''ތިޔައީ ޒައީމޭ އަދު ލޮބުވެތި މި ގައުމު ފަހުރުވެރިވާ. އުފެދޭ ޝުއޫރުން ނަންފުޅު ލިޔެ ވިދާ ހަނދާން ތަކުގައި. ތިޔައީ ޒައީމޭ އަދު ލޮބުވެތި ގައުމު ފަހުރުވެރިވާ.''

މިއީ ރާއްޖޭގެ ތާރިހުގައި ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ވަންދެން ވެރިކަން ކުރެއްވި ކުރިގެ ރައީސް މައުމޫނު އަބްދުލް ގައްޔޫމް ނުވަތަ ޒައީމް މައުމޫނުގެ ރަންޒަމާނުގައި ގައުމު އެމަނިކުފާނަށް ފަހުރުވެރިވާ މިންވަރު ހާމަކޮށް ދިނުމުގެ ގޮތުން ހަދާފައިވާ ލަވަޔެކެވެ. އެއީ ސަޕޯޓަރުންގެ ހިތުގައި އެމަނިކުފާނަށް އޮންނަ ލޯބި ބަންޑުން ޖަހަލައި އެމީހުންގެ ލޭ ކައްކުވާލާ ލަވަޔެކެވެ. ތެދެކެވެ. ރައީސް މައުމޫނަކީ ވެރިކަމުގެ ދިގު ތިރީސް އަހަރު ދުވަހުގެ މުއްދަތުގައި ގިނަ ބައެއްގެ ތާއިދާއެކު ވެރިކަން ކުރެއްވި ބޭފުޅެކެވެ. ވެރިކަމުގައި ހުންނަވައިގެން ރަށްރަށަށް ވަޑައިގަންނަވާއިރު ސަލާމް ކުރަން ދަމާލާފައި އޮންނަ ސަފުތަކުން އެކަނިވެސް އެކަން އެނގޭއެވެ.

2008 ވަނަ އަހަރު ވެރިކަން ގެއްލި ވަޑައިގަތުމަށްފަހު، ރައީސް މައުމޫނަކީ ރާއްޖެގެ ސިޔާސީ މަޝްރަހުގެ އަދިގުޑަންތަކާއި އެންމެ ގަދަޔަށް ކުރިމަތިލައްވަންޖެހިވަޑައިގެންނެވި އެއް ބޭފުޅެކެވެ. 2 ސިޔާސީ ޕާޓީއެއް އުފައްދަވާ، އެ ދެ ޕާޓީގެ ތެރެއިންވެސް ކެހި ލިބިވަޑައިގެން ހުންނެވި ހަމައެކަނި ސިޔާސީ ލީޑަރަކީވެސް ރައީސް މައުމޫނޭ ބުނެވިދޭނެ އެވެ.

ރައީސް މައުމޫނަކީ އެ އަޑިގުޑަންތަކުގެ ތެރެއިން ތެދުވެވަޑައިގެން މިއަދުވެސް ސިޔާސީ މަޝްރަހުގައި ކުރިއަށް ވަޑައިގެންނެވުމުގެ ވިސްނުން ގެންގުޅުއްވާ ބޭފުޅެކެވެ. އެގޮތުން ސިޔާސީ މަސްރަހްގައި ދެމިހުންނެވުމުގެ މަގްސަދުގައި މޯލްޑިވްސްް ރިފޯމް މޫވްމެންޓު (އެމްއާރްއެމް) ގެ ނަމުގައި ސިޔާސީ ޕާޓީއެއް އުފެއެއްދުމުގެ މަސައްކަތް ފައްޓަވައިގެން މިދިޔަ ފެބްރުއަރީ މަހުގެ ކުރީކޮޅު ޕާޓީ ރަޖިސްޓްރީ ކުރުމަށް އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނަށް ހުށައެޅިއެވެ.

ޕާޓީ އުފައްދެމުގެ ހުއްދަ ފެބްރިއަރީ މަހުގެ 19 ވަނަ ދުވަހު ހަޔަރ އެޑިއުކޭޝަން މިނިސްޓަރު ޑރ. އިބްރާހިމް ހަސަން (ޗަބީ) އަށް ދިނެވެ. ޑރ. ހަސަން އަށް ދިން ހުއްދަ ބާތިލް ކުރަން އޭނާ ހުށަހެޅުއްވުމުން މައުމޫން ދަރިކަނބަލުން ޔުމްނާ މައުމޫން ވަނީ މިމަހު ދެވަނަ ފަހަރަށް ހުއްދަ ދީފައެވެ. އީސީގެ ގަވާއިދު ބުނާގޮތުން ސިޔާސީ ޕާޓީއެއް ރަޖިސްޓްރީ ކުރަން 3000 މެމްބަރުން ބޭނުންވެއެވެ. މިއަދާ ހަމަޔަށް އަދިވެސް ޕާޓީ ރަޖިސްޓްރީ ކުރެވޭ ގޮތެއް ނުވެއެވެ.

ނިމިގެން ދިޔަ އިންތިހާބުގައި މައުމޫނު ތާއިދާ އެކު 32 ފަރާތަކުން ވަނީ މަޖިލީސް އިންތިހާބަށް ކުރިމަތިލައްވާފަ އެވެ. ނަމަވެސް އޭގެތެރެއިން 2 ބޭފުޅަކަށް ނޫނީ އިންތިހާބުގައި ކުޑަވެސް ކާމިޔާބީއެއް ހޯދޭގޮތެއްވެފަ އެއް ނުވެ އެވެ.

އެ ޕާޓީ ރަޖިސްޓްރީ ކުރުމަށް ގާނޫނީ އެއްވެސް ހުރަހެއް ނެތްއިރު ރަޖިސްޓްރީ ނުކުރެވިގެން އުޅެނީ ހަމަ 3000 މެމްބަރުން ހަމަނުވާތީ ކަމަށް ބެލެވިދާނެއެވެ. ޕާޓީ އަށް މެމްބަރުން އިތުރު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކެނޑިނޭޅި ކުރަމުންދާއިރު މިވީ ތަނަކަށް އެއްވެސް ކުރިއެރުމެއް ނުލިބެ އެވެ. ރާއްޖެއަށް މަލްޓި ޕާޓީ ސިސްޓަމް ތައާރަފްވެގެން ދިޔައީވެސް ރައީސް މައުމޫންގެ ވެރިކަމުގައެވެ. އޭރު އިދިކޮޅު ހަމައެކަނި އޮތް ޕާޓީ އެމްޑީޕީން މަގުތަކަށް ނިކުމެ މުޒާހަރާކޮސް ސަރުކާރަސް ފިއްތުންތައް ކުރިމަތިވެ ސިޔާސީ ޕާޓީ ސިސްޓަމް ތައާރަފް ކުރަން އެމަނިކުފާނަށް މަޖުބޫރުވެވަޑައިގަތެވެ.

އެމްޑީޕީ އަށް ފަހު އޭރު ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދެވަނަ އަށް އެންމެ ބޮޑު ސިޔާސީ ޕާޓީ '' ޑީއާރްޕީ'' އަކީ އެމަނިކުފާނު އިސްވެ ހުންނަވައިގެން އުފެއްދެވި ޕާޓީއެކެވެ. އަހަރުތަކެއް ކުރިން ރައްޔިތުންގެ މެޖޯރިޓީ ޕާޓީއެކެވެ. ރައީސް މައުމޫންގެ ފުރިހަމަ ތާއިދާއެކު ސިޔާސީ ގޮތުން ފުންނާބު އުސް ފަރަތްތަކެއް އުފެއްދި ޕާޓީއެކެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ފަރާތްތަކަކީ މިހާރުވެސް ސިޔާސީ ދާއިރާގައި ''ވިދަމުންދާ'' ފަރާތްތަތަކެވެ. ވަކި ހިސާބަކުން ޕާޓީ ތެރޭގައި ކޮޅުންތައް ގިނަވެ ޕާޓީގެ މެމްބަރުން އެކި ދިމަދިމާލަށް މިސްރާބު ޖަހައި އަމިއްލަ ޕާޓީތައް ވުޖޫދަށް ގެނައެވެ. ޑރ. ހަސަން ސައީދު އިސްކޮށް ހުންނަވައި އުފެއްދި ގައުމީ ޕާޓީ، ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ މިހާރު އުވާލަފައިވާ ޕީޕަލް އެލައިންސް ވެސް ހިމެނޭއެވެ.

އަލީ ވަހީދު، މަހުލޫފް، ނާޝިޒް، ރޮޒެއިނާގެ އިތުރުން މަހްލޫފް އަކީ ރައީސް މައުމޫންގެ ކުޑައިގެ ދަށުން ސިޔާސީ ދާއިރާ އަށް ނިކުންނެވި ބޭފުޅުންނެވެ. އެބޭފުޅުން ޑީއާރްޕީ '' އެކަނި'' ކޮށްލާފަވަޑައިގަތުމުން ދެން ރައީސް މައުމޫން އުފެއްދެވީ ޕީޕީއެމްއެވެ. ކޮއްކޮފުޅު ރައީސް ޔާމީން އާ ދެމެދު އުފެދުނު ސިޔާސީ '' ހަނގުރާމަ'' ތެރޭގައި އެމަނިކުފާ އަތްޕުޅުން ޕީޕީއެމްވެސް ބީވެގެން ދިޔައީއެވެ. އެހިސާބުން އެމަނިކުފާނު އުޅުއްވަން ޖެހި ވަޑައިގަތީ ''ގިނަކަންޏާ'' އެވެ. ޔާމީންގެ ދަންތުރާގައި ޖެހިވަޑައިގެން އެމަނިކުފާނު ޖަލުގެ ތޭރިތަކުގެ ތެރެއަށް ވަޑައިގަންނަވަން ޖެހިވަޑައިގެންނެވި ހިސާބުން މަޖުބޫރު ވެވަޑައިގެންނެވީ މި ސަރުކާރު ގެނައުމަށް މަސައްކަތް ކުރައްވާށެވެ. އެގޮތުން އެމަނިކުފާނަކީ ކޯލިޝަންގެ ހަތަރު ލީޑަރުންގެ ތެރެއިން އެއް ލީޑަރެވެ. ސަރުކާރުގެ 13 ޕަސެންޓް ވަނީ މައުމޫނަށް ދީފައެވެ.

އެހެން ނަމަވެސް މަނިކުފާނަށް އަމިއްލަ ޕާޓީއެއް އުފެއްދޭ އަދަދަށް ތާއިދެއް ނެތީތޯ؟ ސަރުކާރުން 13 ޕަސެންޓް ދިނީމަވެސް އަމިއްލަފުޅު ބާރެއް ނެތީތޯ؟ މަނިކުފާނުގެ ވަޒީރުންގެ ގާބިލް ކަމާއި މެދު ބައެއް ފަރާތްތަކުން ސުވާލު އުފައްދާއިރު އެއަށް ވުރެ އިލްމީ ގޮތުން ގާބިލް ބޭފުޅުން އަރިހުގައި ނެތީތޯ؟ ކޮއްކޯފުޅާ ޖެހުނު މައްސަލާގައި އާއިލާ ތެރޭގައި އެޅި ރެނދު އިތުރަށް ބޮޑުވެދާނީތީވެ ސިޔާސީ ކުޅިގަނޑު ކުޅުއްވަން ބޭނުންވެވަޑައިނުގަންވަނީތޯ؟

މިއީ ހައްތަހާވެސް ސުވާލު އެވެ. މަނިކުފާނަށް ތާއީދުކުރާ ފަރާތްތައް މިއަދު މި ސުވާލުތަކުގެ ޖަވާބު ބޭނުންވެ އެވެ. މަނިކުފާނު ދެން ކުރިއަށް އަޅުއްވާނެ ފިޔަވަޅެއް އެނގެން ބޭނުންވެއެވެ.