ރާއްޖޭގެ ސަރުކާރުން އިގްތިސާދު ކުރިއަރުވައި ކާމިޔާބީތަކެއް ހޯދާފައިވާ އިރު، އިގްތިސާދީ ގޮތުން ސަރުކާރުން އަޅަމުންދާ ފިޔަވަޅުތަކާއި އިގްތިސާދު މެނޭޖްކުރަމުންދާ ގޮތާ މެދު ހިތްހަމަޖެހޭކަން އިންޓަރނެޝަނަލް މަނިޓަރީ ފަންޑު، އައިއެމްއެފްއިން ހާމަކޮށްފިއެވެ.

އައިއެމްއެފުން ބުނެފައިވަނީ ކޮވިޑް-19 ޕެންޑަމިކަށްފަހު ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތް ރަނގަޅުވެ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދު ކުރިއަރަމުން ދާކަމަށެވެ. އަދި އިގްތިސާދު ރަނގަޅުކުރުމަށް އެޅުނު އެންމެ މުހިންމު ފިޔަވަޅަކީ ދައުލަތުން ގެންގުޅުނު ހަރުދަނާ ސިޔާސަތުތަކާއި ރައްޔިތުންނާއި ހަމައަށް ވެކްސިން ފޯރުކޮށްދިނުން އަވަސްކުރުން ކަމަށް އައިއެމްއެފްއިން ފާހަގަކުރެއެވެ.

އަދި ރަޝިޔާ ޔޫކްރެއިން ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުން ރަޝިޔާގެ ފަތުރުވެރިން ރާއްޖެ އައުން މަދުވިނަމަވެސް، ޔޫރަޕްގެ އެހެން ގައުމުތަކުގެ ފަތުރުވެރިން އައުން އިތުރުވުމާއި ގުޅިގެން މިބައި ފޫބެއްދިފައިވާކަން ވެސް އައިއެމްއެފްއިން ފާހަގަކުރެއެވެ. އެހެންކަމުން ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދު މި އަހަރު 8.7 އިންސައްތައިން ކުރިއަރާނެކަމަށް އައިއެމްއެފްއިން ވަނީ ލަފާކޮށްފައެވެ.

މީގެ އިތުރުން ކެޕިޓަލް ޚަރަދު ބޮޑުވެ، ސަބްސިޑީއަށް ކުރާ ހޭދަ އިތުރުވަމުންދާތީ އާއި ލޯނުތަކުގެ އިންޓްރެސްޓަށް ކުރާ ޚަރަދު އިތުރުވަމުންދާތީ، ރާއްޖޭގެ މާލީ ހާލަތާއި އެކްސްޓަރނަލް ސެކްޓަރުގެ ވަލްނަރަބިލިޓީސް ނުވަތަ ބެލެންސް އޮފް ޕޭމަންޓް އަދި ރިޒާވް އާއި ގުޅުންހުރި ރިސްކު ވަރަށް ބޮޑުވެފައިވާކަން އައިއެމްއެފްއިން ވަނީ ފާހަގަކޮށްފައެވެ.

ރައީސް އޮފީހުގެ އޮފިޝަލަކު ރާއްޖެ.އެމްވީއަށް ވިދާޅުވީ، ކެޕިޓަލް ޚަރަދުގެ ތެރެއިން މިހާރު ކުރިއަށްގެންދާ އިންފްރާސްޓްރަކްޗާ ޕްރޮޖެކްޓުތަކަކީ އެ ޕްރޮޖެކްޓުތަކުގެ ސަބަބުން އިގްތިސާދަށް އޭގެ އެދެވޭ ނަފާކުރާނެ އަދި މެދުރާސްތާގައި އިގްތިސާދީ ދުވެލި ކުރިއެރުމަށް ކޮންޓްރިބިއުޓް ކުރާނެ މުހިންމު ޕްރޮޖެކްޓުތަކެއް ކަމަށް އައިއެމްއެފްއިން ފާހަގަކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ.

މީގެ އިތުރުން ސަބްސިޑީއަށް ކުރާ ހޭދަ އިތުރުވުމާ ގުޅޭ ގޮތުން އައިއެމްއެފްއިން ބުނެފައިވަނީ ސަބްސިޑީއަށް ކުރާ ޚަރަދު ބޮޑުވެފައިވަނީ ސަރުކާރުންދޭ ތެލުގެ ސަބްސިޑީ އަދި އާސަންދައަށް ކުރާ ހޭދަ އިތުރުވެފައިވާތީ ކަމަށް ވެސް އެ އޮފިޝަލު ވިދާޅުވިއެވެ. އެހެންކަމުން ސަރުކާރުން ސަބްސިޑީ ރިފޯމްކުރުމަށްޓަކައި ސަބްސިޑީގެ ނިޒާމަށް ބޮޑު ބަދަލުތަކެއް 2023 ވަނަ އަހަރު ގެނައުމަށް ނިންމާފައިވާ ކަމަށާއި މި ބަދަލުތަކަކީ އައިއެމްއެފްއިން މަރުހަބާ ކިޔާ ބަދަލުތަކެއް ކަމަށް ވެސް އޮފިޝަލް ވިދާޅުވިއެވެ.

ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން 2023 ވަނަ އަހަރު ޓީޖީއެސްޓީ އަދި ޖީއެސްޓީ ބޮޑުކުރުމަށާއި ސަބްސިޑީ ރިފޯމްކުރުމަށް ނިންމި ނިންމުމަކީ ސަރުކާރުގެ މާލީ ސިޔާސަތު ހަރުދަނާ ކުރުމަށް އެޅިގެންދާ ވަރަށް މުހިންމު ފިޔަވަޅުތަކެއްކަން އައިއެމްއެފްއިން ވަނީ ފާހަގަކޮށްފައެވެ.

އެކްސްޓާނަލް ސެކްޓަރުގެ ވަލްނަރަބިލިޓީސް އިތުރުވަމުންދާކަމުގައި ވީނަމަވެސް، ޕެންޑަމިކަށްފަހު އިގްތިސާދު ރަނގަޅުވުމާއި ގުޅިގެން، އުފެއްދުންތެރިކަމުގެ ނިސްބަތުން ޕެންޑަމިކްގެ ޕީކްގައި ހުރި މިންވަރާ އަޅާ ބަލާއިރު ދައުލަތުގެ ދަރަނި ދަށްވެފައިވާކަން އައިއެމްއެފްއިން ވަނީ ފާހަގަކޮށްފައެވެ.

އަދި ޔޫއެސް ޑޮލަރު ލިބުން ދަތިވެ، ޕެރަލަލް މާކެޓުގައި ޑޮލަރުގެ އަގު އުފުލިފައިވާ ކަމަށާއި، ތެލާއި ކާބޯތަކެއްޗަށް ކުރަންޖެހޭ ޚަރަދު އިތުރުވުމާއި ގުޅިގެން ދައުލަތުގެ ބޭރުފައިސާގެ ރިޒާވް ދަށްވަމުންދާކަން ފާހަގަކޮށްފައިވާ އިރު، މި ކަންކަމަކީ ސަރުކާރުން ހުށަހަޅާފައިވާ ފިސްކަލް ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކުރުމުން މި ހިރާސްތަކުން އަރައިގަނެވޭނެ މުހިންމު ސިޔާސަތުތަކެއްކަން ވެސް އައިއެމްއެފްއިން ވަނީ ފާހަގަކޮށްފައެވެ.

މީގެ އިތުރުން ދުނިޔޭގެ ބާޒާރުން ފައިނޭންސް ހޯދުމަށް ދަތިވެ ފައިނޭންސް ކޮސްޓު ބޮޑުވެފައިވުމަކީ ރާއްޖެއަށް ދިމާވެފައިވާ އެންމެ ބޮޑު އެއް ގޮންޖެހުންކަން ވެސް އައިއެމްއެފްއިން ވަނީ ފާހަގަކޮށްފައެވެ.

ރައީސް އޮފީހުގެ އޮފިޝަލް ވިދާޅުވީ ކޮވިޑް-19ށް ފަހު މަރުކަޒީ ބޭންކުތަކުން އިންޓްރެސްޓު މަތިކުރަމުން ދިއުމާގުޅިގެން ދުނިޔޭގެ ފައިނޭންޝަލް މާކެޓުގައި އިންޓްރަސްޓް ރޭޓް ބޮޑުވެ ރާއްޖެއަށް ވެސް ފައިނޭންސިން ހޯދުމުގައި ދަތިތައް ކުރިމަތިވާނެކަމަށް ލަފާކުރެވޭތީ، ސަރުކާރުން 2023 އަދި 2024 ވަނަ އަހަރު ބަޖެޓް ފައިނޭންސް ކުރުމަށް ބައިނަލްްއަގުވާމީ މާލީ ބާޒާރަށް ދާން ނުޖެހޭގޮތަށް ދައުލަތުގެ ޚަރަދުތަކާއި، ފައިނޭންސިންގެ ސިޔާސަތުތައް ބައްޓަން ކުރާނެ ކަމަށެވެ.

މިގޮތުން ބަޖެޓް ފައިނޭންސް ކުރުމަށް ސަރުކާރުން އިސްކަންދޭނީ ޑޮމެސްޓިކް ފައިނޭންސިން އަދި ކޮންސެޝަނަލް ފައިނޭންސިން ހޯދުމަށް ކަމަށް ވެސް ރައީސް އޮފީހުގެ އޮފިޝަލް ރާއްޖެއެމްވީއަށް ވިދާޅުވިއެވެ.

ޓިޑިއަން ކިންޑާ އިސްވެ ހުންނަވައިގެން އައިއެމްއެފްގެ މިޝަންއިން ކުރިއަށްގެންދިޔަ މި މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދިޔައީ ޖޫން މަހުގެ 21 ވަނަ ދުވަހުން 29 ވަނަ ދުވަހަށެވެ.

އައިއެމްއެފްގެ ޒިޔާރަތަށްފަހު މިހެން ބުނެފައިވާ އިރު، ތެލުގެ އަގު ދުނިޔޭގެ ބާޒާރުގައި ބޮޑުވި ވަރާ ކައިރިއަށްވެސް ރާއްޖޭގައި ތެލުގެ އަގަށް ބަދަލެއް ގެނެސްފައިނުވާކަމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ސާލިޙު ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަން ދުވަހުގެ މުނާސަބަތުގައި ދެއްވި ޚިތާބުގައި އެމަނިކުފާނު ވިދާޅުވީ، ތެލުގެ އަގު ދުނިޔޭގެ ބާޒާރުގައި ބޮޑުވި ވަރާ ކައިރިއަށްވެސް ރާއްޖޭގައި ތެލުގެ އަގަށް ބަދަލެއް ގެނެސްފައިނުވާ ސަބަބަކީ، އޭގެ ހަޤީޤީ ބުރަ ސަރުކާރުން އުފުލަމުންދާތީ ކަމަށެވެ. އަދި މި ނާޒުކު ދަނޑިވަޅުގައި ރާއްޖޭގެ އިޤުތިޞާދުގެ ހަމަ ހިފެހެއްޓުމަށް އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅު އެޅުން ކޮންމެހެން މުހިންމު ވާތީ ކަމަށެވެ. މީގެއިތުރުން ރައްޔިތުންނަށް ލިބިދެވޭ ޚިދުމަތްތަކަށް އަރާ ބުރުލާ، އަންނަ ގުޑުން ކުޑަކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމަކީ ސަރުކާރުގެ ޒިންމާއެއް ކަމުން، ސަރުކާރުން އެމަސައްކަތް ކުރަމުންދާ ކަމަށް ވެސް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.

މިކަން ކުރުމަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ކުރަންޖެހޭ ކަމަކީ ސަރުކާރުގެ ޚަރަދުތައް ކުޑަކުރުން ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ. މިގޮތުން ސަރުކާރުގެ ޚަރަދުތައް ކުޑަކުރުމަށް ރިކަރަންޓް ޚަރަދުތައް ކުރާ މިންވަރު މަހުން މަހަށް އަންނަނީ ހިފަހައްޓަމުން ކަމަށާއި، ސީދާ ބަޖެޓުން ކުރިއަށްގެންދަން ކަނޑައަޅާފައިވާ ބައެއް ޕްރޮޖެކްޓްތައް ފެށުން މިވަގުތަށް ވަނީ މަޑުޖައްސާލާފައި ކަމަށްވެސް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ. ހަމައެއާއެކު ދައުލަތުގެ އާމްދަނީ އިތުރުކުރުމަށްޓަކާ ސިޔާސަތުތަކަށް ބަދަލު ގެންނަމުންދާކަން އެމަނިކުފާނު ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.

ތެލުގެ ސަބްސިޑީއަށް ބަޖެޓްގައި އަންދާޒާކުރި އަދަދު އެތަށް ގުނައަކުން މަތިވެފައިވާކަން ފާހަގަކުރައްވާ ރައީސް ވިދާޅުވީ މިއަހަރަށް ބަޖެޓް ކުރެވުނު ތެލުގެ ސަބްސިޑީގެ ޖުމްލަ އަކީ 341.5 މިލިއަން ރުފިޔާ ކަމަށެވެ. އެއީ މުޅި އަހަރަށް ބަޖެޓް ކުރެވުނު މިންވަރު ކަމަށާއި ނަމަވެސް، ތެލުގެ އަގު އެތައް ގުނައެއް މައްޗަށް ދިއުމުގެ ސަބަބުން ނިމިދިޔަ ޖޫންމަހުގެ ނިޔަލަށް ޖުމްލަ 910.3 މިލިއަން ރުފިޔާ ތެލުގެ ސަބްސިޑީއަށް އެކަނި ޚަރަދުވެފައިވާކަމަށެވެ. ރައީސް ވިދާޅުވީ މިއަހަރުގެ ނިޔަލަށް މިޙާލަތުގައި ދާނަމަ، ޖުމްލަ 1.95 ބިލިއަން ރުފިޔާ ތެލުގެ ސަބްސިޑީއަށް ސަރުކާރުން ޚަރަދު ކުރަން ޖެހޭނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވޭ ކަމަށެވެ.

ރައީސް ވިދާޅުވީ ސަރުކާރުން ތެލަށްދޭ ސަބްސިޑީ އަމާޒުކުރަނީ މައިގަނޑު ދެކަމަކަށް ކަމަށެވެ. ފުރަތަމަ ކަމަކީ ރައްޔިތުން ބޭނުންކުރާ ހަކަތަ ނުވަތަ ކަރަންޓްގެ އަގު ބޮޑުވިޔަނުދީ ހިފެހެއްޓުމަށްދޭ ސަބްސިޑީއެވެ. މި ސަބްސިޑީ މިހާތަނަށް ދެމުން އައި އުސޫލު އިސްލާހުކުރަންޖެހޭ ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ. ތެލުން ސަބްސިޑީދޭ އަނެއް ދާއިރާ އަކީ، މަސްވެރިންނަށް ބޭނުންވާ ތެލުންނެވެ. ރައީސް ވިދާޅުވީ ދިގުލަމުންދާ މި ހަނގުރާމައިން ދެން އަތުވެދާނެ ހުރިހާ ހާލަތަކަށް ވިސްނާ ތިބުމަކީ ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށެވެ. މިއީ މިޙާލަތާ ގުޅޭ ގޮތަށް އިޤްތިޞާދީ ސިޔާސަތަށް ބަދަލުގެންނަން ޖެހޭ ވަގުތު ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.

މިގޮތުން ސަރުކާރުންދޭ ތެލުގެ ސަބްސިޑީ އެންމެ ބޭނުންޖެހިފައިވާ ރައްޔިތުންނަށް ލިބޭނެ ގޮތަށް ސަބްސިޑީގެ ސިޔާސަތު ބަދަލު ކުރުން މުހިއްމުކަމުގައި ދެކިވަޑައިގަންނަވާ ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.