މިނިވަން ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުން (ފްރީ ޓްރޭޑް އެގްރިމެންޓް - އެފްޓީއޭ) އަކީ ތަފާތު އެކިއެކި ގައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި ވިޔަފާރި ކުރިއެރުވުމައްޓަކައި ވިޔަފާރި ސިނާއަތްތަކުގެ ބައިވެރިވުމާއެކު، ގިނަގުނަ މަޝްވަރާތަކަކަށްފަހު ވެވޭ ވިޔަފާރިކުރުމުގެ އެއްބަސްވުމެކެވެ. ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ބައްރެއްގައި މިފަދަ އެއްބަސްވުންތައް ވަނީ ކުރެވިފެއެވެ. ޖުމްލަ ގޮތެއްގައި މިފަދަ އެއްބަސްވުންތަކުން ވިޔަފާރިކުރުން ކުރިއަރާފައިވެއެވެ. އެހެންކަމުން، ވިޔަފާރި ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައި އެފްޓީއޭ ހެދުމަކީ ދުނިޔޭން ބަލައިގަނެފައިވާ ކަމެކެވެ.

އެފްޓީއޭގެ އުފެދުން އައިސްފައިވަނީ ދުނިޔޭގެ ވިޔަފާރި ޖަމިއްޔާ (ވޯލްޑް ޓްރޭޑް އޯގަނައިޒޭޝަން - ޑަބްލިއުޓީއޯ) ގެ ތެރޭންނެވެ. ދެވަނަ ބޮޑުހަނގުރާމަޔަށްފަހު ވީރާނާވެފަވާ ދުނިޔޭގެ އިގުތިސާދު އާރާސްތު ކުރުމަށް ގައުމުތަކެއް އެއްވެ ގެޓްގެ ނަމުގައި ވިޔަފާރި ކުރިއެރުވުމުގެ ޖަމިއްޔާއެއް އުފެއްދިއެވެ. ގެޓް ބޮޑުވަމުން ބަދަލުވަމުން އައިސް ރަސްމީކޮށް ޑަބްލިއުޓީއޯ އުފެދުނީ 1 ޖެނުއަރީ 1995 ގައެވެ. ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ކުރީގައި ގެޓްގެ މެމްބަރެކެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ ޑަބްލިއުޓީއޯގެ މެމްބަރަކަށްވީ 31 މޭ 1995 ގައެވެ. މިގޮތުން ޑަބްލިއުޓީއޯގެ އެންމެ ހާއްސަ އެއް ސިފަޔަކީ ވިޔަފާރި ކުރުމުގައި ބިދޭސީ ގައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި ތަފާތު ނުކުރުމެވެ. މިއީ ހުރިހާ ޑަބްލިއުޓީއޯ މެމްބަރުން އަހުދުވާންޖެހޭ ކަމެކެވެ. ކަން މިހެން އޮތްނަމަވެސް، ވަކި ގައުމުތަކަކާ އެއްކޮށް ތަފާތުކޮށް ހާއްސަ ލުއިތަކެއް ދީގެން ވިޔަފާރި ކުރިއެރުވުމުގެ މަގުވެސް ޑަބްލިއުޓީއޯ ގެ އޮނިގަނޑުގެ ތެރޭން ވަނީ ހުޅުވާލެވިފައެވެ. އެއީ އެ ގައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި އެފްޓީއޭ ހަދައިގެންނެވެ.

ދިވެހިރާއްޖެ ބައިވެރިވި ފުރަތަމަ އެފްޓީއޭ އަކީ ސައުތު އޭޝިއަން ފްރީ ޓްރޭޑް އެގްރިމެންޓް (ސާފްޓާ) އެވެ. ސާފްޓާއަކީ ދެކުނު އޭޝިއާ (ސާކު) ގެ ގައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި އުފެއްދި އެފްޓީއޭ އެކެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ އަކީ ސާފްޓާ އުފެއްދި މެމްބަރެކެވެ. ސާފްޓާ އުފެދި ބާރުވެރިވީ 1 ޖެނުއަރީ 2006 ގައެވެ. އެއިރުއްސުރެ ސާފްޓާ މެދުވެރިކޮށް ކުރާ އިމްޕޯޓަށް އިމްޕޯޓު ޑިއުޓީ ވަނީ ޖުމްލަކޮށް ލުއިކުރެވިފައެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަސްޓަމްސް އިދާރާގެ ވެބްސައިޓުން އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ބަލާލާއިރު، ކޮންމެ ބާވަތަކަށް އާއްމުކޮށް ނަގާ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ އާއިއެކު ސާފްޓާ އިން ނަގާ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ފެންނަން ހުންނާނެއެވެ.މިސާލަކަށް: ޑީސަލް ޖެނެރޭޓަރަށް އާއްމުކޮށް %20 އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނަގާއިރު، ސާފްޓާ އިން ނަގާ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ އަކީ %4 އެވެ.

ޗައިނާ އާއި އެކު އެފްޓީއޭ (ސީއެމްއެފްޓީއޭ) އެއް ހެދުމަށް ދިވެހި ސަރުކާރުން މަސައްކަތް ފެށީ ޕީޕީއެމް ސަރުކާރުގައި 2014 ގައެވެ. އެފްޓީއޭ އެއް ހެދުމުގައި ގިންތިކުރެވޭ ގޮތަށް ބަލާއިރު، ސަރުކާރުން ނިންމީ އެންމެ ފުޅާކޮށް ހެދޭ އެފްޓީއޭ އެއް ހެދުމަށެވެ. ސީއެމްއެފްޓީއޭ ގައި "ގުޑްސް" (އިމްޕޯޓް އެކްސްޕޯޓް)، "ސާވިސަސް" (ވިޔަފާރިކުރުން - ގައުމުގެ ތެރޭގައި އައިސްތިބެ) އަދި "އިންވެސްޓްމެންޓް" ރައްކާތެރި ކުރުންވެސް ހިމެނެއެވެ.

އެހެންކަމުން މިއީ ހުރިހާ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ އާމްދަނީ އާ ސީދާ ގުޅިފައިވާ އެއްބަސްވުމެކެވެ. ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ސިނާއަތަކާ އަދި މުޅި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިގުތިސާދާ ގުޅިފައިވާ އެއްބަސްވުމެކެވެ.

ސިނާއަތްތަކާގުޅޭ ފަންނީ ލަފާ އެންމެ ރަނގަޅަށް ދެވޭނީ އެ ސިނާއަތްތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ ފަރާތްތަކަށެވެ. ސަރުކާރަކަށް ނޫނެވެ. އެސިނާއަތަކާ ގުޅޭގޮތުން ކުރެވޭ މަޝްވަރާތަކާ ދޫދިނުންތައް އެ ސިނާއަތަށް ކޮންމެހެންވެސް އިނގެން ޖެހެއެވެ. އެއްބަސް ނުވެވޭ ކަންކަންވެސް ހުރެދާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އެކަންކަމަށް ވެސް ތައްޔާރު ވެވޭނީ ދުރާލާ އެކަންތައްތައް އެނގިގެންނެވެ. ހިތާމަޔަކީ މިފަދަ މުހިއްމު ދޫދިނުންތަކުގައި ކަމާބެހޭ ސިނާއަތްތަކަށް އެނގުމެއްވެސް ވެފައި ނެތުމެވެ.

ދިވެހި ރައްޔިތުން ތަމްސީލު ކުރާ މަޖިލީހުންވެސް ފެނިގެންދިއައީ ހަމަ މިފަދަ ދެރަ މަންޒަރެކެވެ. މަޖިލީހުން ފާސްކުރުމަށް 800 ގަނޑުގެ މި އެގްރިމެންޓް މަޖިލީހައް ފޮނުވީ 2017 ގައެވެ. ކަމާބެހޭ މަޖިލިސް ކޮމިޓީން މި އެއްބަސްވުން ފާސްކުރަން 2 ގަޑިއިރުވެސް ނުނަގައެވެ. އަދި މަޖިލީސް ތަޅުމުގައި ބަހުސް ކުރުމަށާއި މި އެއްބަސްވުން ފާސްކުރުމަށް އިތުރު 2 ގަޑިއިރުވެސް ނުނަގައެވެ. މި އެއްބަސްވުމުގައި އޮތްއެއްޗެއް ކިޔާލީ ކިތައް މަޖިލީސް މެމްބަރުން ބާއެވެ؟ ރައްޔިތުންގެ ހައްގު ހިފެހެއްޓުނު ބާއެވެ؟ ރާއްޖޭގެ މަސްލަހަތު އިސްކުރެވުނު ބާވައެވެ؟

މިހެން އޮވެމެ، މިހާރުގެ ޕީއެންސީ ސަރުކާރުން ސީއެމްއެފްޓީއޭ އަށް ބާރުދޭން ނިންމިއެވެ. އެއީ 1 ޖެނުއަރި 2025 ގައެވެ. ސީއެމްއެފްޓީއޭ ބާރުވެރި ވިއިރުވެސް ދިވެހި ސަރުކާރުން އޮތީ އެ އެއްބަސްވުން ސިއްރު ކޮށްފައެވެ.