދަށް ބަލާނަމަ، މަޖިލީހުގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދުގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލަ ކުރިއަށްނުގެންގޮސް އިތުރު އެހެން މައްސަލައެއް ކުރިއަށް ގެންދެވިދާނެކަމަށް އެމްޑީޕީން ގަބޫލު ނުކުރުމެވެ. އެއާއެކު މަޖިލީހުގެ އިތުރު މަސައްކަތްތަކަށް އެއްބާރުލުން ނުދޭން އެމްޑީޕީގެ ޕީޖީ ގްރޫޕުން ވަނީ ނިންމާފައެވެ. ނަމަވެސް މައިނޯރިޓީގައި އޮތް ޑިމޮކްރެޓްސްއާއި މަޖިލީހުގެ އިދާރާއިން ފާހަގަކުރަނީ، ނަޝީދުގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލަ މަޖިލީހުގެ ތަޅުމަށް ހުށަހެޅިފައި ނުވާތީ މަޖިލީހުގައި އިތުރު މަސައްކަތްތައް ކުރިއަށް ނުގެންދެވިދާނެ ކަމަށެވެ. އަދި މަޖިލީސް ކުރިއަށްނުގެންދެވި އޮތް އޮތުމަށް ހައްލެއް ހޯދުމަށް މަޖިލީހުގެ ތެރެއިން މަސައްކަތް ކުރެވިދާނެކަމަށް މި ދެ ފަރާތުންވެސް ގަބޫލުކުރެއެވެ.

އެގޮތުން، މަޖިލީހުގެ އިދާރާއިން ވަނީ މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދަށް އިސްލާހު ގެނައުމުގެ ފުރުސަތު އެމްޑީޕީއަށް އޮތް ކަމަށް ވިދާޅުވެފައެވެ. އެކަން އެހެން އޮތްއިރު، މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދު އިސްލާހުކުރުމަށް އެމްޑީޕިން މަސައްކަތް ކުރިނަމަވެސް، ރިޔާސަތުން އެއްބާރުލުން ދީފައި ނުވާކަމަށް އެމްޑީޕީން ބުނެއެވެ. މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތައް ކުރިޔަށްނުގެންދެވި ހުއްޓުމަކަށް އައިސްފައިވާތީ، އެކަމަށް ހައްލު ހޯދުމަށްޓަކައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދު މިވަގުތު އިސްލާހުކުރުން މުހިންމުކަމަށް ދެކިވަޑައިގެން، އެމްޑީޕީގެ ޕީޖީ ގްރޫޕްގެ ލީޑަރު މުހައްމަދު އަސްލަމް ވަނީ މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދު އިސްލާހުކުރުމަށް މައްސަލައެއް ހުށަހަޅުއްވާފައެވެ.

ޖޫން މަހު އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅުއްވީ، އޭރު މަޖިލީހުގެ ރައީސާއި ނައިބު ރައީސްގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެމައްސަލަ ހުށަހަޅާފައި އޮވެ، އެ މައްސަލަ ކުރިއަށް ނުގެންދެވި، މަޖިލީސް ހުއްޓުމަކަށް ގޮސްފައިވާތީ އެކަމަށް ހައްލެއް ގެނައުމަށެވެ. އޭރު ހުށަަހަޅާފައި އޮތް އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލަތައް ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ފުރަތަމަ ބުރަށްފަހު، އޭރުގެ މަސްލަހަތު އޮތްގޮތަށް ބެލުމަށްފަހު އެމްޑީޕީން ވަނީ އަނބުރާ ގެންދަވާފައެވެ. އެ ހިސާބަށްވެސް މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ މައްސަލަ އިސްލާހުކުރުން އެޖެންޑާކޮށް ކުރިއަށް ގެންދަވާފައެއްނުވެއެވެ.

މި ދެންނެވި ގަވާއިދު އިސްލާހުކުރުމުގެ މައްސަލައާމެދު މިހާތަނަށް މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުންގެ މެދުގައި ވާހަކަދެކެވެމުން އައީ އޮޅުންއަރާ ގޮތަކަށެވެ. މައްސަލަ ހުށަހެޅުއްވި އެމްޑީޕީގެ ޕީޖީ ގްރޫޕްގެ ލީޑަރު މުހައްމަދު އަސްލަމް ފާހަގަކުރައްވާފައިވަނީ، އެ މައްސަލައަކީ ކުރިން ފާހަގަކުރި އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލަތަކުގެ ގަރާރާ ގުޅިގެން ހުށަހެޅުއްވި މައްސަލައެއް ކަމަށް ވާތީ ކަމަށް ވިދާޅުވެ، އެ މައްސަލަ ކުރިއަށް ގެންދެވެން ނެތްކަން އަންގަވާފައި ވާކަމަށެވެ. ނަމަވެސް އެ މައްސަލައަކީ އެއީ ނަޝީދާއި އީވާގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލައާ ގުޅުންހުރި މައްސަލައެއް ނޫންކަން އަސްލަމް ފާހަގަކުރައްވައެވެ. އަދި މަޖިލީހުގެ ތަޅުމުގައި އެ މައްސަލަ އެބައޮތްކަމަށާއި، އެ މައްސަލަ ކުރިއަށް ގެންދެވޭނެ ކަމަށް ފަހުން ވިދާޅުވެފައި ވާކަމަށް، އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ ފަހުކޮޅު ބޭއްވި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމެއްގައި އަސްލަމް ވިދާޅުވިއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ޑިމޮކްރެޓްސްގެ މެމްބަރުން ވަނީ އެ މައްސަލަ މަޖިލީހުގައި ނެތްކަމަށާއި، މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދު އިސްލާހުކުރުމުގެ މަސައްކަތް އެމްޑީޕީން ކުރިއަށް ނުގެންދާކަން ފާހަގަކުރައްވާފައެވެ.

އެހެންކަމުން، މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދު އިސްލާހުކުރުމުގެ މައްސަލަ މަޖިލީހުގެ ތަޅުމުގައި އޮތްތޯ ނުވަތަ ނެތްތޯ ސުވާލު އުފެދުނެވެ. އަދި އެ މައްސަލަ އޮތްކަމަށް ވާނަމަ ،އެކަން އެޖެންޑާ ކުރައްވާފައި ނުވަނީ ކީއްވެގެންތޯވެސް ސުވާލު އުފެދުނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދުގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލަ ކުރިއަށްނުގެންގޮސް މަޖިލިސް ހުއްޓިފައި އޮތުމުން، އެމްޑީޕީން ހުށަހެޅި މަޖިލީހުގެ ގަވައިދު މާނަކުރުމާގުޅޭ މައްސަލަ ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި މިހާރު ކުރިއަށް އެބަދެއެވެ. އެހެންކަމުން މަޖިލީހުގެ މަސައްކަތްތަކާމެދު އެކި ގޮތްގޮތަށް ދެކެވޭ ވާހަކަތައް ވަރަށް ބޮޑަށް ސާފުވެއެވެ.

އޭގެ ތެރެއިން އެއްކަމަކީ، މި ފާހަގަކުރި މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދަށް އިސްލާހު ގެނައުމުގެ މައްސަލައެވެ. އަންގާރަ ދުވަހު ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި މި މައްސަލައާ ގުޅިގެން ބޭއްވި އަޑުއެހުމުގައި، މަޖިލީހުގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދުގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލައަކީ މަޖިލީހުގެ ތެރެއިން ހައްލުކުރެވޭނެ މައްސަލައެއް ކަމަށް ޑިމޮކްރެޓްސްއިން ވަނީ ވަކާލާތު ކޮށްފައެވެ. އެގޮތުން ޑިމޮކްރެޓްސްގެ ގާނޫނީ ވަކީލު ހަސަން ލަތީފް ވަނީ، މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދު އިސްލާހުކޮށްގެން މި މައްސަލާގައި ކުރިއަށް ދިއުމުގެ ފުރުސަތު އޮތްކަމަށް ވަކާލާތު ކުރައްވާފައެވެ. ޑިމޮކްރެޓްސްއިން ބުނީ، އެމްޑީޕީގެ 54 މެމްބަރުން ތިއްބެވުމާއެކު އެ ފުރުސަތު މިހާރުވެސް އޮތްކަމަށް ގަބޫލުކުރައްވާ ކަމަށެވެ.

ޑިމޮކްރެޓްސްއިން އެކަން ފާހަގަކުރުމުން ޝަރީއަތުން ވަނީ، ގަވާއިދު އިސްލާހުކުރުމަށް މީގެކުރިން ހުށަހަޅާފައި ނުވޭތޯ ސުވާލުކުރައްވާފައެވެ. ޖަވާބުގައި ޑިމޮކްރެޓްސްއިން ބުނީ މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅާފައިވާ ގަވާއިދު އިސްލާހުކުރުމުގެ މަސައްކަތަކީ އޭރު ހުށަހަޅާފައިވާ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލަތައް ކުރިއަށްނުދާތީ އެކަން ހައްލުކުުރުމަށް ހުށަހެޅި މައްސަލައެއް ކަަމަށެވެ. އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލަ އަނބުރާ ގެންދަން ނިންމުމުން މަޖިލީހުގެ އިދާރާއިން އެ މައްސަލަ އިތުރަށް ކުރިއަށް ނުގެންދަން ނިންމީކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ ކަމަށް ޑިމޮކްރެޓްސްއިން ބުނެއެވެ. އަދި ދެވަނަ ފަހަރު އެމްޑީޕީގެ ފަރާތުން އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ކަަމަށްވެސް ވިދާޅުވިއެވެ.

ނަމަވެސް އެމްޑީޕީން ފާހަގަކޮށްފައިވަނީ މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދު އިސްލާހުކުރުމުގެ މައްސަލަ އެޖެންޑާ ނުކުރައްވައި، މަޖިލީހުގެ ރިޔާސަތުން މަސައްކަތްތައް ކުރިއަށް ގެންދަވާކަމަށެވެ. އެމްޑީޕީގެ ފަރާތުން މި މައްސަލާގައި ވަކާލާތު ކުރައްވަމުންދާ ގާނޫނީ ވަކީލު އަބްދުﷲ އަފީފް ވިދާޅުވީ، މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދު އިސްލާހުކުރުމަށް ގާނޫނީ ޕްރޮސެސް ކުރިއަށްގެންދަން މަސައްކަތްކުރިނަމަވެސް މަޖިލީހުގެ ތެރެއިން އެ ފުރުސަތު ލިބިފައި ނުވާކަމަށެވެ.

މަޖިލީހުގެ ކައުންސިލް ޖެނެރަލް ފާތިމަތު ފިލްޒާ ވަނީ، އެންމެ ފުރަތަމަ މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދު އިސްލާހުކުރުމަށް ހުށަހެޅުއްވި މައްސަލައަކީ އޭރު މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅިފައި އޮތް އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން އެ ކަންކަން ކުރިއަށް ނުދާތީ އެކަމަށް ހައްލެއް ހޯދުމަށް ހުށަހެޅި މައްސަލައެއް ކަަމަށް ވިދާޅުވެފައެވެ. އެ ސިޓީގައި އެގޮތަށް އޮތުމުން، އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލަ އަނބުރާ ގެންދިއުމުން ގަވާއިދު އިސްލާހުކުރުމުގެ މައްސަލަވެސް ކުރިއަށް ނުގެންދަވާނެ ކަމަށް ބެލެވޭކަމަށް އަމީން އާއްމު ފާހަގަކުރެއްވުމުން ކަމަށް ފިލްޒާ ވިދާޅުވިއެވެ. ނަމަވެސް ފަހުން މައްސަލަ ކުރިއަށްގެންދަވަން ބޭނުންފުޅުވާކަން މެމްބަރު އަސްލަމް ފާހަގަކުރައްވާފައިވާތީ އެ މައްސަލަ ކުރިއަށްގެންދިއުމަށް މަޖިލީހުގެ ނައިބު ރައީސް އީވާއަށް ދަންނަވާފައި ވާނެކަމަށް ފިލްޒާ ވިދާޅުވިއެވެ. އެ މައްސަލަ އެޖެންޑާކުރަން އީވާއަށް ދަންނަވާފައި ވާނެކަން ފިލްޒާ ވަނީ ސާފުކޮށްދެއްވާފައެވެ.

ފިލްޒާގެ އެ ވާހަކަފުޅުތަކާ ގުޅިގެން އެމްޑީޕީން ވަނީ މައްސަލަ ކުރިއަށް ގެންދެވެން ނެތްކަމަށް މަޖިލީހުން ނިންމަވައި، ސިޓީފުޅެއް ފޮނުއްވިކަން ފާހަކުރައްވާފައެވެ. އެކަން ސާފުކޮށްދެއްވައި ފިލްޒާ ވަނީ، އެއީ އެންމެ ފުރަތަމަ މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދު އިސްލާހުކުރުމުގެ މައްސަލާގައި ނިންމި ގޮތްކަމަށާއި، އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ 31 ވަނަ ދުވަހު އެ މައްސަލަ އެޖެންޑާކޮށްދިނުމަށް މެމްބަރު އެދިވަޑައިގެންފައި ވާކަަމަށް ވިދާޅުވެފައެވެ. އެމްޑީޕީން ވަނީ ކުރިއަށް ނުގެންގޮސް ބޭރުކޮށްފައިވާ މައްސަލައެއް ކުރިއަށް ގެންދެވުނު ގޮތާމެދު ސުވާލު އުފައްދާފައެވެ.

ޝަރީއަތުގެ މަޖިލީހުގައި ދެކެވުނު ވާހަކަތަކުން، މަޖިލީހުގެ ތަޅުމުގައި ގަވާއިދު އިސްލާހުކުރުމުގެ މައްސަލަ އޮތްކަމަށް މަޖިލީހުގެ އަމީން އާއްމާއި ކައުންސިލް ޖެނެރަލް ގަބޫލުކުރައްވާކަން ހާމަވެއެވެ. އަދި އެ މައްސަލަ އެޖެންޑާކޮށްދެއްވުމަށް ރިޔާސަތަށް ދެންނެވިކަންވެސް އެނގެއެވެ. އެމްޑީޕީން ޝަރީއަތުގައިވެސް ފާހަގަކުރިކަމަކީ، މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދު ބުނާގޮތުން، މައްސަލަތައް އެޖެންޑާކުރައްވަނީ މަޖިލީހުގެ ރައީސްކަމަށް ވުމާއެކު، އެ މައްސަލަވެސް ހުއްޓެނީ މަޖިލީހުގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދާ ހަމައިންކަމެވެ.