ދަންޑަހެލު މަހާނަ ކަމަށް ބުނާ މަހާނަ، ކުރީ ސަރުކާރުން އިސްލާމިކް މިނިސްޓްރީން ބިހުރޯޒު މިސްކިތުގެ ތެރޭގައި މަސައްކަތެއް ކުރި ފަހުން ފެންނަން ނެތްކަމަށް މިނިސްޓަރ އޮފް އާޓްސް، ކަލްޗަރ އެންޑް ހެރިޓޭޖް ޔުމްނާ މައުމޫން ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ.
މިނިސްޓަރު ޔުމްނާ މިހެން ވިދާޅުވީ އުނގޫފާރު ދާއިރާގެ މެންބަރު މުޙައްމަދު ވަޙީދު ކުރައްވާފައިވާ ސުވާލުގެ ޖަވާބުދެއްވަމުންނެވެ. މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ ބޮޑުތަކުރުފާނާ އެކު ދިވެހިރާއްޖެ މިނިވަންކުރަން ޖިހާދުކުރެއްވި ދުވާފަރު ދަންޑަހެލުގެ މަހާނަ ކަމަށް ބުނެއުޅޭ މަހާނައެއް 2017 ވަނަ އަހަރުގެ އެޕްރީލް މަހާ ހަމައަށް މާލޭގެ ބިހުރޯޒު މިސްކިތުގައި ހުރި ކަމަށް ތާރީޚު ފޮތްތަކުގައި ހުރި މަޢުލޫމާތުންނާއި، ކުރީގެ ޑިޕާޓްމަންޓް އޮތް ހެރިޓޭޖު، މިހާރުގެ ސަގާފީ ތަރިކަ ރައްކާތެރިކުރާ ޤައުމީ މަރުކަޒުގައި ހުރި މަޢުލޫމާތުތަކުން އެނގޭ ކަމަށެވެ.
ނަމަވެސް، އެ މަހާނައަކީ ސީދާ ދުވާފަރު ދަންޑަހެލު މަހާނަ ކަމެއް އެއްވެސް ލިޔެކިޔުމަކުން އެނގޭކަށް ނެތް ކަމަށާއި، އަދި މިކަން ސާބިތުކުރެވޭނެ އެއްވެސް ހެއްކެއް ފެންނާ ކަށް ނެތް ކަމަށެވެ. ދަންޑަހެލު މަހާނަ ކަމަށް ބުނާ މި މަހާނަ ބިހުރޯޒު މިސްކިތުގެ ގޯތިތެރޭގައި 2017 އެޕްރީލްއާ ހަމައަށް ހުރި ކަމަށް އޭރުގެ ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް ހެރިޓޭޖުގައި ހުރި މަޢުލޫމާތުތަކުން އެނގޭ ކަމަށް މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
2017 އެޕްރީލް 18 ވަނަ ދުވަހު އޭރުގެ މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކު އެފެއާޒުން އެ ތަނުގައި މަސައްކަތްތަކެއް ކުރުމަށް މިސްކިތް ބަންދުކޮށް ކުރި މަސައްކަތްތަކަށް ފަހު އަލުން މިސްކިތް ހުޅުވިއިރު، އެ މަހާނަ ފެންނާކަށް ނެތް ކަމަށް ވެސް ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް ހެރިޓޭޖުގައި ހުރި މަޢުލޫމާތުތަކުން އެނގޭ. މިހެން މިކަން ހިނގާފައިވަނިކޮށް، މި މަހުގެ 7 ވަނަ ދުވަހު ބިހުރޯޒު މިސްކިތުގެ ގޯތިތެރޭގައި ހުންނަ ޒިޔާރަތް ސަރަޙައްދު ވެލި ބަދަލުކުރުމުގެ މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރެއިން މަހާނަގާތަކެއް ވަނީ ފެނިފަ. އޭގެތެރޭގައި ހަލާކުވެފައި ހުރި ގަލާއި ރަނގަޅަށް އޮތް ގަލެއް ހިމެނޭ. މި ގަލަކީ އެ ބުނާ ދަންޑަހެލު މަހާނައިގައި ހުރި ގާ ކަމެއް ސާފެއްނުވޭ.މިނިސްޓަރ އޮފް އާޓްސް، ކަލްޗަރ އެންޑް ހެރިޓޭޖް ޔުމްނާ މައުމޫން
މި ތަކެތީގެ ދިރާސާތަކެއް މިހާރު ކުރެވެމުން އެބަދާ ކަމަށް ވިދާޅުވެ މިނިސްޓަރު ވަނީ އެކަމުގެ ތަފްސީލު ވެސް މަޖިލީހަށް ހިއްސާކުރައްވާފައެވެ. މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ 2017 ވަނަ އަހަރުގެ ރަމަޟާން މަހަށް ބިހުރޯޒު މިސްކިތުގެ ގޯތިތެރެ ހިޔާކުރުމަށް ޓަކައި އަމިއްލަ ފަރާތަކުން ކުރިއަށްގެންދިޔަ މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން މިސްކިތުގެ ގޯތިތެރެއިން ގަބުރު ފެނުނު ކަމަށެވެ. އަދި 2017 އެޕްރީލް 18 ވަނަ ދުވަހު މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކު އެފެއާޒުން އަންގަވައިގެން އެ މިސްކިތުގައި ނަމާދުކުރުން މެދުކަނޑާލި ކަމަށާއި، މިސްކިތް ބަންދުކޮށް، ކުރެވުނު މަސައްކަތަށް ފަހު އަލުން ހުޅުވިއިރު، އެ ސަރަޙައްދުގައި ހުރި ދެ މަހާނައެއްގައި ހުރި ގާތައް ފެންނާކަށް ނެތް ކަމަށެވެ.
އަދި އެ ސަރަޙައްދުގައި ހުރި ބިސްތާނު ނުވަތަ ވަށައިގެން ހުރި ފާރުބުރިތައް ވެސް ފެންނާކަށް ނެތް ކަމަށާއި، އެއީ މިސްކިތުގެ ހުޅަނގު ފަރާތު ގޯތިތެރެއަށް ވަންނާން ހުންނަ ކެނޑުމުން ވަންނައިރު، ދެކުނުން ޖެހިގެން ހުރި ފިރިހެން މަހާނައާއި، އުތުރު ފަރާތުގައި ހުރި އަންހެން މަހާނާގައި ހުރި ގާތަކާއި ވަށައިގެން ހުރި ފާރުބުރި، ބިސްތާނުގެ ފާރު ވެސް އެ ތަނުން ވަނީ ނަގާފައި ކަމަށް މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި މި ކަންކަން ފާހަގަކުރެވިގެން އެކަން އިސްލާމިކު މިނިސްޓްރީއަށް އެންގުމުން އެ ތަކެތި އަލުން ބެހެއްޓުމުގެ މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ކަމަށް 2018 ފެބްރުއަރީ 14 ގައި މިނިސްޓްރީން އޭރުގެ ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް ހެރިޓޭޖަށް އަންގާފައިވާ ކަމަށް މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
ފެންނާން ނެތް ތަކެތި އަލުން ބެހެއްޓުމުގެ މަސައްކަތް ކުރުމަށް ފަސޭހަކޮށްދިނުމުގެ ގޮތުން، އޭރުގެ ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް ހެރިޓޭޖުން ބިހުރޯޒު މިސްކިތް ހިމެނޭ ސަރަޙައްދުގެ އިހުގެ ޗާޓަކާއި، 2005ވަނަ އަހަރުގެ އެހާ ތާގައި ނަގާފައި ހުރި ދެ ބިސްތާނުގެ ފޮޓޯއެއް 2018ވަނަ އަހަރުގެ ފެބްރުއަރީ 11ވަނަ ދުވަހު އީމެއިލް މެދުވެރިކޮށް ވަނީ އިސްލާމިކު މިނިސްޓްރީއަށް ފޮނުވާފަ. މި ދެންނެވި އީމެއިލް ކުރި ފަހުން ވެސް މަސައްކަތް ކުރިއަށްނުދާތީ، 2018 ފެބްރުއަރީ 26ގައި ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް ހެރިޓޭޖުން ވަނީ އެކަމުގެ ކަންބޮޑުވުން އީމެއިލް މެދުވެރިކޮށް މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކު އެފެއާޒާ ހިއްސާކުރައްވާފަ. ހަމަ އެ ދުވަހު އެ އީމެއިލަށް ޖަވާބުދެއްވައި، އެކަ މުގެ އެ މިނިސްޓްރީން ވެސް ކަންބޮޑުވުން އޮތް ކަމަށާއި، މަހާނަތަކާ ގުޅޭ ގޮތުން ކުރާންޖެހޭ ކަންކަން ކުރައްވާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައިވޭ.މިނިސްޓަރ އޮފް އާޓްސް، ކަލްޗަރ އެންޑް ހެރިޓޭޖް ޔުމްނާ މައުމޫން
މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ އެއްވެސް މަސައްކަތެއް ފަށާފައިނުވާތީ، އެ މިނިސްޓްރީއަށް ފަހުން ފޯނުން ގުޅި ގުޅުމުން ވެސް އެ ތަކެތި ފެނިފައިނުވާ ކަމަށް އެ މިނިސްޓްރީން ބުނެފައިވާ ކަމަށެވެ.
މެންބަރުގެ ދެވަނަ ސުވާލަށް ޖަވާބު ދެއްވަމުން މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ އަލްމަރުޙޫމް ކޮލި ޙަސަން އަޙްމަދުމަނިކު ލިޔުއްވާފައިވާ، "މާލޭގެ މިސްކިތްތައް" ފޮތުގައި ލިޔުއްވާފައިވާ ގޮތުން ކުރީގެ ރައީސް، ސުމުއްވުލްއަމީރު އަލްމަރުޙޫމް އިބްރާހީމް ނާޞިރުގެ ދައުރުގައި މާލޭގެ ޒަމާންވީ ވަރަށް ގިނަ މިސްކިތްތަކުގެ ގަބުރުސްތާނުތައް އުވައިލައްވަ އި، އެ ބިންތަކުން ގޯތިދޫކުރެއްވި ކަމަށެވެ.
އަދި ގޯތިދެއްވުމާ ގުޅިގެން އެ ތަންތަނުގައި ހުރި ރީތި ކުރެހުންތައް އެޅި ޒަމާންވީ މަހާނަގާތަކާއި، ގަލުވަޑާމުގެ މަސައްކަތްތަކާއި، އެފަދަ އެތައް ތަނެއް ނެތިގެންދިޔަ ކަމަށާއި، މި ދުވަސްވަރު ބިހުރޯޒު މިސްކިތު ގަބުރުސްތާނު ވެސް އުވައިލައްވައި ގޯތިދޫކުރެއްވި ކަމަށް އެ ފޮތުގައި ލިޔުއްވާފައިވާ ކަމަށެވެ. މި ކަމަށް ބާރުދޭ އަނެއް ހެއްކަކީ، ދުނިޔޭގެ ތާރީޚު ދިރާސާކުރައްވާ ބޭފުޅެއް ކަމަށްވާ، ކްލެރެންސް މެލޯނީ 1974އާއި 1976އާ ދެމެދު ނަންގަވާފައިވާ ބިހުރޯޒު މިސްކިތުގެ ފޮޓޯއެއް ކަމަށް މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
މި ފޮޓޯއިން ވެސް ފެންނަ ގޮތުގައި އެ ސަރަޙައްދުން އޭރު ވަނީ ގޯތި ދޫކޮށްފަ. ތިންވަނައަށް މިކަމާ ގުޅިގެން ކުރައްވާފައި އޮތް ސުވާލަކީ، އަދި މި ކަމުގައި ޒިންމާވާންޖެހޭ ފަރާތްތައް ހޯދައި، އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅު ނޭޅި އޮތީ ކީއްވެތޯ؟ އެންމެ ފުރަތަމަ ކަމަކަށް، ދަންޑަހެލު މަހާނަ ކަމަށް ބުނާ މަހާނައަކީ، ދުވާފަރު ދަންޑަހެލު މަހާނަކަން ޔަގީންކަމާ އެކު އެނގޭނެ ގޮތެއް ނެތް. މިކަން އެއްވެސް ލިޔެކިޔުމަކުން ފެންނާކަށް ނެތް. އަދި މި މަހާނައަކީ އެއްއިރެއްގައި ވެސް ސަރުކާރުން ބަލަހައްޓަވާފައިވާ މަހާނައެއް ނޫން. ދެވަނަ ކަމަކަށް، 2019ވަނަ އަހަރާ ހަމައަށް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހުރި އާސާރީ ތަންތަނާއި ސަގާފީ ތަރިކަ ރައްކާތެރިކުރެވޭނެ ފުރިހަމަ ގާނޫނީ އޮނިގަނޑެއް ހެދިފައެއް ނެތް.މިނިސްޓަރ އޮފް އާޓްސް، ކަލްޗަރ އެންޑް ހެރިޓޭޖް ޔުމްނާ މައުމޫން
މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ މިފަދަ އާސާރުތަކާއި ސަގާފީ ތަރިކަ ރައްކާތެރިކުރުމަށް ފުރިހަމަ ގާނޫނީ ބާރު ލިބިގެންދިޔައީ، 2019 ވަނަ އަހަރު މިހާރުގެ ސަރުކާރުން ހުށަހަޅުއްވައި، މި މަޖިލީހުން ފާސްކުރައްވައި، އެ އަހަރުގެ ސެޕްޓެންބަރު މަހު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް ތަސްދީގު ކުރެއްވި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސަގާފީ ތަރިކައިގެ ގާނޫނު ވުޖޫދަށް އައުމުންކަމަށެވެ އެހާ ހިސާބުން ކަމަށެވެ. މި ގާނޫނު ހިނގަން ފެށީ ތަސްދީގުކުރެއްވި ހިސާބުން ކަމަށާއި، އެހެންކަމުން، ގާނޫނު ވުޖޫދުވުމުގެ ކުރިން ހިނގާފައިވާ މިފަދަ ކަންކަމަށް ފިޔަވަޅުއެޅޭނެ ގާނޫނީ ހަމައެއް ނެތް ކަމަށް މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
