ފަލަސްތީނުގެ ޝަހަރުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ މުހިއްމު ޝަހަރަކީ ގުދުސެވެ. އެއީ ފަލަސްތީނުގެ ނާރެހެވެ. ޒަމާނުއްސުރެ ސަމާވީ ދީންތަކުގެ އަހުލުވެރީން، ޚާއްސަކޮށް ޔަހޫދީން ގެންދަނީ ގުދުސްގެ މިލްކުވެރިކަމަށް ދައުވާ ކުރަމުންނެވެ. ޔަހޫދީން 1948 ވަނަ އަހަރު އިސްރާއީލުގެ ދައުލަތެއް ފަލަސްތީނުގައި ގާއިމު ކުރިއިރު ގުދުސް ދެބަޔަކަށް ބައިކޮށް، ހުޅަނގު ގުދުސަކީ އެމީހުންގެ ވެރި ރަށެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅިއެވެ. މި ގަޑުބަޑުގެ ތެރޭގައި ޒަޔަނިސްޓުން ވަނީ ގުދުސުގެ އަހުލުވެރީން އެބިމުން ފައްސާލާފައެވެ.

'ނަކްބާ'ގެ ނަމުން ނަންދެވިފައިވާ މި ގަޑުބަޑުގެތެރެއިން ފައްސާލެވުނު ފަލަސްތީނުގެ 28 އާއިލާއެއް ވަނީ އިރުމަތީ ގުދުސްގެ އަވަށެއް ކަމަށްވާ ޝެއިޚް ޖައްރާހުގައި ވަޒަންވެރިވެފައެވެ. އެމީހުން 1956 ވަނަ އަހަރު ޝެއިޚް ޖައްރާހުގައި ވަޒަންވެރިވީ، މިއީ އެމީހުންގެ ގެދޮރުން ނެރެލާނެ އެންމެ ފަހު ފަހަރު ކަމުގައި ހީކޮށްގެންނެވެ. އެއީ ޝެއިޚް ޖައްރާހުގައި ވަޒަންވެރިވި އާއިލާތަކުގެ ގެދޮރު ތިން އަހަރުން މިލްކުވާ ގޮތަށް އުރްދުންއާއި އދ ގެ ރެފިއުޖީ އޭޖެންސީއާއެކު އޭރު އެއްބަސްވުމެއް ގާއިމު ކުރެވިގެން ދިޔުމުމުންނެވެ. އެކަމަކު 1967 ވަނަ އަހަރު އިސްރާއީލުން އިރުމަތީ ގުދުސް ހިފުމުން އެކަން ވަނީ ނުވެފައެވެ.

ޝެއިޚް ޖައްރާހުގައި ދިރިއުޅެމުންދާ ފަލަސްތީނުގެ އާއިލާތައް އެމީހުންގެ ގޯތި ގެދޮރުން ނެރެލައި، އިސްރާއީލްގެ ޔަހޫދީ ވަޒަންވެރިންނާ ހަވާލުކުރުމަށް އިސްރާއީލްގެ ކޯޓުން ވަނީ ހުކުމްކޮށްފައެވެ. މި ހުކުމާއި ގުޅިގެން ކޯޓު އަމުރުތަކުގެ ދަށުން 2020 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ޝެއިޚް ޖައްރާހުގެ 13 އާއިލާއެއް އެމީހުންގެ ގޯތިގެދޮރުން ފައްސާލާފައިވެއެވެ. އިތުރު އާއިލާތަކެއް ގޯތިގެދޮރުން ނެރުމުގެ އަމުރެއް މިދިޔަ ހަފުތާގެ އާދީއްތަ ދުވަހު އިސްރާއީލްގެ ސުޕްރީމްކޯޓުން ވަނީ ނެރެފައެވެ.

އިސްރާއީލް ކޯޓުގެ މި އަމުރާއެކު އަވަށުގެ މަސްރަހު ވަނީ ވަރަށް ހޫނުވެފައެވެ. ކޯޓު އަމުރުގެ ދަށުން އަމިއްލަ ގޯތި ގެދޮރުން ގަދަބާރުން ނެރެލުމަށް ޔަހޫދީން ހިންގާ ހަރަކާތްތަކާ ދެކޮޅަށް ފަލަސްތީނުގެ އެކްޓިވިސްޓުން ގެންދަނީ ކެނޑިނޭޅި މުޒާހަރާ ކުރަމުންނެވެ. ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުން ކުރަމުންދާ މުޒާހަރާތައް ހުއްޓުވައި އެކްޓިވިސްޓުން ހައްޔަރުކުރުމުގައި އިސްރާއީލުގެ ފުލުހުން ގެންދަނީ އެމީހުންގެ އަނިޔާވެރިކަން ތަންމިނަށް ދައްކަމުންނެވެ. ޔަހޫދީންގެ މި އަނިޔާވެރިކަމުގެ ތެރެއިން ހިތްދަތި އެތައް ހާދިސާތަކެއް ދަނީ ތަކުރާރު ވަމުންނެވެ.

އޭގެތެރެއިން އެއް ހާދިސާއަކީ މިދިޔަ އަހަރުގެ މެއި މަހުގެ 25 ވަނަ އެމެރިކާގައި ހިނގި ފަދަ ހާދިސާއެކެވެ. އެމެރިކާގައި ކަޅު ނަސްލުގެ ޖޯޖް ފްލޮއިޑްގެ ކަނދުރާއަށް، ދޮން ނަސްލުގެ ޑެރެކް ޝޯވިންގެ ކަކުލުން އަރައި ނޭވާ ހާސްކޮށްލައިގެން ހިންގި ފަދަ ޖަރީމާއެއް ފަލަސްތީނުގައި ވެސް ވަނީ ތަކުރާރުވެފައެވެ.

ޖޯޖް ފްލޮއޑްގެ ނޭވާ ހާސްކޮށްލިހެން، މި މެއި މަހުގެ ފަސްވަނަ ދުވަހު ޝެއިޚް ޖައްރާހުގައި ޔަހޫދީ ސިފައިން ފަލަސްތީނުގެ ޒުވާނެއް ކަމަށްވާ އުމަރު އަލް ޚާތިބުގެ ނޭވާ ހާސްކޮށޤލިއެވެ. މި މަންޒަރު ވެސް ދުނިޔޭގެ ގިނަ ބަޔަކަށް ވަނީ ފެނިފައެވެ. ކުރިން ޖޯޖް ފްލޮއިޑްގެ ވީޑިއޯ މުޅި މީސް މީޑިއާގައި ދައުރުވީހެން މި ވީޑިއޯއާއި ފޮޓޯތައް ވެސް ދަނީ ދައުރުވަމުންނެވެ. އެކަމަކު މި އަނިޔާތަކާއި ގުޅިގެން އަޑު އުފުލަން ކެރުނީ މަދު ބަޔަކަށެވެ.

މިކަމާމެދު ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުންގެ ކުރާ ސުވާލަކީ ޖޯޖް ފްލޮއިޑާ މެދު ކަރުނަ އެޅިހެން އުމަރް އަލް ޚާތިބާ މެދު ދުނިޔެ ކަރުނަ ނޭޅީ އެއީ މުސްލިމެއް ވީމާ ހެއްޔެވެ؟ ޖޯޖް ފްލޮއިޑްގެ މަރުގެ ހާދިސާގައި މުޅި ދުނިޔެ ގޮވަމުން ދިޔައީ 'އަހަންނަށް ނޭވާއެއް ނުލެވޭ' މިހެންނެވެ. އެކަމަކު ޔަހޫދީންގެ ފައިދަށުގައި އަހަރެމެންނަށް 1948 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ނޭވާއެއް ނުލެވެއެވެ.