ރާއްޖޭގައި ބިނާކުރާ ޢިމާރާތްތައް އެއްމެދު ޢިމާރާތެއްގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްދިނުމާގުޅޭ އުސޫލުތައް ބަޔާންކުރުމާއި، އެއްމެދު ޢިމާރާތެއްގައި ހިމެނޭ ޔުނިޓުތައް، ވަކިވަކި ފަރުދުންނަށް ނުވަތަ ފަރާތްތަކަށް މިލްކު ކުރެވޭނެ މަގުފަހިކޮށްދޭނެ އުސޫލުތަކާއި ހަމަތައް ބަޔާންކޮށް ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ހުށަހެޅި، އެއްމެދު އިމާރާތުގެ ބިލަށް ހަތް އިސްލާހެއް ޤައުމީ ތަރައްޤީ އާއި ތަރިކައިގެ ކޮމިޓީން ހުށަހަޅައިފިއެވެ.

އެ ކޮމިޓީން މި އިސްލާހުތައް ހުށަހެޅުމަށް ނިންމާފައިވަނީ ނޮވެމްބަރު 17 ވަނަ ދުވަހު ބޭއްވި ކޮމިޓީގެ 2021 ވަނަ އަހަރުގެ 69 ވަނަ ބައްދަލުވުމުގެ ތެރެއިން ކޮމިޓީއަށް ހާޒިރުވެ ވޯޓުގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގެންނެވި މެމްބަރުންގެ އިއްތިފާޤުންނެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ބިނާކުރާ ޢިމާރާތްތައް، އެއްމެދު ޢިމާރާތުގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކުރުމާއި، އެއްމެދު ޢިމާރާތުގައި ހިމެނޭ ޔުނިޓުތައް ގަނެ ވިއްކުމާއި މިލްކު ކުރުމުގެ ހަމަތައް އަދި އެއްމެދު ޢިމާރާތް ބެލެހެއްޓުމާއި ބޭނުން ކުރުމުގެ އުސޫލުތައް ބަޔާންކޮށްފައިވާ، "އެއްމެދު ޢިމާރާތުގެ ބިލު" 14 (ސާދަ) ބާބުގެ މައްޗަށް ބަހާލާފައިވާއިރު، އެ ބިލުގައި ޖުމްލަ 141 (ސަތޭކަ ސާޅީސްއެއް) މާއްދާ ހިމެނެއެވެ. އެގޮތުން، ބިލުގެ ފުރަތަމަ ބާބުގައި ބިލުގެ ތަޢާރުފާއި މަޤްޞަދު ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، ބިލުގެ ދެވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވަނީ ބިލުގެ މަފްހޫމްތަކުގެ އަސާސްތަކެވެ.

ބިލުގެ ތިންވަނަ ބާބަކީ ބިމާއި ޢިމާރާތުގައި ހިމެނޭ ބައިތައް ކަނޑައެޅުމާ ގުޅޭ ކަންކަން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބާބެވެ. އަދި ހަތަރުވަނަ ބާބާއި ފަސްވަނަ ބާބުގައި ސްޓްރީޓް ޕްލޭނަށް ހުއްދަ ދިނުމާއި، ސްޓްރީޓް ޕްލޭނަށް ބަދަލު ގެނައުމާ ގުޅޭ އުސޫލުތައް ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، ސްޓްރީޓް ސްކީމް އުފެއްދުމާ ގުޅޭ ކަންކަން ބަޔާންކޮށްފައިވަނީ ބިލުގެ ހަވަނަ ބާބުގައެވެ. ބިލުގެ ހަތްވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވަނީ ސްޓޭޖް ޑިވެލޮޕްމަންޓާގުޅޭ އުސޫލުތަކެވެ. އެގޮތުން، ސްޓޭޖް ޑިވެލޮޕްމަންޓްގައި ހިމަނަން ޖެހޭ ބައިތަކާއި، ސްޓޭޖް ޑިވެލޮޕްމަންޓް ހިންގުމަށް ހުށަހެޅުމާ ގުޅޭ އިޖުރާއަތުތަކާއި ސްޓޭޖް ޑިވެލޮޕްމަންޓުގެ، އެންމެހައި ކަންކަން އެ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ. ޢިމާރާތް ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމުގެ ހުއްދަ ދިނުމާއި، އެއްމެދު ޢިމާރާތުގެ ޔުނިޓުތައް ގަނެވިއްކުމާއި ދިނުން އަދި ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމާ ގުޅޭ މާއްދާތައް ބިލުގެ އަށްވަނަ ބާބާއި ނުވަ ވަނަ ބާބުގައި ތަފްޞީލު ކޮށްފައިވާއިރު، މެނޭޖްމަންޓް ކޯޕަރޭޝަން އުފެއްދުމާއި، މެނޭޖްމަންޓް ކޯޕަރޭޝަންގެ ފަންޑު ޤާއިމުކުރުމާގުޅޭ އުސޫލުތައް ބިލުގެ ދިހަވަނަ ބާބާއި އެގާރަ ވަނަ ބާބުގައި ވަނީ ހިމަނާފައެވެ. މީގެ އިތުރުން، އެއްމެދު ޢިމާރާތާގުޅޭ ފަރާތްތަކުގެ ޙައްޤުތައް "އެއްމެދު ޢިމާރާތުގެ ބިލު ތަންފީޒުކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން" ކައުންސިލްތަކުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު ހިމެނޭ ގޮތުން ބިލުގެ ބާރަ ވަނަ ބާބާއި ތޭރަ ވަނަ ބާބު އެކުލަވާލާފައިވާއިރު، ބިލުގެ އެންމެފަހު ބާބު ކަމުގައިވާ ސާދަ ވަނަ ބާބުގައި ހިމަނާފައި ވަނީ ބިލުގެ ޢާންމު މާއްދާތަކެވެ.

މި ބިލު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅުއްވީ ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން، ހިތަދޫ ދެކުނު ދާއިރާގެ މެންބަރު އިބްރާހީމް ނާޒިލެވެ. ބިލުގެ ފުރަތަމަ ކިޔުން އިއްވަވާފައިވަނީ 7 ޑިސެންބަރު 2019 ގައި އޮތް 19 ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މުޖިލީހުގެ 2019 ވަނަ އަހަރުގެ ތިންވަނަ ދައުރުގެ 77 ވަނަ ޖަލްސާގައެވެ. މީގެ އިތުރުން، 26 ފެބުރުވަރީ 2020 ގައި އޮތް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ 2020 ވަނަ އަހަރުގެ ފުރަތަމަ ދައުރުގެ 12 ވަނަ ޖަލްސާގައި ބިލުގެ އިބްތިދާއީ ބަހުސް ކުރިއަށް ގެންގޮސްފައެވެ. އަދި، 17 މާރިޗު 2020 ގައި އޮތް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ 2020 ވަނަ އަހަރުގެ ފުރަތަމަ ދައުރުގެ 20 ވަނަ ޖަލްސާގައި، ވޯޓުގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގެންނެވި 64 (ފަސްދޮޅަސް ހަތަރު) މެންބަރުންގެ އިއްތިފާޤުން ބިލު މަޖިލީހުން ބަލައިގަތުމަށް ވަނީ ފާސް ކޮށްފައެވެ.

"އެއްމެދު ޢިމާރާތުގެ ބިލު” ހުށަހެޅުއްވުމުގެ މަޤްޞަދެއްކަމުގައި ސަރުކާރުން ފާހަގަކުރައްވާފައިވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ބިނާކުރާ ޢިމާރާތްތައް އެއްމެދު ޢިމާރާތުގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްދިނުމާގުޅޭ އުސޫލުތައް ބަޔާންކުރުމާއި، އެއްމެދު ޢިމާރާތެއްގައި ހިމެނޭ ޔުނިޓުތައް ވަކިވަކި ފަރުދުންނަށް ނުވަތަ ފަރާތްތަކަށް މިލްކު ކުރެވޭނެ މަގުފަހިކޮށްދިނުމާއެކު، ޔުނިޓުތައް މިލްކުވާނެ ގޮތްތައް ކަނޑައެޅުމާއި، އެއްމެދު ޢިމާރާތުގެ އެކި ބައިތަކުގައި ދިރިއުޅެ، އެ ތަންތަން ގަނެވިއްކުއި، ކުއްޔަށްދީ، އަދި އެނޫންވެސް މުޢާމަލާތްތައް ކުރުމާއި، އެއްމެދު ޢިމާރާތް ބެލެހެއްޓުމާއި ބޭނުން ކުރުމުގެ އެނޫންވެސް އުސޫލުތައް ބަޔާންކުރުމެވެ.