ކޯޓުތަކުގެ ހިންގުން ދުވަހެއް ދުވަހަށް ހަރުދަނާ ކުރުމަށް ކުރަމުންދާ މަސައްކަތުގެ ދަށުން ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ކޯޓުތަކުގެ ހިންގުމުގެ ނިޒާމު ބެހެއްޓުމާއި، ކޯޓުތަކުން ދޭ ޚިދުމަތްތައް ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް ފަސޭހަ ކުރުމުގެ އިތުރުން، ކޯޓުތަކާމެދު ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި އޮންނަ އިތުބާރު ނެގެހެއްޓުމަށް ކުރާ މަސައްކަތްތައްވެސް ހިމެނެއެވެ. މި މަސައްކަތްތަކުގެ ދުވެލި އެކި ކޯޓުތަކުގައި އެކި މިންވަރަށް ހުރިއިރު، ބައެއް ކޯޓުތަކަށް އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ކަންކަމުގައި އޭ ޕްލަސް ދޭ ވަރުވެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެއް ކަމަކީ ކޯޓުގެ ހިންގުން ހަރުދަނާ ކުރުމުގެ މަސައްކަތެވެ. ކޯޓުތަކުގެ ހިންގުމުގައި ހުންނަ ތަފާތުތައް އަޅާކިޔާލެވޭ އެއްކަމަކީ ކޯޓުތަކަށް އެކި މައްސަލަތަކާއި ގުޅިގެން ދާ ނޫސްވެރިންގެ ތަޖުރިބާތަކުންނެވެ.

ކޯޓުތަކަށް މައްސަލަތައް ކަވަރ ކުރުމަށް ދާ ނޫސްވެރިންގެ ތެރޭގައި ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ވާހަކަތަކަކީ މަގުބޫލު މައުޟޫއެކެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އިވިފައިވާ ބައެއް ވާހަކަތައް ހިއްސާ ކޮށްލާނަމެވެ.

ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ގާނޫނަށް ގެނައި އިސްލާހުގެ ދަށުން, އޯޑިއޯ ވީޑިއޯ ކޮންފަރެންސްކޮށް ޝަރީއަތްތައް ކުރިއަށް ގެންދަން ފަށާފައިވާއިރު، ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި އެ މައްސަލަތައް ޔޫޓިއުބް މެދުވެރިކޮށް ލައިވް ކުރެއެވެ. ހައިކޯޓުގައިވެސް ބައެއް މައްސަލަތައް ލައިވް ކުރެއެވެ. ނަން ނޯޓު ކުރުމުން އަޑުއެހުންތަކަށް ވަދެ އުޅުމުގައި މާ ބޮޑު ދަތިތަކެއް ނުހުންނަކަމަށް ބައެއް ނޫސްވެރިން ބުނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ އަޑުއެހުންތަކުގައި ބައިވެރިވުމުގައި ނޫސްވެރިންނަށް އެކި ކަހަލަ ދަތިތައް ހުރިކަން މިއީ މަދުން އިވޭ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ.

ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ އަޑުއެހުންތަކުގައި ބައިވެރިވުމަށް އެ އަޑުއެހުމެއް އޮންނަ ގަޑީގެ 15 މިނެޓު ކުރިން ނަން ނޯޓުކުރަން ޖެހެއެވެ. ނަމަވެސް ބައެއް ފަހަރު ޝަރީއަތް އޮންނަ ގަޑި ފެށިގެން ގޮސް އެތައް އިރެއް ވެގެންދާއިރުވެސް ޝަރީއަތް ކުރިއަށް ދާނެކަން ނުވަތަ ނޫންކަންވެސް އެނގޭކަށް ނޯވެއެވެ. ކެންސަލްވީކަމެއް ނުވަތަ ނޫންކަމެއްވެސް ސާފެއް ނުވެއެވެ. އޯޑިއޯ ވީޑިއޯ ކޮންފަރެންސްކޮށް ޝަރީއަތްތައް ކުރިއަށްދާއިރު ގޮންޖެހުންތަކެއް ހުރެދާނެއެވެ. ހުރިހާ ކޯޓެއްގައިވެސް ހުންނާނެއެވެ. ނަމަވެސް ނޫސްވެރިންނަށް އެއަށްވުރެ ބޮޑަށް "ކޮމިއުނިކޭޓް" ކުރެވޭނެ ނިޒާމެއް އޮންނަން ޖެހޭނެއެވެ.

ކޯޓުގައި ކުރިއަށްގެންދާ ބައެއް މައްސަލަތަކަކީ އެ މައްސަލައިގެ ބާވަތުން ހާޒިރުވެގެން ކުރިއަށް ގެންދާ މައްސަލަތަކެވެ. ނަމަވެސް ކޯޓުގެ ވަކި ސެކްޝަންތަކެއްގެ މައްސަލަތަކަކީ ނޫސްވެރިން ކޮންމެހެންވެސް ހާޒިރުވެގެން ކުރިއަށް ގެންދަން ޖެހޭ ސެކްޝަންތަކެއްކަމަށް ވެއެވެ. މިސާލެއްގެ ގޮތުން އަންގާރަ ދުވަހު ކުރިއަށް ދިޔަ ޝަރީއަތެއްގެ ވާހަކަ ހިއްސާ ކޮށްލާނަމެވެ. ޑްރަގް ޓްރެފިކިންގގެ ދައުވާ އުފުލާފައިވާ މައްސަލައެކެވެ. އަޑުއެހުމަށް ނަން ނޯޓު ކުރުމުން މެއިލްގެ ޖަވާބު ލިބިގެން ދިޔައީ އަޑުއެހުމަށް ނަން ނޯޓު ކުރެވިއްޖެ ކަމަށާއި، އަޑުއެހުން ފެށުމުން މެއިލްއަށް އަންނަ ޔޫއާރްއެލް މެދުވެރިކޮށް ޝަރީއަތް ބެލޭނެކަމަށެވެ. ނަމަވެސް އަޑުއެހުން ފަށާ ގަޑި ކައިރިވެފައި ވަނިކޮށް ކޯޓުން ވަނީ ނޫސްވެރިންނަށް ގުޅައި، އެ ސެކްޝަންގެ އަޑުއެހުންތަކަށް ނޫސްވެރިން ހާޒިރުވާން ޖެހޭނެކަމަށް އަންގާފައެވެ.

ކޯޓުގެ އެންގުމާ އެއްގޮތަށް އަޑުއެހުމުގައި ބައިވެރިވާން ބޭނުންވާ ނޫސްވެެރިން އަޑުއެހުމަށް ހާޒިރުވީއެވެ. މައްސަލައެއް ނެތެވެ. ނަމަވެސް ގާޒީގެ ކޮޓަރިކޮޅުގައި ތިބެންޖެހުނީ ނޫސްވެރިން އެކަންޏެވެ. ގާޒީވެސް ޝަރީއަތުގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގަތީ ވީޑިއޯ ކޮންފަރެންސްގައި އޮންލައިންކޮށް، އެހެން ތަނެއްގައި އިންނަވައިގެންނެވެ. ދައުލަތުގެ ވަކީލާ ބައިވެރިވެވަޑައިގަތީ އޮންލައިންކޮށް ޕީޖީ އޮފީހުގައި އިންނަވައިގެންނެވެ. ދިފާއީ ވަކީލު ބައިވެރިވެވަޑައިގަތީ އޮންލައިންކޮށް އެހެން ރަށެއްގައި ހުންނަވައިގެންނެވެ. ދައުވާލިބޭ ފަރާތް ބައިވެރިވީ މާލޭ ޖަލުން ވީޑިއޯ ކޮންފަރެންސްކޮށެވެ. ސުވާލަކީ ގާޒީގެ ކޮޓަރިކޮޅުގައި ނޫސްވެރިން އެކަނި ތިބެގެން ވީޑިއޯ ކޮންފަރެންސްކޮށް އަޑުއެހުން ބެލުމާއި، ނޫސްވެރިންވެސް ކޯޓަށް ހާޒިރުނުވެ ވީޑިއޯ ކޮންފަރެންސްކޮށް ބައިވެރިވުމާއި ތަފާތަކީ ކޮބައިބާއެވެ؟ ކޯޓުގައި މުޅި ޝަރީއަތުގެ މަޖިލިސް "ހުހަށް" އޮވެމެ، ހަމައެކަނި ނޫސްވެރިން ކޯޓަށް ހާޒިރުވުމަށްވުރެ ފަސޭހަ އެހެން ގޮތްތަކެއް ނޯންނާނެބާއެވެ؟

ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ މަސައްކަތްތަކަށްވެސް ގިނަގޮންޖެހުންތަކެއްހުރި ނަމަވެސް މިކަހަލަ ކުދި ކަންކަމަކީ ފަސޭހައިން ހައްލު ކުރެވޭނެ ކަންކަމެވެ. ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ލުއި ފަސޭހަ ގޮތްތަކަކާއި އިންތިޒާމުތަކެއް ހަމަޖެއްސިދާނެ ކަންކަމެވެ.

2022 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ އަޑުއެހުންތަކަށް ވަންނަ ނޫސްވެރިން ވަކި ގޮތަކަށް ރަޖިސްޓަރ ކޮށްގެން ކުރީބައިގައި ކޯޓަށްވެސް އެނގިގެން އަޑުއެހުންތަކުގައި ބައިވެރިވާއިރު، ނޫސްވެރިންނަށް މިއަށްވުރެ ފަސޭހަ ގޮތްތަކެއް ހުންނަ ނަމައޭ ބުނާ ނޫސްވެރިން މަދެއް ނޫނެވެ.