ދައުލަތާއި އެކި ފަރާތްތަކާއި މެދު ވެވޭ އެއްބަސްވުތައް ނުހައްގުން ބާތިލުކުރުމުން، ދައުލަތަށް ލިބޭ ގެއްލުމަށް އެކަމުގައި އިހުމާލުވާ ފަރާތް ނުވަތަ ފަރާތްތައް ޒިންމާދާރު ކުރެވޭނެ އުސޫލެއް ގާއިމްކުރުމަށާއި، އަދި ގެއްލުމުގެ ބަދަލަށް ފަރުދީ ގޮތުން އިހުމާލުވާ ފަރާތް ނުވަތަ ފަރާތްތަކުން ޒިންމާދާރުކުރުވައި، އެ ބަދަލު އެ ފަރާތް ނުވަތަ ފަރާތްތަކުގެ އަތުން ދައުލަތަށް ނެގުމަށް ކަމާއިގުޅޭ މުއައްސަސާތަކަށް ދެންނެވުމަށް މާލިއްޔަތު ކޮމިޓީން ނިންމައިފިއެވެ.
މާލިއްޔަތު ކޮމިޓީން މިގޮތަށް ނިންމާފައިވަނީ، ދައުލަތުގެ މަޝްރޫއުތަކުގައި ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ދިނުމުގެ ނިޒާމުގެ ނަޒާހަތްތެރިކަން ހަރުދަނާކުރުމަށް ހާއްސަކުރެވިގެން އެންޓި-ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަނުން އެކުލަވާލާ ނެރުނު ހުދު ކަރުދާހާމެދު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މާލިއްޔަތު ކޮމިޓީން މަޝްވަރާކުރުމަށްފަހުގައެވެ.
އެކޮމިޓީން ނެރުނު ރިޕޯޓުގައި ބުނެފައިވަނީ 30 ޖޫން ގައި ބެއްވި އެ ކޮމިޓީގެ މި އަހަރުގެ 14 ވަނަ ބައްދަލުވުމުގައި ކޮމިޓީއަށް އެވަގުތު ހާޒިރުވެ ވޯޓުގައި ބައިވެރިވި މެންބަރުންގެ އަގުލަބިއްޔަތުން 12 ކަމެއް ތަންފީޒުކުރުމަށް މިނިސްޓްރީއޮފް ފިނޭންސް، ޕްރައިވެޓައިޒޭޝަން އެންޑް ކޯޕަރޭޝަން ބޯޑު އަދި ކަމާގުޅޭ އިދާރާތަކާއި މުއައްސަސާތަކަށް ދެނެންވުމަށް ނިންމަވާފައެވެ.
އެގޮތުން ދައުލަތަށް ބަދަލުދިނުމުގެ ކަންކަން ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަކި އުސޫލެއްގެ ދަށުން ކުރިއަށް ގެންދިއުމާއި، ދައުލަތާއި އެކި ފަރާތްތަކާއި މެދު ވެވޭ އެއްބަސްވުންތައް ނުހައްގުން ބާތިލުކުރުމުން، ދައުލަތަށް ލިބޭ ގެއްލުމަށް އެކަމުގައި އިހުމާލުވާ ފަރާތް ނުވަތަ ފަރާތްތައް ޒިންމާދާރުކުރެވޭނެ އުސޫލެއް ގާއިމްކުރުމަށާއި، އަދި ގެއްލުމުގެ ބަދަލަށް ފަރުދީގޮތުން އިހުމާލުވާ ފަރާތް ނުވަތަ ފަރާތްތަކުން ޒިންމާދާރުކުރުވައި، އެ ބަދަލު އެފަރާތުގެ ނުވަތަ ފަރާތްތަކުގެ އަތުން ދައުލަތަށް ނެގުމަށް ވަނީ ފާސްކޮށްފައެވެ.
އަދި މިފަދަ އިހުމާލެއްގެ ސަބަބުން ދައުލަތަށް ލިބޭ ގެއްލުން އަގުކުރާނެ ހަރުދަނާ އަދި އިންސާފުވެރި މެކޭނިޒަމެއް ގާއިމްކޮށް އެއަށް އަމަލުކުރުމާއި، އަދި އަގުކުރާ ފަރާތަކީ އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފް ޗާޓަރޑް އެކައުންޓެންޓްސް އޮފް ދަ މޯލްޑިވްސް އިން ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތަކަށް ވާންޖެހެއެވެ.
ދައުލަތުން މަޝްރޫއުތަކުގެ އެއްބަސްވުން އެކުލަވާލާއިރު، ދެފަރާތުންކުރެ އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ގެއްލުމެއްވެއްޖެނަމަ، ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ދެވޭނެ އެންމެ މަތީ އަދަދެއް އެއްބަސްވުމުގައި ކަނޑައެޅުން ހިމެނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ދައުލަތުގެ މަޝްރޫއުތަކުގައި ގެއްލުމުގެ ބަދަލުދިނުމަށް ކޯޓުން ބޭރު މަރުހަލާތަކުގައި މައްސަލަ ހައްލުކުރުމަށް ފުރުސަތު ދޭންވާނެކަމަށް ވަނީ ބުނެފައެވެ.
ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ނަގައިދިނުމުގެ ބޭނުކަމީ އާންމު އުސޫލެއްގެ ގޮތުން ލިބުނު ގެއްލުން ފޫބެއްދުންކަމަށާއި، އަދި އަދަބެއް ނުވަތަ އުގޫބާތެއް ނުވަތަ އިނާމެއްގެ ގޮތުން ނަގައިދެވޭ އެއްޗެއް ނޫން ކަމަށް ކޮމިޓީ ރިޕޯޓުގައި ވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ނަގައިދިނުމަށް އެދި ހުށަހަޅާނަމަ ގެއްލުން ވެފައިވާކަމަށް ބުނެ ހުށަހަޅާ ކަންކަމަކީ ހަގީގަތުގައި ވެސް އެފަރާތުން އެ ބުނާ ފަދައިން ލިބިފައިވާ ގެއްލުންތަކެއްކަން އެސެސްކުރުމަށް އެކަށީގެންވާ މިންގަނޑެއް ކަނޑައަޅައި، އަދި އެސެސްކުރާ ފަރާތަކީ އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފްޗާޓަޑް އެކައުންޓެންސްޓް އޮފް ދަ މޯލްޑިވްސްއިން ލައިސެންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތަކަށް ވާންޖެހެއެވެ.
ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ކަނޑައަޅަންވާނީ ލިބިފައިވާ ގެއްލުންތަކެއްކަން އެސެސްކުރުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ގޮތުގެ މަތިން، އެސެސްކުރެވޭ މިންގަނޑާ އެއްގޮތަށް ސާބިތުކޮށްދެވޭ ގެއްލުމުގެ މިންވަރުގެ މައްޗަށްކަމާއި، އެ މިންވަރު އާންމު ފަރުދަކަށް ބުއްދީގެ ހަމަތަކުގެ މަތިން ގަބޫލުކުރެވޭ މިންވަރަކަށް ވާންޖެހޭނެކަމަށް ކޮމިޓީ ރިޕޯޓުގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
ގެއްލުން ހިސާބުކުރުމުގައި، ގެއްލުމުގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅާ އަދަދަށް ވާސިލުވިގޮތާއި، އެ އަދަދުގެ ތެރެއިން ސީދާ ގެއްލުން ހިސާބުކޮށްފައިވާގޮތާއި ގެއްލުން ހިސާބުކުރާ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ލިބޭނެކަމަށް އެނގޭ ގެއްލުން ދުވަހުން ދުވަހަށް ހިސާބުކޮށްފައިވާ ގޮތް އެނގެން އޮންނަންވާނެކަމަށް ރިޕޯޓުގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
މީގެ އިތުރުން ނަގައިދެވޭ މާލީ ބަދަލަކީ ބޭއިންސާރު މުއްސަނދިކަމެއް ލިއްބައިދޭފަދަ ބަދަލަކަށް ވެގެންނުވާނެ ކަމަށާއި އެއީ ކަމާނުބެހޭ ސަބަބުތަކާހުރެ ލިބުނު ގެއްލުމާއި ޔަގީންކުރެވޭނެ ނުވަތަ އަސާސެއް ނެތް ގެއްލުމާއި ނާދިރު ގެއްލުމަށް ވެގެންނުވާނެކަމަށް ބުނެފައިވެއެވެ. އަދި ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ނަގައި ދިނުމުގައި ގެއްލުން ކުޑަކުރުމަށް މަސައްކަތްކޮށްފައިފާ މިންވަރަށް ރިއާޔަތްކުރުންވާނެ ކަމަށާއި، އެގޮތުން ގެއްލުން ކުޑަކުރުމަށް މަސައްކަތް ނުކުރުމުގެ ސަބަބުން ހިނގި ހަރަދު އުނިކުރުމަށް އަދި ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ނަގައިދެވޭ ފަރާތުގެ އިހުމާލުން ހިނގި ހަރަދު އުނިކުރުމަށް ކޮމިޓީ ރިޕޯޓުގައި ވަނީ ބުނެފައެވެ.
