މީސްތަކުންގެ ލޯބިން މަހްރޫމްވެ، ސުލްހަ މަސަލަސްކަން މަތީ ދިރިއުޅެން ނޭނގޭ މީހަކީ ހެވާއި ލާބައިން މަހްރޫމްވެފައިވާ މީހެއް ކަމަށް ހުކުރު ޚުތުބާގައި ބުނެފިއެވެ.
''މުއާމަލާތް ކުރުމުގެ އަހްލާގު'' މި މައުޟޫއަށް ރާއްޖޭގެ އެކިކަންކޮޅުތަކަށް އިއްވި ހުކުރު ޚުތުބާގައި ބުނީ މުސްލިމުންނަކީ ހިތްތިރި މުއާމަލާތް ކުރުން ރިވެތި މީސްތަކުންނަށް އެމީހުންގެ ކަންތައްތައް ލުއިކޮށްދޭ ސާދާ ބައެއް ކަމަށެވެ. އެމީހުންނަކީ މީސްތަކުންނާ ގުޅިގެން އުޅޭ ބައެއް ކަމަށާއި، މީސްތަކުން ދެކެ ލޯބިވާ އަދި މީސްތަކުން އެބަޔަކުދެކެ ލޯބިވާ ބައެއް ކަމަށެވެ. އަދި މިސިފަތަކުގެ ވެރި މުއުމިނުންނަށް މާތްﷲ ނަރަކަ ހަރާމް ކުރައްވާނެ ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
މީސްތަކުންގެ ލޯބިން މަހްރޫމްވެފައިވާ މީހަކީ އަދި މީސްތަކުންނާއެކު ސުލްހަ މަސަލަސްކަން މަތީގައި ދިރިއުޅެން ނޭނގޭ މީހަކީ ހެވާއި ލާބައިން މަހްރޫމްވެފައިވާ މީހެއްކަން ފާހަގަކޮށް ޚުތުބާގައި ބުނީ މީސްތަކުންނާއެކު ސުލްހަވެރި އަމާން ދިރިއުޅުމެއް އުޅެން ބޭނުންވާ މީހާ މީސްތަކުންނަށް ހެޔޮ ފޯރުވާން ޖެހޭނެ ކަމަށާއި، އެމީހުންގެ ފުށުން ފެންނަ އިހުމާލުތަކަށް ކެތްތެރިވެ، އެމީހުންގެ އައިބުތައް ވަންހަނާކޮށް، އެމީހުންގެ ކުށް ހޯދައި އެމީހުން ބޭޒާރުކޮށްގެން ނުވާނެ ކަމަށެވެ. ޚުތުބާގައި ބުނީ އެމީހުންނަށް ފުރައްސާރަކޮށް މަލާމާތް ކޮށްގެން ނުވާނެ ކަމަށާއި، އެމީހުންގެ އަބުރަށް އަރައިގަނެގެން ނުވާނެ ކަމަށެވެ. އަދި މުއުމިނުންނަކީ ބަސްމަގު ރިވެތި ހިތްސާފު މީހުން ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
ޚުތުބާގައި ބުނީ މުސްލިމުން ވިސްނުންތެރިކަމާއި އިންސާފުވެރިކަމާއެކު މުއާމަލާތް ކުރަންޖެހޭ ކަމަށާއި، މީސްތަކުންނާއި މުއާމަލާތު ކުރުމުގައި ހިތްހަރުކަމާއި ހަރުކަށިކަމުން ދުރުހެލިވާން ޖެހޭ ކަމަށެވެ.
ކީރިތި ރަސޫލާ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ހަދީޘް ކުރައްވާއިވެއެވެ. ''މާނައީ: އޭނާގެ މައްޗަށް ނަރަކަ ހަރާމް ކުރައްވާފައިވާ މީހަކީ ކާކުކަން ތިމަންކަލޭގެފާނު ތިޔަބައިމީހުންނަށް ބަޔާކޮށް ދެއްވަން ހެއްޔެވެ؟ އެބޭކަލުން ދެންނެވިއެވެ. އާދަހެވެ! އޭ ﷲގެ ރަސޫލާއެވެ. އެކަލާގެފާނު ހަދީސް ކުރެއްވިއެވެ. އެއީ ހިތްތިރި މުއާމަލާތު ރިވެތި މީސްތަކުންނާ ގާތް މީސްތަކުންގެ ބޭނުންތައް ފުއްދައިދީ އެމީހުންގެ ކަންތައް ލުއި ފަސޭހަކޮށްދޭ މީހެކެވެ.ހުކުރު ޚުތުބާ
އިސްލާމްދީނަކީ ބިނާކުރުމުގެ ދީންކަން ފާހަގަކޮށް ޚުތުބާގައި ބުނީ އެދީން ގޮވައިލަނީ އިންސާނާ ބިނާ ކުރުމަށް ކަމަށާއި، ވަތަން ބިނާ ކުރުމަށް ކަމަށެވެ. ތަޅައިފޮޅުމާއި، އަރާރުންވުމާއި އެކަކު އަނެކަކަށް ފުރަގަސް ދިނުން އިސްލާމް ދީން މަނާކުރެއްވި ކަމަށެވެ. އެއްވެސް ގައުމަކަށް ކުރިއަށް ދެވޭނީ އެގައުމުގެ ރައްޔިތުންގެ ސަފުތައް އެކަތިގަނޑަކަށް ވެގެން ކަމަށާއި، ތަރައްގީއާއި ތަހުޒީބުގެ މައިދާނުގައި ކުރިއެރުން ހޯދޭނީ ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި ގުޅުންތައް ހަރުދަނާ ކޮށްގެންް ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
އަހަރެމެންގެ ބިނާ ހަރުދަނާ ކުރެވޭނީ ލޯތްބާއި ކުލުނުން އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކާއެކު މުއާމަލާތު ކޮށްގެންނެވެ. މާތްﷲ އަށް ކިޔަމަން ގަތުމުގެ އަސާސުގެ މަތީގައި ރައްޔިތުންނާއި ހާކިމާއާއ ދެމެދުގައިވާ ގުޅުން ބަދަހި ކޮށްގެންނެވެ. ހާކިމާ ރައްޔިތުންގެ ހައްގުތައް އަދާކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ހޭލައި ހުރެގެންނެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހާކިމާއަށް ކިޔަމަން ގަތުމުގައި ދެމިތިބެގެންނެވެ. މުސްލިމުން އެކަކު އަނެކަކާ މުއާމަލާތު ކުރަންޖެހޭނީ އިންސާފުވެރިކަމާއެކުގައެވެ. މަސްއަލައެއްގައި މީހަކު ނިޔާވެރިއަކަށް ވެއްޖެނަމަ އަދުލުވެރިވާންޖެހޭނެއެވެ. އެކަމުގައި ވަކި މީހަކަށް ބަލައި ވަކި އަތަކަށް ޖެހިގެންނުވާނެއެވެ.ހުކުރު ޚުތުބާ
ޚުތުބާގައި ބުނީ އެހެން މީހުންނާއި މުއާމަލާތު ކުރާއިރު، އެމީހުންގެ ރައުޔަށާއި، ޚިޔާލަށް އިޙުތިރާމް ކުރަންޖެހޭ ކަމަށާއި، އިސްލާމީ ޝަރީއަތް ހުއްދަކުރާ މިންގަނޑުގެ ތެރޭގައި ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން އޮންނަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ. އޮފީހެއްގެ ވެރިއެއް ކަމުގައި ވިޔަސް، މުއައްސަސާއެއްގެ ވެރިއެއް ކަމުގައި ވިޔަސް މެނޭޖަރަކަށް ވިޔަސް، އޭނާގެ ދަށުގައި މަސައްކަތް ކުރާ މީހުންގެ ޚިޔާލަށާއި، ރައުޔަށް އިޙުތިރާމު ކުރާންޖެހޭ ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ. އަދި ތަނެއް ކުރިއަރާނީ އެތަނެއްގެ އެންމެންގެ ލަފަޔާއި މަޝްވަރާ ހޯދައިގެން ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކޮށްގެން ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
މީގެ އިތުރުން ޚުތުބާގައި ބުނީ ބޭންކުތަކުގެ ވެރީންނަށާއި، މުއްސަނދީންނަށް މާތްﷲ އަންގަވަނީ ރިބާގެ އުސޫލުތަކާއި ދުރުހެލިވެ ދަރަނި ދިނުމުގައްޔާއި ދަރަނި އަދާކުރުމުގައި ލުއި ފަސޭހަކޮށް މުއާމަލާތު ކުރުމަށް ކަމަށެވެ. މީހުންލައްވާ މަސައްކަތް ކުރުވާ މީހުން ވެސް އެމީހުންނާމެދު މުއާމަލާތު ކުރާންޖެހޭނީ އިސްލާމީ އުސޫލުތަކާއި އެއްގޮތަށް ކަމަށާއި، މަސައްކަތުގެ ވެރިފަރާތުން މަސައްކަތު މީހާގެ ހައްގުތައް ނުހިފެހެއްޓުމަށް ޚުތުބާގައި ގޮވާލާފައިވެއެވެ.
އިސްލާމް ދީން ބިނާވެފައިވަނީ މުއާމަލާތުގެ ރިވެތިކަމުގެ މައްޗަށް ކަމަށާއި، އަޅުކަންތައް އަދާކުރުމުގެ އިތުރަށް ދޭދޭ އަފްރާދުންގެ މެދުގައި ކުރެވޭ މުއާމަލާތު ރަނގަޅުނުކޮށް އާހިރަތް ބާއްޖަވެރިއެއްނުވާނެ ކަމަށެވެ. ދޭދޭ ފަރުދުންގެ މެދުގައި ކުރެވޭ މުއާމަލާތުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ހަމައެކަނި ސީދާކުރެވޭ މުއާމާތުތައް އެކަނި ނޫން ކަމަށާއި، ނުސީދާކޮށް އެކިއެކި މީޑިއާތަކުގެ ފަތުރާ ވާހަކަތައް ވެސް ހިމެނެނީ މުއާމަލާތުގެ ތެރޭގައި ކަމަށާއި، ހޮޅުއަށިތަކާއި މައިޒާންތަކުގެ ދައްކާ ވާހަކަވެސް ހިމެނޭ ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
އެހެންކަމުން މުއާމަލާތު ކުރުމުގައި އަޚުލާގީ މިންގަނޑުތަކަށް އިސްލާމް ދީނުގައިވާ ގޮތަށް ތަބާވުމަށް ޚުތުބާގައި ވަނީ ގޮވާލާފައެވެ.
