އިންޑިއާއާއި ޕާކިސްތާނު ގުޅޭ ސަރަހައްދީ ރޮނގުގައި، އޮތް ކަޝްމީރަކީ އިންޑިއާގެ ޔޫނިއަން ޓެރިޓަރީއަކަށް ހަދައި، އެސަރަހައްދުގައި ސްޓޭޓް ސަރުކާރަކަށް ލިބިދިން ބާރުތައް އިންޑިއާގެ މައި ސަރުކާރަށް ނެގިތާ އޮގަސްޓް މަހުގެ 5 ވަނަ ދުވަހަށް އެއް އަހަރު ފުރޭނެއެވެ.

އޭރު ގެނައި ބަދަލުތަކުގެ ތެރޭގައި ޖައްމު ކަޝްމީރުގެ ރައްޔިތުން ނޫން އެހެން ރައްޔިތުންނަށް އެ ސަރަހައްދުން ބިން ދޫނުކުރަން ނިންމާފައި އޮތް އޮތުން ނިމުމަކަށް ގެނައުމާއި، ދާއިމީ ވަޒަނެއް ނެތި ކަޝްމީރުގައި އުޅޭތާ އެތައް އަހަރެއް ވެފައިވާ މީހުންނަށް ކަޝްމީރުގެ ރަށްވެހިކަން ދިނުން ހިމެނުނެވެ. އިންޑިއާގެ މައި ސަރުކާރުގެ އެ ނިންމުމަށް ފާޑުކީ ބައެއް ފަރާތްތަކުން ބުނަމުން ދިޔައީ ބީޖޭޕީ ސަރުކާރުގެ ބޭނުމަކީ ކަޝްމީރުގައި އެހެން ދީންތަކުގެ މީހުން ވަޒަންވެރިކޮށް، އެތަނުގައި ތިބި މުސްލިމުންގެ ބާރު ކަނޑުވާލުންކަމަށެވެ.

މައި ސަރުކާރުގެ ނިންމުމަށް އެކި ގޮތްގޮތަށް ވާހަކަ ދެކެވުނުނަމަވެސް، އިންޑިއާ ސަރުކާރުގެ އެ ނިންމުމުގެ ސަބަބުން، އެއްވެސް ސިޔާސީ ކުލައެއް ނެތި އަދި އެފަދަ ވިސްނުމެއްވެސް ނެތި މޫނުމައްޗަށް ހިނިތުންވުން އައި ބަޔަކު އެބަ ތިއްބެވެ. އެއީ އެތައް ޒަމާންތަކެއް ވަންދެން ޖައްމު ކަޝްމީރުގައި އުޅުނުނަމަވެސް އެސަރަހައްދުގެ ދާއިމީ ރަށްވެހިކަން ނެތުމުގެ ސަބަބުން އެތައް ހައްގަކުން މަހުރޫމުވެފައި ތިބި ކަޝްމީރުގެ ރައްޔިތުންނެވެ. އިންޑިއާ އާއި ޕާކިސްތާން ބައިކޮށްލުމާއެކު ޕާކިސްތާން ދޫކޮށް އިންޑިއާ ފަޅިއަށް ހިޖުރަކޮށް، ކަޝްމީރުގައި ދިރިއުޅެމުންދާ މީހުންނެވެ. އެމީހުންނަށް ކަޝްމީރުގެ ރަށްވެހިކަން ރަސްމީކޮށް ދީފައިނުވާތީ އެތައް ހައްގަކުން އެމީހުން ވަނީ މަހުރޫމު ވެފައެވެ.

1947 ވަނަ އަހަރު ސަރަހައްދީ ރޮނގުގެ އިންޑިއާ ފަޅިއަށް އައިނަމަވެސް، ޖައްމު ކަޝްމީރުގެ ސަރަހައްދީ ސަރުކާރުން މިއަދާ ހަމަޔަށް އައި އިރުވެސް ޕާކިސްތާނު ފަޅިން ހިޖުރަކުރި މީހުންނަށް ރަށްވެހިކަން ނުދިނުމަށްޓަކައި އެތައް މަސައްކަތްތަކެއް ވަނީ ކޮށްފައެވެ. އިންޑިއާގެ ރައްޔިތުންނަށް ވީނަމަވެސް، ޖައްމު ކަޝްމީރުގެ ސްޓޭޓް ރަށްވެހިކަން ނެތުމުން އެމީހުންނެކޭ ރެފިއުޖީންނެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. ވޯޓުލުމުގެ ހައްގާއި، ސަރުކާރުގެ އެހީއަށް އެދުމާއި، ސްކޮލަރޝިޕްތައް ލިބުމާއި، މަތީ ތައުލީމު ދޭ މަރުކަޒުތަކުން ޖާގަ ހޯދުމަކީ އެމީހުންނަށް ލިބިފައި ނެތް ހައްގުތަކެވެ. އޭރު ހިޖުރަކުރި މީހުންގެ އިތުރުން އެމީހުންގެ ދަރިންނާއި، ދަރިންގެ ދަރިންނަށްވެސް އޮތީ ހަމަ އެ އުސޫލެވެ.

ސްޓޭޓްތަކުގެ ރަށްވެހިކަން ދިނުން ސްޓޭޓް ސަރުކާރުތަކަށް ދޫކޮށްލި ގޮތަކީވެސް އިންޑިއާގައި އެކަމާ މެދު ބަހުސް ކުރެވޭ ކަމެކެވެ. އިންޑިއާގެ ޤާނޫނުގެ ހަދާމަޖިލީހުގެ ދެ ގެ ކަމަށްވާ ލޮކް ސަބާ އަދި ރާޖަސަބާ އަށްވެސް ނޭނގި، އެ ބާރުތައް ސްޓޭޓްތަކަށް ދިނީ 1954 ވަނަ އަހަރު އިންޑިއާގެ ރައީސްގެ ރިޔާސީ ގަރާރަކުންނެވެ. އަދި އެއިސްލާހު އޮންނަނީވެސް އިންޑިއާގެ ގާނޫނު އަސާސީގެ ޖަދުވަލުތަކުގެ ތެރޭގައެވެ.

މިނިވަންކަން ލިބުމުގެ ކުރިން އެސަރަހައްދުގައި ވެރިކަން ކުރެއްވި މަހާރާޖާ ހަރީ ސިންހް 1927 ވަނަ އަހަރު ފާސްކުރެއްވި ގާނޫނުގެ ދަށުން އެސަރަހައްދުގައި 10 އަހަރަށްވުރެ ގިނަ ދުވަހު އުޅެފައިވާ ފަރާތްތަކަށް ރަށްވެހިކަން ލިބެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެގާނޫނު ފަހުން 1954 ވަނަ އަހަރު ވަނީ ބަދަލުކޮށްފައެވެ. އޭރު އެގާނޫނުގެ ދަށުން ރަށްވެހިކަން ހޯދުމުގެ އުއްމީދުގައި އެތައް ބަޔަކު ތިއްބެވެ.

1957 ވަނަ އަހަރު ޖައްމު ކަޝްމީރުގެ ސަރުކާރުން ބޭނުންވެގެން ޕާކިސްތާނުގެ ޕަންޖާބުގައި ތިބި ވަލްމީކީ ދަރިކޮޅުގެ 300 އެއްހާ އާއިލާވެސް ޖައްމު ކަޝްމީރަށް ގެނެސް، އެމީހުންނަށްވެސް ރަށްވެހިކަން ނުދީ ގިނަ ހައްގުތަކަކުން މަހުރޫމުކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި މަހާރާޖާގެ އަސްކަރިއްޔާ ބާރުގަދަކުރަން ނޭޕާލުން ގެނައި ގުރްކާއިންނަށް ވެސް ރަށްވެހިކަން ނުދީ އެމީހުންގެ އެތައް ހައްގުތަކެއް ވެސް ވަނީ ގެއްލިފައެވެ.

ހައްގުތަކުން ގެއްލި އެތައް ޖީލެއް ދިޔަފަހުން މިހާރު އިންޑިއާ ސަރުކާރުން ގެނައި ބަދަލުތަކާއެކު އެމީހުންގެ ހައްގުތައް ކަށަވަރުކުރެވެން ވަނީ ފަށާފައެވެ. ރަށްވެހިކަމުގެ ލިޔުން ނެތްކަން ފިޔަވައި ކަޝްމީރުގެ އެހެން ރައްޔިތުންނެކޭ ތަފާތެއް ނެތި ކަޝްމީރާ ގުޅިފައިވާ އެތައް ބައެއްގެ އުއްމީދުތައް މިހާރު އެވަނީ އާ ވެފައެވެ. ކަޝްމީރުގެ މައްސަލައިގައި އިންޑިއާ ސަރުކާރުގެ ނިންމި ނިންމުމަށް ބަޔަކު ދެކޮޅު ހެދިނަމަވެސް، މިއަދު ހަމަގައިމުވެސް އެ ނިންމުމުގެ ސަބަބުން ހައްގުތައް ކަށަވަރުވި ބަޔަކުވެސް އެބަތިއްބެވެ.