ޤައުމު ތަރައްޤީ ކުރަންވާނީ ވެސް، އަދި އިޤްތިޞާދީ ޙަރަކާތްތައް ހިންގަންވާނީ ވެސް، ވަށައިޖެހޭ ނިޒާމެއްގެ ތެރެއިން ކަމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ޞާލިޙް ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ.
އެމަނިކުފާނު މިހެން ވިދާޅުވީ "ގްރޭޓަރ މާލެ ވޭސްޓް ޓު އެނަރޖީ ޕްރޮޖެކްޓް" އިފްތިތާޙު ކުރުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި ވާހަކަފުޅުދައްކަވަމުންނެވެ.
ރައީސް ވިދާޅުވީ މާލެއާއި ރަށްރަށާއި، ރިޒޯޓުތަކުގައި އުފެދޭ ކުނި ޖަމާކުރާ ތަނަކަށް ވެފައި އޮތީ، މީގެ ތިރީހަކަށް އަހަރު ކުރިން ފެށިގެން ކުނިއަޅަމުން އަންނަ ފަޅަށް ކަމަށެވެ. އެއީ އެ ކުނިތަކުން ހިކިގެން އުފެދިފައިވާ މިހާރުގެ ތިލަފުށި ކަމަށާއި، އޭރު ކުނި ނައްތައިލުމަށް ކުރިހާވެސް ކަމަކީ ކުނި އެންދުން ކަމަށެވެ. ތިލަފުށީގައި ވެސް އަދި ރަށްރަށުގައި ވެސް ކުނި އަންދަމުންދިޔަކަން ރައީސްގެ ވާހަކަފުޅުގައި ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.
މިކަމުގެ ސަބަބުން ތިމާވެއްޓަށް ލިބޭ ގެއްލުމަކަށް އޭރު މާބޮޑަކަށް ބެލިފައެއް ނެތް ކަމަށާއި، ރައްޔިތުންގެ ޞިއްޙަތަށް ލިބޭ ގެއްލުމަކަށް ވެސް އޭރަކު ނުބެލޭ ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި ހުޅަނގު މޫސުން ލައިގެންފިއްޔާ، މާލޭގެ ހުޅަނގު ފަރާތުގައި ދިރިއުޅޭ މީހުންނަށް، ނުބައި ވަހާއި، ދުމުގެ އުނދަގޫ އިންތިހާއަށް ކުރިމަތިވާ އިރު، ވިލިމާލޭ ރައްޔިތުން އުފުލަންޖެހޭ ތަކުލީފު އަދި މާބޮޑު ކަމަށެވެ.
ރަށްރަށުން ތިލަފުއްޓަށް ކުނި ގެނައުމުގައި ވެސް، އެކަން ކުރަމުން އައީ، ތިމާވެއްޓަށް މާބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ދީގެންނެއް ނޫން ކަމަށާއި، މާލެއިން ތިލަފުއްޓަށް ކުނި އުފުލުމުގައި ވެސް، ތިމާވެށި ރައްކާތެރިކުރުމަށް މާބޮޑު ސަމާލުކަމެއް އޭރަކު ދެވިފައެއް ނެތް ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.
އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ކުނި އުފުލުމުގައި، ނުރައްކާތެރި ބާވަތްތަކުގެ ވަރަށް ގިނަ ކުނި ކަނޑަށް އެޅޭގޮތް ވެސް އޭރު މެދުވެރިވޭ. މިއީ ކުނި ރަނގަޅަށް މެނޭޖް ކުރެވޭނެ ނިޒާމެއް ޤާއިމުވެފައި އޮތްނަމަ، ވެގެންވާނެ ގޮތެއް ނޫން. އޭރު އެކަން ކޮށްފައި އޮތީ، މި ދެންނެވި ކަންކަމަށް މާބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ނުދީ. ފަހަރުގައި އޭރު އެއީ އެކަން ކުރެވެން އޮތްގޮތް ކަމަށްވެސް ވެދާނެ. އެހެންނަމަވެސް، މިއަދު އަޅުގަނޑުމެންނަކަށް އެގޮތަށް އެކަން ކުރަން ދޫކޮށްލައިގެން ތިބެވޭކަށް ނެތް.ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ޞާލިޙް
ރައީސް ވިދާޅުވީ ޤައުމު ތަރައްޤީ ކުރަންވާނީ ވެސް، އަދި އިޤްތިޞާދީ ޙަރަކާތްތައް ހިންގަންވާނީ ވެސް، ވަށައިޖެހޭ ނިޒާމެއްގެ ތެރެއިން ކަމަށާއި، އަމުދުން ރާއްޖެ ފަދަ ބިން ތިރި ޤައުމެއްގައި، ޤުދުރަތީ ވެއްޓާއި މާޙައުލީ ނިޒާމުގެ ޙިމާޔަތަށް ދޭންޖެހޭ ސަމާލުކަން ވަކިން ބޮޑުކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ. ރައީސް ވިދާޅުވީ މާތް ﷲގެ ވާގިފުޅާއެކު، މިއަދު ތިލަފުށި އެއޮތީ، މީގެކުރިން އެ ތަނުން ލިބުނު އުނދަގޫތައް މިހާރު ނުލިބޭނެ ގޮތަށް އިންތިޒާމު ކުރެވިފައި ކަމަށެވެ. މިދިޔަ ސެޕްޓެންބަރު މަހުގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރުން އެކަމަށް ޙައްލެއް ގެނެވިއްޖެ ކަމަށާއި، މިހާރު ތިލަފުށިން ދުމެއް ނާރާނެ ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.
ރައީސް ވިދާޅުވީ ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތަކީ، ހަމައެކަނި ކުނި މެނޭޖްކޮށްގެން، ތިމާވެށި ރައްކާތެރިކުރުމެއް ނޫން ކަމަށެވެ. އަދި ތިމާވެއްޓަށް ގެއްލުންދޭ ބާވަތުގެ ކުނި މަދުކުރުމަކީ ވެސް، ތިމާވެށި ރައްކާތެރި ކުރުމުގެ ވަރަށް މުހިންމު ސިޔާސަތެއް ކަމަށާއި، އެއްފަހަރު ބޭނުންކުރާ ޒާތުގެ ޕްލާސްޓިކް، ރާއްޖޭގައި މަނާކުރުމުގެ ސިޔާސަތު، މި އަހަރުގެ ޖޫން މަހުގެ ތެރޭގައި ތަންފީޒު ކުރަން ފަށާފައި ވާނެ ކަމަށެވެ.
ރައްކާތެރިކަމާއެކު ކުނި މެނޭޖް ކުރުމަކީ، ސަރުކާރުން ވަރަށް ބޮޑަށް އިސްކަން ދޭ ކަމެއް. މިއަދު މި އިފްތިތާޙް ކުރާ "ވޭސްޓް ޓު އެނަރޖީ" މަޝްރޫޢަކީ، މާލެއަތޮޅާއި، އަރިއަތޮޅާއި ވާވު އަތޮޅުގެ ހުރިހާ ރަށްރަށާއި، ރިޒޯޓުތަކުގައި އުފެދޭ ކުނި، ރައްކާތެރި ގޮތުގައި ނައްތައިލުމަށް ފަށާ، ވަރަށް މުހިންމު މަޝްރޫޢެއް. މިއީ ކުނި ނައްތައިލުމާއި، ތިމާވެށި ރައްކާތެރިކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން ރާއްޖޭގައި ފަށާ އެންމެ ބޮޑު މަޝްރޫޢު. މި ޕްރޮޖެކްޓާއި މި މަޝްރޫޢާބެހޭ ވަރަށްގިނަ ތަފްޞީލުތަކެއް، މިނިސްޓަރ ޝައުނާއާއި އަދި އަޅުގަނޑުގެ ކުރިން ވާހަކަ ދެއްކެވި ބޭފުޅުން ހާމަކުރައްވައިފި. އާދެ، ދިވެހި ސަރުކާރާއި، ބޭރުގެ އެހީ ދޭ ހަ ފަރާތެއްގެ މާލީ އެހީތެރިކަމާއެކު ހިންގާ މި މަޝްރޫޢުގެ ޖުމްލަ އަގަކީ، ކުރިން ވެސް ދެންނެވި ފަދައިން، 304 މިލިއަން ޑޮލަރު. މި މަޝްރޫޢުގެ އެންމެ މުހިންމު ބޭނުމަކީ، މިއީ ކުނި ނައްތައިލާ މަޝްރޫޢަކަށް ވާކަން. ޙަޤީޤަތުގައި ވެސް ހަމަ ކުނި ނައްތައިލަނީ. މި މަޝްރޫޢުގެ ދަށުން ތިލަފުށީގައި ޤާއިމުކުރާ ޒަމާނީ ވަސީލަތްތަކުން ކުނި ނައްތައިލާއިރު، ކުނީގެ މާނައިގައި ހިމެނިގެން، އެއްލައިލަންޖެހޭ މާބޮޑު އެއްޗެއް ނޯންނާނެ.ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ޞާލިޙް
ރައީސް ވިދާޅުވީ ކިތަންމެ ގަދަ ހޫނެއްގައި ކުނި އެންދިޔަސް، މިހާރު ބަހައްޓާ މެޝިނުން ދުމެއް، ވިހައެއް އަދި ވަހެއް ވެސް ބޭރެއްނުވާނެ ކަމަށެވެ. މި މަޝްރޫޢުގެ ނަމުން ދޭހަކޮށްދޭ ގޮތަށް، މި މަޝްރޫޢުގެ ދަށުން ކުނިތައް ނެތިގެންދާއިރު، އޭގެ ބަދަލުގައި އުފެދެނީ ހަކަތަ ކަމަށާއި، ކުނި އަންދައިގެން ކަރަންޓް އުފެއްދުމަކީ، އިޢާދަކުރަނިވި ހަކަތަ އިތުރުކުރުމަށް، ސަރުކާރުން ކަނޑައަޅާފައިވާ ސިޔާސަތު ތަންފީޒުކުރުމަށް އެޅޭ ވަރަށް މުހިންމު ފިޔަވަޅެއް ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.
ކުނި މެނޭޖްކޮށް، ތިމާވެށި ރައްކާތެރި ކުރުމަކީ، ހަމައެކަނި މާލެ ސަރަޙައްދަށް އަމާޒު ހިފާފައިވާ ސިޔާސަތެއް ވެސް ނޫންކަން ފާހަގަ ކުރައްވަމުން ރައީސް ވިދާޅުވީ މިއީ ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރަށްތަކާއި، ރިޒޯޓުތަކާއި، ގެސްޓްހައުސްތަކުގައި އުފެދޭ ކުނި ވެސް، ރައްކާތެރިގޮތުގައި ނައްތާލައިގެން، ތިމާވެށި އަލުން ދިރުވައި އާލާކުރުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ސިޔާސަތެއް ކަމަށެވެ.
އަދި ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅިއަށް ވަރަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް އަތުވެއްޖެ ކަމަށާއި، ދިރިއުޅުމުގެ ޙާލަތަށް ވެސް ބަދަލު އަންނަމުން ދާކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ. ޢުމްރާނީ މަސައްކަތްތައް އަންނަނީ އިތުރުވަމުން ކަމަށާއި، ފަތުރުވެރިކަން ފުޅާވެ، އިޤްތިޞާދީ ޙަރަކާތްތައް ވެސް އިތުރުވަމުން އަންނަ އިރު، މިފަދަ ކޮންމެ ބަދަލަކާއެކު، ކުނި އުފެދޭ މިންވަރު ވެސް އިތުރުވާ ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.
އަޅުގަނޑުމެން މި ތިބެންޖެހެނީ އެކަމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ތައްޔާރުވެގެން. އަޅުގަނޑުމެންނަކީ އަބަދުވެސް ރަށްރަށް ކުނިކަހައި، ރީތިކޮށް ބަލަހައްޓާ ބަޔަކަށްވާއިރު، ރަށު ފަތުރުވެރިކަން ފުޅާވެ، ހޯމް ސްޓޭ ފަތުރުވެރިކަން ތަޢާރުފްވާއިރު، ރަށްރަށުގެ ސާފުތާހިރުކަމަށް އިތުރު ސަމާލުކަމެއް ވެސް ދޭން އެބަޖެހޭ. ރަށްރަށުގެ މާޙައުލީ ނިޒާމާއި، ތިމާވެށި ޙިމާޔަތްކުރުމަށް ވެސް، ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަންޖެހޭނެ.ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ޞާލިޙް
ރާއްޖޭގެ ތަފާތު ސަރަޙައްދުތަކުގައި، ކުނި މެނޭޖްކުރާނެ މަރުކަޒުތައް ޤާއިމުކުރުމުގެ ޙަޤީޤީ ބޭނުމަކީ ރަށްރަށުގެ މާޙައުލީ ނިޒާމާއި، ތިމާވެށި ޙިމާޔަތްކުރުން ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި އެ މަރުކަޒުތަކުގެ މަސައްކަތް ފަށައިގަތުމުން، ރަށްރަށުގައި އުފެދޭ ފަނާވާ ޒާތުގެ ކުނި ފިޔަވައި، އެނޫން ބާވަތްތަކުގެ ކުނިތައް، ކުނި މެނޭޖްކުރާ މަރުކަޒުތަކަށް ގެންގޮސް، ރައްކާތެރި ގޮތުގައި ނައްތައިލެވޭނެ ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.
މީގެ ސަބަބުން، ރަށްރަށުގައި ކުނި އެންދުން ހުއްޓުމަކަށް އަންނާނެ ކަމަށާއި، މިކަމުގެ ސަބަބުން ރަށުގައި އުފެދޭ ކުނިން، އެ ރަށެއްގެ މީހުންނަށް އިތުރު އުނދަގޫތަކަކާއި ނުރައްކާތައް ކުރިމަތިވުން ހުއްޓުމަކަށް އަންނާނެ ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.
