ކ. މާލެ
|
10 ޖުލައި 2023 | ހޯމަ 16:00
ބެލްގެ ނަމުން ނަންދީފައިވާ ރޮބޮޓް
ބެލްގެ ނަމުން ނަންދީފައިވާ ރޮބޮޓް
ބެލްގެ ނަމުން ނަންދީފައިވާ ރޮބޮޓް
ކަނޑު އަޑީގެ ޖާސޫސް، ބެލްގެ ވާހަކަ އަޑުއެހިންތަ؟
ބެލްއަކީ ގާތްގަނޑަކަށް މީޓަރެއްހާ ދިގު، ރޮބޮޓް މަހެއް
ބެލް އެއްކުރާ ޑީއެންއޭ ސާމްޕަލްތައް ނަގައި، ބެޓެރީ އާކުރުމާ ދެމެދު ކޮންމެ ފަހަރަކުވެސް 2 ގަޑިއިރެއްހާ އިރުގެ ވަގުތު ހޭދަވޭ
ބެލް ހަރަކާތްތެރިވަމުން ދަނީ އެއްވެސް އަޑެއް ލައްވާނުލައި

ބެލްއާ ބައްދަލުކޮށްލަން ހިނގާށޭ ބުނެފިނަމަ މާ ބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ނުލިބިދާނެއެވެ. ނަމަވެސް ބެލްއަކީ ރާއްޖެފަދަ، ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ބޮޑު ގައުމަކަށް މުހިންމު އެއްޗެއް ކަމާމެދު ދެބަސްވެވޭކަށް ނެތެވެ. ރޮބޮޓެއް ނަމަވެސް، ބެލްއަކީ ކަނޑުތަކަށް ފަރިތަ މަހެކެވެ. މިނިވަންކަމާއެކު ކަނޑުތަކުގައި ފީނަމުން، ބެލް އެ ކުރަމުންދާ މަސައްކަތަކީ ކަނޑުގެ ދިރުންތަކާބެހޭ ދިރާސާތަކަށް ބޭނުންވާ އެކި ބާވަތް ބާވަތުގެ ޑީއެންއޭ ސާމްޕަލްތައް އެއްކުރުމުގެ މަސައްކަތެވެ.

ކަނޑުގެ އެކި ދިރުންތަކުން ޑީއެންއޭ ސާމްޕަލް ނެގުމުގެ ކަވި މަސައްކަތުގައި ބެލް ހަރަކާތްތެރިވަމުން ދަނީ، އެއްވެސް އަޑެއް ލައްވައިނުލައެވެ. އެއީ ދިރާސާގެ މަގުސަދު އޭގެ އެންމެ ފުރިހަމައަށް ހާސިލު ކުރުމަށްޓަކައި، ބެލްގެ ކިބައިގައި ކޮންމެހެންވެސް ފުރިހަމަވާން ލާޒިމު ޝަރުތެކެވެ.

އެހެންވެ އަޅުގަނޑުމެން ޚިޔާލުކުރީ، ހަގީގީ އިކޯ ސިސްޓަމް ތެރެއަށް ވަދެ، އޭގެ ބައެއްގެ ގޮތުގަ ބަލައިގަންނަ ޕްލެޓްފޯމެއް އުފައްދަން. އެހެންވެ ދެން އަޅުގަނޑުމެން ތަރައްގީކުރީ މަހެއްހެން އުޅޭ، އަދި ކަނޑުގެ އެހެން ދިރޭތަކެތިވެސް މަހެއްގެ ގޮތުގަ ބަލައިގަންނާނެ އެއްޗެއް. އެހެންވީމަ ކޮންމެހެންވެސް އެ އެބަޖެހޭ ހަމަހިމޭން އެއްޗަކަށް ވާން. މަހެއްހެންވެސް ފެންނަން އެބަޖެހޭ. މަހެއްހެން ހަރަކާތްތެރިވާންޖެހޭ.
ލިއޯން ގޫގެންހައިމް؛ ސްވިސް ފެޑަރަލް އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފް ޓެކްނޮލޮޖީގެ ދަރިވަރެއް

ބެލް ފަރުމާކޮށްފައި ވަނީ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުތަކުން ނުރައްކާ ކުރިމަތިވެފައިވާ ވެށިތައް ހިމާޔަތްކޮށް، އެ ސަރަހައްދުގައި ހިނގަމުންދާ ކަންކަން ބެލުމަށްޓަކައި، ވެއްޓަށް ވީހާވެސް ގެއްލުން ނުދީ، މައުލޫމާތު ލިބިލިބި ހުންނާނެފަދަ ގޮތަކަށެވެ.

ސްވިސް ފެޑަރަލް އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފް ޓެކްނޮލޮޖީގައި މެކޭނިކަލް އިންޖިނޭރިންގގެ ރޮނގުން ތައުލީމު ހާސިލު ކުރަމުން ދާ ލިއޯން ގޫގެންހައިމް ފާހަގަކުރިގޮތުގައި، އެ މީހުންގެ ބޭނުމަކަށް ވީ، މަސްމަހާމެހި، އޭގެ ގުދުރަތީ ވެށީގައި ދިރިއުޅެމުންދާ އަސްލު ގޮތް ދެނެގަތުމެވެ.

މި ބޮޑެތި ކަނޑުތަކަކީ ގިނަ ބަޔަކު ބަރޯސާވާ ތަންތަން، އެއީ ކާނާގެ ތެރެއިން ވިޔަސް، ނޫނީ ފަތުރުވެރިކަމުގެ ތެރެއިން ވިޔަސް، ގިނަ ބަޔަކު ބަރޯސާވާ ތަންތަން. އެކަމަކު، އާދަޔާ ޚިލާފަށް ގަދައަށް މަސްވެރިކަން ކުރުމާ، ތަޣައްޔަރުކަމާ މޫސުމީ ނޭދެވޭ ބަދަލުތަކުގެ ޕްރެޝަރު ވަރަށް ބޮޑުވުން. ސަރަހައްދުގެ ގޮތުން ބަލާއިރު، ކަނޑުގެ ދިރުންތަކަކީ އެންމެ ބޮޑު އީކޯ ސިސްޓަމް. އެހެންވެ، މިތަންތަނުގަ ވާ ދިރުންތަކާބެހޭ ސައްހަ މައުލޫމާތު ހޯދުމަކީ މާ ފަސޭހަ ކަމަކަށް ނުވެފަ މި އޮންނަނީ.
ިއޯން ގޫގެންހައިމް؛ ސްވިސް ފެޑަރަލް އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފް ޓެކްނޮލޮޖީގެ ދަރިވަރެއް

ބެލްގެ ބައެއް ސިފަތަކަށް ބަލާއިރު އޭގެ ނިގުލަކީ ކޮޅުކޮޅަށް އެނބުރި އެނބުރި އޮންނަ، މަޑުމަޑު ނިގުލެކެވެ. އެހެންކަމުން، ފެންގަނޑުގެ ތެރެއަށް މާ ބޮޑު ލޮޅުންތަކެއް ނާދެއެވެ. ކަނޑު ތެރޭގައި އެއް ތަނުން އަނެއް ތަނަށް މިނިވަންކަމާއެކު ދަތުރުކުރަނީ އާރޓިފިޝަލް އިންޓެލިޖެންސް (އޭއައި) ނުވަތަ މަސްނޫއީ ތޫނިފިލިކަމުގެ އެހީގައެވެ. ފަރުތަކުގެ ތެރެއަށް ރަނގަޅަށް ހޭނިލުމަށްފަހު، ޑީއެންއޭ ސާމްޕަލްތަކާއި ހައި-ޑެފިނިޝަން ވީޑިއޯތައްވެސް ރެކޯޑް ކުރެއެވެ.

މައުލޫމާތު އެއްކުރަން މިވަގުތު އޮންނަނީ 2 ގޮތެއް. އޭގެ ތެރޭން އެއް ގޮތަކީ ވިޝުއަލް ކޮންފަރމަންސް. ޑައިވަރުން ނުވަތަ ކެމެރާއެއް ފޮނުވައިގެން ވިއަސް، ކަނޑު އަޑީގެ ފަރުބަދައެއް ނޫނީ އެހެންވެސް އިކޯ ސިސްޓަމެއްގެ ތެރެއަށް ވަދެ އެތަނުގަ ހުރި ދިރުންތައް އަމިއްލައަށް ގުނަމުން ދާނީ. ދެވަނަ ގޮތަކީ މިއަށްވުރެ ތަރައްގީ ގޮތެއް. ތިމާވެށީގެ ޑީއެންއޭ ކެޕްޗަރއާ އެކީ އެކަން ކުރުން. ލެބޯޓްރީއަކަށް ފޮނުވައިގެން އޭގެ ފަހުން ވަކި ވައްތަރެއްގެ ޑީއެންއޭ ނެގޭނީ. މިސާލަކަށް ވަކި ސަރަހައްދެއްގަ ބްލޫ ވޭލްސް ހުރިތޯ އަޅުގަނޑަށް ބަލާލެވިދާނެ.
ލިއޯން ގޫގެންހައިމް؛ ސްވިސް ފެޑަރަލް އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފް ޓެކްނޮލޮޖީގެ ދަރިވަރެއް

ސްވިސް ފެޑަރަލް އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފް ޓެކްނޮލޮޖީގެ އެސިސްޓަންޑް ރޮބޮޓިކްސް ޕްރޮފެސަރ، ރޮބަރޓް ކެޖްޒްމަން ވިދާޅުވިގޮތުގައި އެފަދަ ސަރަހައްދުތަކަކީ އާންމުކޮށް ދަތުރުފަތުރުކުރަން ގެންގުޅޭ ބުރަފަތިލީ ނިޒާމުތަކުގެ ބޭނުން ކޮށްގެން އެންމެ ފުރިހަމަ ދިރާސާއެއް ކުރެވޭނެ ސަރަހައްދުތަކެއް ނޫނެވެ. ބުރަފަތީގެ އަޑަށް، މަސްމަހާމެހި، ގާތަކާއި މުރަކަތަކުގެ ތެރެއަށް ވަދެ ފިލާނެކަން އޭނާ ވަނީ ފާހަގަކުރައްވާއެވެ.

މިވަގުތު އަޅުގަނޑުމެން ދިރާސާ ކުރާ ގޮތަށް ބަލާއިރު، އެކަން މި ކުރަނީ އިންސާނުންނާ ނުލާ ދަތުރު ކުރާ، ކަނޑުއަޑީގެ އުޅަނދުތަކެއް ބޭނުން ކޮށްގެން. އެކަމަކު އެއީ ކަނޑައެޅިގެން ވަރަށް އުނދަގޫ ކަމެއް. އެއީ މިކަހަލަ ނާޒުކު ވެއްޓަކަށް ފީނަން ހަދާފަ ހުންނަ އުޅަނދުތަކެއްވެސް ނޫން. ބުރަފަތިގަނޑުގެ އަޑަށް މަސްތައް ގޮސް ފިލާނެ އެތަންތަނުގަ. އެހެންވީމާ އެއީ އަހަރެމެންގެ އަމާޒެއް ނޫން ދޯ؟ އަޅުގަނޑުމެން މި ބޭނުންވަނީ ހަގީގަތުގައި އެތަނަށް ވަދެ، ޖާސޫސެއް ފަދައިން، ހިމޭންވެ، އަކުރުން އަކުރަށް، ޖާސޫސީ މައުލޫމާތު ހޯދަން.
ރޮބަރޓް ކެޖްޒްމަން؛ ސްވިސް ފެޑަރަލް އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފް ޓެކްނޮލޮޖީގެ އެސިސްޓަންޑް ރޮބޮޓިކްސް ޕްރޮފެސަރ

ބެލްއަކީ ގާތްގަނޑަކަށް މީޓަރެއްހާ ދިގު، ރޮބޮޓް މަހެކެވެ. ފެނުން މަތީގައި އޮންނައިރު ބެލްގެ ބަރުދަނުގައި ގާތްގަނޑަކަށް 10 ވަރަކަށް ކިލޯ ހުރެއެވެ. ކޮޅުކޮޅަށް ފީނުމަށްޓަކައި ބެލް ބޭނުންކުރަނީ ސިލިކޯނުން ހަދާފައިވާ 2 ކޮތަރިގަނޑެވެ. އެ ކޮތަރިގަނޑުގައި، ފެން ދައުރުވާނެހެން ލޯވަޅުތަކެއްވެސް އަޅާފައި ހުރެއެވެ.

ބެލް އެއްކުރާ ޑީއެންއޭ ސާމްޕަލްތައް ނަގައި، ބެޓެރީ އާކުރުމާ ދެމެދު ކޮންމެ ފަހަރަކުވެސް 2 ގަޑިއިރެއްހާއިރުގެ ވަގުތު ހޭދަވެއެވެ.

ދިރާސާ ޓީމުގެ އުއްމީދަކީ އާދަޔާ ޚިލާފަށް ގަދައަށް މަސްވެރިކަން ކުރުމާއި، އެކި ކަހަލަ ތަޣައްޔަރުކަމުގެ ސަބަބުން، ނާޒުކު ހާލެއްގައި އޮތް ކަނޑުގެ ވެއްޓާބެހޭ ދިރާސާތައް ކުރުމަށް، ބެލްގެ ސަބަބުން އިތުރު ބަޔަކަށް އެހީތެރިކަމެއް ލިބުމެވެ. މޫސުމީ ނޭދެވޭ ބަދަލުތަކާބެހޭ ދިރާސާތަކުގައި ވެސް ބެލްއަށް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރެވިދާނެ ކަމަށް ދިރާސާ ޓީމުން އުއްމީދުކުރެއެވެ.

- ކޮމެންޓް