"ނަޖިސް ހުކުމްތަކެއް އެއީ. މުޅި ދިވެހިރާއްޖެއަށް މިވަނީ ޝަރުއީ ދާއިރާގެ ނަޖިސް ވަސް ފެތުރިފައި."

މިއީ ކުރީގެ ނާއިބުރައީސް އަދި މިހާރު ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީނުގެ މަހާ ވަކީލު ޑރ މުހައްމަދު ޖަމީލު އަހުމަދު ދާދި ފަހުން ޕޯޑިއަމެއްގައި ވިދާޅުވި އިބާރާތެކެވެ. އިދިކޮޅު ކޯލިޝަނުން "އައްޑަނަ" ނަމުގައި ބޭއްވި ޖަލްސާގައި ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅެއްގެ ތެރެއިން ބަސްކޮޅެކެވެ. ޖުމުލަ ގޮތެއްގައި ޑރ ޖަމީލް މިވަނީ ރާއްޖޭގެ ޝަރުއީ ކޯޓުތަކުގައި ތިއްބަވާ ފަނޑިޔާރުން ނެރުއްވާ ހުކުމްތަކަކީ ނަޖިހުގެ ގޮތުގައި ސިފަ ކުރައްވާފައެވެ. ނުވިތާކަށް މުޅި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޝަރުއީ ދާއިރާގެ ނަޖިސް ވަސް ފެތުރިފައިވާކަމަށް ވިދާޅުވެ، ޑރ ޖަމީލް ވަނީ ޝަރުއީ ދާއިރާއަކީ ނަޖިހުން ތަތްތެޅިފައިވާ މުޑުދާރު ދާއިރާއެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަ ކުރައްވާފައެވެ.

ޑރ ޖަމީލަކީ ގާނޫނީ ވަކީލެކެވެ. ކޯޓުތަކަށް ވަޑައިގެން މައްސަލަތަކުގައި ވަކާލާތު ކުރައްވާ ވަކީލެކެވެ. ދައުލަތުގެ އިސް މަގާމުތައް ފުރުއްވާފައިވާ ބޭފުޅެކެވެ. ޑރ ޖަމީލްފަދަ ބޭފުޅަކު ރާއްޖޭގެ ޝަރުއީ ނިޒާމަށް މިހާ ބޮޑަށް ގަދަރު ކުޑަކޮށްލުމަކީ ގިނަ ބައެއްގެ ނަޒަރުގައި ބަލައިގަނެވޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަނެއްކޮޅުން ކޯޓުތަކުގެ ހުރުމަތް ކެނޑޭފަދަ އަމަލުތައް ކުރުމާއި، އެފަދަ ވާހަކަތައް ދެއްކުމަކީވެސް ކުށެކެވެ. ވަކިން ޚާއްސަކޮށް ޑރ ޖަމީލްފަދަ ގާނޫނީ ދާއިރާގައި މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ އަދި ކޯޓުތަކުގައި މިހާރުވެސް ވަކާލާތު ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ބޭފުޅަކު ރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކަކީ މުޑުދާރު ތަންތަން ކަމަށް ސިފަ ކުރެއްވި ކުރެއްވުމަށް ފާޑުކިޔާ މީހުން މަދެއް ނޫނެވެ.

ގާނޫނީ ކަންކަމަށް ގާނޫނީ ހައްލު ހޯއްދަވަން ޑރ ޖަމީލް ފަދަ ގާނޫނީ ބޭފުޅުންނަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެކަމަށް ގިނަ ބަޔަކު އުއްމީދު ކުރެއެވެ. ހޮޅުއަށީގައި ގަދަޔަށް ދުފާލައިގެން އެއް އަތުން ގުޑުގުޑާ ހިފައިގެން އަނެއް އަތުން ދުންފަތްކޮޅު ހިފައިގެން "ހޮޅި ވާހަކަ" ދައްކަން އިންނަ މީހަކާއި ޑރ ޖަމީލް ފަދަ ގާނޫނީ ބޭފުޅަކު ދައްކަވާ ވާހަކަތަކާ ތަފާތު ވާނޭކަމަށް މީހުންނަށް އޮތީ ހީކުރެވިފައެވެ. ނަމަވެސް ކަން އޮތީ އެހެނަކުން ނޫންތާއެވެ.

ދެރައީ މި ކަންކަން ބަލައި އެކަމަށް ފިޔަވަޅު އަޅާ މަންޒަރު މިއަދު ނުފެނުމެވެ. ޝަރުއީ ދާއިރާގެ އިތުބާރު ގެއްލުވާލައި ޝަރުއީ ދާއިރާގެ ހުރުމަތް މިހާ ފާޅުކަންބޮޑު ގޮތެއްގައި ކަނޑުއްވަމުން ގެންދަވާއިރުވެސް، ކުޑަމިނުން އެ ވާހަކަތައް ކަމާބެހޭ އިދާރާއަކުން ކުށްވެރިކޮށްފައެއްވެސް ނުވެއެވެ. އެއްއިރަކު ކޯޓުގެ ނަން ކިޔަސް އެމީހަކު ހައްޔަރުކޮށް، ކޯޓުގެ ހުރުމަތް ކެނޑީކަމަށް ބުނެ، އެމީހާގެ މައްޗަށް ޝަރީއަތް ހިންގި ޒަމާނެއް ދިވެހިން ވަނީ ދެކެފައެވެ. އެއީ ތިމާ ލާން ގެންގުޅޭ ވިއްސާރަ ކޯޓުގެ ވާހަކަ ދެއްކި ކަމުގައި ވިޔަސްމެއެވެ.

ކޯޓުތަކުގެ ހުރުމަތް ކަނޑަނީކަމަށް ބުނެ މީހުންގެ މައްޗަށް އެ ތުހުމަތު ކޮށްފައިވަނީ މަދަކުން ނޫނެވެ. ކޯޓުތަކުގެ ހުރުމަތް ކެނޑޭފަދަ ކުޑަ ވާހަކައެއް ދެއްކިޔަސް އެ މައްސަލައެއް ބަލައެވެ. އެކަމާ އިދާރާތަކުން ކަންބޮޑުވުންވެސް ފާޅު ކުރެއެވެ. ނަމަވެސް ޑރ ޖަމީލް އެކި ފަހަރުމަތިން ކޯޓުތަކުގެ ގަދަރު ކުޑަވާ ބީދައިން ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ގެންދަވާއިރު ކުޑަމިނުން އެކަން ކުށްވެރިކޮށްލާނެ އިދާރާއެއްވެސް ނެތީބާވައޭ ހިތަށް އަރައެވެ. ގައިމު ވަކީލުންގެވެސް "އެތިކްސް" ތަކަކާއި ކޯޑް އޮފް ކޮންޑަކްޓެއް އޮންނާނެތާއެވެ. ޝަރުއީ ދާއިރާގެވެސް އަގެއް އޮންނާނެތާއެވެ.

ޝަރުއީ ދާއިރާގައި މައްސަލައެއް ހުރިނަމަ އެކަން ހައްލު ކުރުމަށް މިއަށްވުރެ ބިނާކުރުވަނިވި ވާހަކަ ދެއްކިދާނެ ނޫންތޯއެވެ؟ ބިނާ ކުރުވަނިވި ފާޑު ވިދާޅުވުމުގެ ބަދަލުގައި ފަނާ ކުރަނިވި އާޑަ ވިދާޅުވެގެން، ޑރ ޖަމީލްވެސް ތިޔަ މުގުރާލައްވަނީ މުޅި ޝަރުއީ ނިޒާމުގެ އިއްޒަތާއި ގަދަރެވެ. ތިޔައީ މިގައުމުގެ ޖަސްޓިސް މިނިސްޓަރުކަމާއި އެނޫންވެސް އެކި އެކި މިނިސްޓަރުކަމާއި ނާއިބުރައީސްކަން ވެސް ކުރައްވާފައިވާ ބޭފުޅެކެވެ.

މި ދާއިރާއިން ތައުލީމު ހާސިލުކޮށް އަންނަން ތިބި ވަކީލުންނަށް ތިޔަ ދައްކަވަނީ ވަރަށް ހުތުރު ނަމޫނާއެކެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ ކޯޓުތަކުގެ ހުރުމަތް ހިފެހެއްޓެވުން މިއީ ވަކީލެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން ދަސް ކުރައްވަން ޖެހިވަޑައިގަންނަވާ ކަމެއްކަމަށް ދެކެމެވެ. ތިމާ ބޭނުންވާ ގޮތަކަށް ކޯޓުން ހުކުމް ނުކުރާ ކޮންމެ ފަހަރަކު ކޯޓުތަކަކީ ފާޚާނާ ބަރިތަކެއްގެ ގޮތުގައި ކޯޓު ސިފަ ކުރެވޭނަމަ، ޑރ ޖަމީލުގެ ވިސްނުންފުޅުގައި މައްސަލައެއް އުޅޭކަމަށް ދެކެމެވެ.