ފެނަކީ ދިރުމެވެ. އެކަށީގެންވާ ސާފު ބޯފެނާއި ސާފުތާހިރުކަން ލިބުމަކީ އިންސާނީ އަސާސީ ހައްގެކެވެ. ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި، 450 މިލިއަން ކުޑަކުދިން ހިމެނޭގޮތަށް، 1.42 ބިލިއަނަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން، ދިރިއުޅެމުންދަނީ އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި ފެން ނުލިބިއެވެ.
މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވާ ފެނާ ގުޅުން ހުރި ނުރައްކާތަކުގެ ސަބަބުން އެތައް މިލިއަން ބަޔަކު ގެދޮރުދޫކޮށް އެހެން ހިސާބުތަކަށް ހިޖުރަކުރަން ވެސް ޖެހެއެވެ. މިއީ ދުނިޔޭގެ ބޮޑު މައްސަލައަކަށްވާއިރު، އެކި ލެވަލްގައި މި މައްސަލަ ހައްލު ކުރުމަށް މަސައްކަތްތައް ކުރަމުންދެއެވެ. އެގޮތުން ދާދިފަހުން މިމައްސަލައަށް އަލިއަޅުއްވާލައްވާ އދ. އާންމު މަޖިލީހުގެ ރައީސް އަދި ރާއްޖޭގެ ފޮރިން މިނިސްޓަރު އަބްދުﷲ ޝާހިދު ވެސް ވަނީ ވާހަކަފުޅު ދައްކަވާފައެވެ.
މިވާހަކަފުޅުތަކަށް މާގިނަ ދުވަހެއް ނުވެއެވެ. ފެނުގެ ދަތިކަމާއި ގުޅުން ހުރި ފޮޓޯއެއް އަންވެއިލިންގ ވިޝަންސް 2021ގެ މައުރަޒުން މިވަނީ ފެނިގެން ގޮސްފައެވެ. ފުން އެތައް މާނައެއް އެކުލެވިގެންދާ އެ ކުރެހުމުން މިހާރުގެ ހާލަތު ވެސް ފެނިގެންދެއެވެ. ހަނަފަސް ސަހަރާއެއްގައި ހަލާކުވެފައިވާ ދެ ފެން މީޓަރު ކުރަހާދީފައިވާއިރު، ކަނެއްގައި މީހަކު ހުރެއެވެ. އޭނާގެ އަތުގައި ފެން ބިލް އޮވެއެވެ. އެއީ ގޮތްހުސްވެ ފެން ވަރަށް ބޮޑަށް ބޭނުންވެފައިވާ މީހެއްކަން ހާމަވެގެންދެއެވެ. ނަމަވެސް އެއްވެސް މީޓަރަކުން ފެން ލިބޭނެ ގޮތެއް ނެތްއިރު، ދެމީޓަރުގެ ދޭތެރޭގައި ފެންފުޅިއެއް ތަށިވެފައިވާ މަންޒަރު ކުރަހާފައިވެއެވެ.
ގިނަ ބައެއްގެ ސަމާލުކަން ލިބިފައިވާ އެ ކުރެހުން ކުރަހާފައިވަނީ ހދ. ކުޅުދުއްފުށްޓަށް އުފަން ޒުވާނެއް ކަމަށްވާ މުހައްމަދު މުސްތަފާއެވެ. އާޓް ގެލަރީގައި ބަހައްޓާފައިވާ އެކުރެހުމުގެ ތިރީގައި ލިޔެލާފައިވެއެވެ.''އެންމެން ކަރުހިއްކުން ފިލުވާދޭ ވަރަށް، އަދި މުޅި މީހާ ތެމޭވަރަށް އެބަހުރި. އެކަމަކު އެއަށްވުރެ ބޮޑަށް އަމިއްލަ އެދުން ގަދަ.''މިހެންނެވެ.
މިކުރެހުމާއި ބެހޭ ގޮތުން ރާއްޖެއެމްވީއަށް މުސްތަފާ ބުނެފައިވަނީ އެއީ ސަރިއަލް އާޓެއް ކަމަށެވެ. މާނަ އެނގެން ބޭނުންވާނަމަ ކުރެހުމާމެދު ވިސްނަން ޖެހޭނެ ކަމަށާއި، ވިސްނި ވަރަކަށް ވަރަށް ފުންމާނަ ތަކެއް ނެގޭނެ ކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ.
ކުޑައިރުއްސުރެ މިދާއިރާއަށް ޝައުގުވެރިކަން ހުރޭ. އަމަލީ ގޮތުން 2017 ވަނަ އަހަރު މިދާއިރާއަށް ނުކުތީ. ސްކޫލުގައި ވެސް ވަރަށް ކުރަހާ އުޅުނިން. އޭރު ވެސް ވަށައިގެންވާ މާހައުލާއި، މިހެން ހުންނަ މައްސަލަތަކަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ވިސްނޭ. ދެން ބޭނުންވަނީ ކުރެހުމުން އަސްލު މައްސަލަ ދައްކުވައިދޭން. މިކުރެހުމުން ވެސް އަސްލު ވަރަށް ބޮޑު މައްސަލައެއް ފެނިގެންދާނެ. އެއީ އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި ވަރަށް ބޮޑު މައްސަލައެއް ހަމަ. ފެނަކީ ގުދުރަތީ ގޮތުން ލިބޭ އެއްޗެއް. އެކަމަކު ފެން ލިބެނީ އެހެންގޮތަކަށް. ގަބޫލުކުރަން ބޭނުންނުވާ މީހަކު ހަމަ ނުކުރަންވީ. އެއީ އަޅުގަނޑު ދެކޭ ގޮތް.މުސްތަފާ
ތެދެކެވެ. ފެނަކީ ގުދުރަތުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލިބޭ އެއްޗެކެވެ. އެއީ އެއްވެސް އިންސާނަކަށް އުފެއްދޭނެ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ބިމާއި، ކަނޑުގައި ފެން ނުވާނަމަ، ނުވަތަ ވާރޭ ނުވެހޭނަމަ ފެނެއް ނުލިބޭނެއެވެ. ގުދުރަތުގެ މިނިޒާމުގެ ތެރެއިން ފެން ލިބޭއިރު، މުޅި ދުނިޔޭގައި ފެން ވިޔަފާރިއަކަށް ހަދައި ބޮޑު އަގުގައި ވިއްކުމަކީ އަމިއްލަ އެދުން އިސްކުރުންކަމުގައި ބުނެވިދާނެ ނުންތޯއެވެ. ރާއްޖޭގެ ވިޔަފާރިވެރިން ވެސް ފެން ވިއްކަމުންދަނީ އެކިއެކި އަގުތަކުގައެވެ. މިއަދާ ހަމައަށް ވަކި އަގެއް ކަނޑައެޅިފައިނުވާތީ ނުއަގުގައި ފެންފުޅި ވިއްކާ މަންޒަރު ފެނިގެންދެއެވެ. އެގޮތުން މާލެ ސިޓީގައި 300 އެމްއެލް ފެން ފުޅިއެއް ފިހާރައަކުން ލިބެނީ 3 ރުފިޔާއަށެވެ. ކެފޭ/ރެސްޓައުރެންޓުން 5 ނުވަތަ 10 ރުފިޔާއަށް ފެންފުޅި ވިއްކައެވެ. އަތޮޅުތެރޭގެ ރަށްރަށުން 300 އެމްއެލް ފެންފުޅި 4 ރުފިޔާއާއި 5 ރުފިޔާގެ އަގުގައި ވެސް ވިއްކައެވެ.
މީގެ އިތުރުން ހޫނު މޫސުމުގައި އަތޮޅުތެރޭގެ ރަށްރަށުން ފެން ހުސްވެ، މާލެއިން ފެން ފޮނުވަން ވެސް ޖެހެއެވެ. އަދި މި މައްސަލަ ބޮޑުވެ، ފެން ލިބުމުގައި ދަތިވާތީ ހޫނު މޫސުން އަންނަންވާއިރަށް ކުރީއާލައި ފެންނަގައި ރައްކާކުރާ އާއިލާތައް ވެސް މަދެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް ފެން ރައްކާކުރުމުގެ ނަސީބު އެންމެނަށް ނުލިބިދާނެއެވެ. އެއްދުވަހުން އަނެއް ދުވަހައް މިމައްސަލަ ބޮޑުވަމުންދާއިރު، އަސްލު މައްސަލަ ދެނެގަނެ، އެކަށީގެންވާ ހައްލެއް ގެނައުމަށް ރާއްޖެއިން މަސައްކަތް ކުރުން ބުއްދިވެރިއެވެ. އެހެންނޫން ކަމަށްވާނަމަ، މުސްތަފާގެ އާޓް ދުނިޔެއަށް ދޫކޮށްލި އެ ކުރެހުމުގައި ބުނާ ބީދައިން އެކަންކަން ހައްލުނުކުރާނަމަ ކޮންމެ މީހެއްވެސް ވާނީ އަމިއްލަ އެދުން ބޮޑު މީހަކަށެވެ.
