ކ. މާލެ
|
11 ޖެނުއަރީ 2024 | ބުރާސްފަތި 06:28
ރަފަހް ކައިރިން ވޮލެންޓިއަރެއް ކާ އެއްޗެހި ބަހަނީ
ރަފަހް ކައިރިން ވޮލެންޓިއަރެއް ކާ އެއްޗެހި ބަހަނީ
ރޮއިޓާރސް
ގައްޒާ ބަނޑަށްޖެހެނީ
ޣައްޒާ ބަނޑަށްޖައްސާލި ޔަހޫދީ ޤަތުލުޢާންމު: 15 މީހުންނަށް 1 ތަށި ކޭން!
އުފަން ފަސްގަނޑެއް ކަމަކު ރަފަޙުގައި ރެފިއުޖީންގެ ގޮތުގައި ދިރިއުޅެމުން ދާ މީހުން، ކާއެތިކޮޅެއް ހޯދަން އެތައް އިރަކު ސަފުގައި މަޑުކުރަން ޖެހޭ
ކާބޯތަކެތީގެ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި ދަރުމައަށް މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ މީހުންގެ މޫނުމަތިންވެސް މިއަދު ފެންނަނީ މާޔޫސް ކަން

އެއީ އަދުގެ 21 ވަނަ ޤަރުނުގެ ދުނިޔޭގައި ބަޔަކަށް އުޅެންޖެހިދާނެ ކަމަށް ހީކުރެވިފައި އޮތް ފަދަ ޙާލަތެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް އެއީ ޤަބޫލު ކުރަން ޖެހިފައި އޮތް ޙަޤީޤަތެކެވެ. އިސްތިޢުމާރީ ނިރުބަވެރި ޔަހޫދީން ހިތުހުރި ގޮތަކަށް ހަފުސް ކުރަމުންދާ ފަލަސްޠީނުގެ ޣައްޒާގެ ރަށްވެހިން މިއަދު އުފުލަމުންދާ ވޭނާއި ތަކުލީފުތަކަކަކީ، މުޅި ދުނިޔެވެސް އެކަމުގެ ޒިންމާ އުފުލަން ޖެހޭ ކަމެކެވެ. އެ ޒިންމާއިން ބޯދަމައިގަނެވޭނެ ހަމަ އެންމެ ފަރުދެއްވެސް އަދުގެ ބައިނަލްއަޤުވާމީ މުޖުތަމަޢުގައި ނެތެވެ.

ޣައްޒާ ކޮންޓްރޯލް ކުރާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތުގެ ވަސް، މި ބިންމަތިން ފޮހެލާން ކަމަށް ބުނެ އިޒްރޭލުގެ ޔަހޫދީން ހިންގަމުންދާ ޤަތުލުޢާންމަށް 3 މަސް ވީ އިރު، ޣައްޒާ ހަފުސްކޮށް ނިންމާފައިއެވެ. ފުރާނަ ހުއްޓެއް ކަމަކު، ދިރުމެއް ނެތެވެ. ހުވަފެންތައް ވިއްސިވިހާލިވެ، ހަތަރު އުދަރެސް ފެނުޖެހި މާޔޫސްވެފައި އޮތް ޣައްޒާގެ ވޭނީ އާދޭސްތައް، އެހެން މީހަކަށް ބަޔާންކޮށްދެވޭނީ ކިހިނަކުން ހެއްޔެވެ؟

ޣައްޒާގެ އެތައް ބަޔަކު މިއަދު ދިރިއުޅެމުން ދަނީ މިޞްރާ ހިއްސާ ކުރާ ރަފަޙު ބޯޑަރު ސަރަޙައްދުގައެވެ. ފަހަރެއްގައިވެސް، މިޞްރުން އެމީހުންނަށްޓަކައި ބޯޑަރު ހުޅުވާލާނެ ކަމަކަށް އުންމީދެއް ނުކުރެއެވެ. ޣައްޒާގެ ރަށްވެހިން ބުނާ ގޮތުގައި، އެމީހުންގެ ދިފާޢަށް ތެދުވަން މުޅި ދުނިޔެ މިއަދު ފެއިލްވެއްޖެއެވެ. އުފަން ފަސްގަނޑެއް ކަމަކު ރަފަޙުގައި ރެފިއުޖީންގެ ގޮތުގައި ދިރިއުޅެމުން ދާ މީހުން، ކާއެތިކޮޅެއް ހޯދަން އެތައް އިރަކު ސަފުގައި މަޑުކުރަން ޖެހެއެވެ. އެވަރުންވެސް ލިބެނީ ކިރިޔާ ބަނޑަށް އެނގުންވާ ވަރުގެ ތޮޅިކޮޅެކެވެ. އެވަރުންވެސް ހައިކަން ފިލުމުގެ ކޮންމެވެސް ހިތްހަމަޖެހުމެއް ލިބޭނެ ކަމަށް އެމީހުން އުންމީދު ކުރެއެވެ.

ކާބޯތަކެތި ބަލައި އަހަރެން މިއައީ މިތަނަށް. ހެނދުނު 9 ޖެހީއްސުރެ އަހަރެން މި ހުންނަނީ މިތާ، 1 ތަށި ކޭން ބަލައި އައިސް. ދިރިއުޅުމުގެ ޙާލަތު އެހާ ގޯސް. އަހަރެމެންނަކީ ޣައްޒާ ސިޓީގެ ބައެއް. ރަފަޙަށް ބަދަލުވީ. ރަފަޙުގެ މީހުން އަހަރެމެންނަށް މަރުޙަބާ ކީ. އެކަމަކު، މީހުންގެ ޢަދަދު ވަރަށް ގިނަވޭ އެބަ. ދިރިއުޅުމުގެ ކަންކަން ވަރަށް ދަތި... ކާ އެއްޗެއް ގަންނަން، އަތަކު ލާރިއެއް ނެތް. ފުށެ ނެތް. ގެއަށް ބޭނުންވާ އެއްޗެއް ގަންނާނެ ފައިސާއެއް ނެތް. ކައްކަން ބަލާއިރު ގޭސްކޮޅެއް ނެތް. މުގުކޮޅެއް ކައްކާލެވޭނެ ފަދައެއްވެސް ނެތް. މިތަނަށް މި އަންނަނީ ހަމަ އެންމެ ތައްޓެއްގެ ކޭން ބަލާ. އެއަކުން ނުފުދޭ... މި ތައްޓަށް އަޅާފަ އެ ލިބޭ ކާއެތިކޮޅު ލިބުނީމަ، އަހަރެމެންނަށް ކުރެވެނީ 4 ކަންބަޅީގެ މަސް ކާލެވިއްޖެ ކަމުގެ އިޙްސާސް. މީ އަހަރެމެންނަށް ކަންބަޅި ބަކަރީގެ މަސް ފަދަ ހަމަ. ބުނާނެ އެއްޗެއް މަށަކަށް ނޭނގެ. ދިރިހުރުމަށް ކާބޯތަކެތި ބޭނުންވޭ. ހިނގާބިނގާވެ، ޒިންމާތައް އަދާކުރަން ކާބޯތަކެތިން ހަކަތަ ބޭނުންވޭ. އަހަރެމެންގެ ކިބައިން މިކަންކަން ނިގުޅައި ގަތުމުގެ ޙައްޤެއް ނޯންނާނެ.
މަރްޔަމް އަލް-އަޙްމަދު؛ ފަލަސްޠީނުގައި ގެދޮރު ގެއްލިފައި އިން މީހެއް

ގެދޮރު ގެއްލިފައި ވާ މީހުންނަށް ކާބޯތަކެތީގެ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި ދަރުމައަށް މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ މީހުންގެ މޫނުމަތިންވެސް މިއަދު ފެންނަނީ މާޔޫސް ކަމެވެ. ނުތަނަވަސްކަމެވެ. ގެދޮރު ގެއްލި، ވަގުތީ ހިޔާވަހިކަން ހޯދަން ރަފަޙަށް ބަދަލުވާ މީހުންގެ ޢަދަދު، ދުވަހަކަށް ވުރެ ދުވަހެއް ދަނީ އިތުރު ވަމުންނެވެ.

މެދު ތެރޭ ހިސާބުތަކުން ގެދޮރު ގެއްލޭ މީހުންގެ ޢަދަދު އިތުރުވާ ވަރަކަށް، ރަފަޙަށް އަންނަ މީހުންގެ ޢަދަދު ދަނީ އިތުރު ވަމުން. ރަފަޙަށް ހިފަހައްޓާލެވޭ ވަރަށް ވުރެ މާ ގިނަ މީހުން އެބަ އާދޭ. ފެށުނު އިރު ރަފަޙަށް މި އަންނަނީ ހަމަ އެކަނި އުތުރުން އަންނަ މީހުން. އެކަމަކު މިހާރު، މެދު ތެރޭ ހިސާބުތަކުންވެސް އެބަ އާދޭ. ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ޢަދަދުތައް ދަނީ އިތުރުވަމުން. ޚިޔާލަށްވެސް ނުގެނެވޭނެ. ގެދޮރު ގެއްލިފަ ތިބި 1.8 މިލިއަން މީހުންގެ ވާހަކަ މިދައްކަނީ. ބައެއް މީހުން އުޅެނީ ސްކޫލުތަކުގަ. އަނެއް ބަޔަކު މަގުތަކުގަ. ގެތަކުގަވެސް ބަޔަކު އުޅޭ. ބައެއް މީހުންނަކީ ވަންނާނެ އެއްވެސް ތަނެއް ނެތި ތިބި މީހުން. އެ ހުރިހާ އެންމެން މި ތިބީ ރަފަޙުގަ
މުޙައްމަދު ދަލޫލް؛ ރަފަޙު ފުޑް ޑިސްޓްރިބިއުޝަން ޗެރިޓީގެ ކޯޑިނޭޓަރ

ކާބޯތަކެތީގެ ސަޕްލައިގައިވެސް އިޒްރޭލުން އަތް އަޅައިގެން އޮތް އިރު، ލިބޭ އެއްޗެއް ލިބެނީވެސް އެހާމެ ބޮޑު އަގުގައެވެ. ނަތީޖާއަކަށް ވަނީ ޑިމާންޑާ އެއްވަރަށް ސަޕްލައި ކޮށް ނުދެވުމެވެ. ޙާލުގައި ޖެހިފައި ވާ މީހަކު، އެތައް އިރަކު ކިއުގައި ހުރެ، ހުސް އަތާ ފޮނުވާލަން ޖެހުމަކީ ދަރުމަވެރިންގެ ހިތްތަކަށްވެސް ކުޅަދާނަ ކަމެއް ނޫނެވެ.

ޢާއިލާތަކަށް އެކަށީގެންވާ މިންވަރަކަށް ކޭންތަކެއް ފޯރުކޮށްނުދެވޭ. ކޮންމެ 15 މެންބަރުންގެ ޢާއިލާއަކަށް 1 ތަށި ކޭން އަހަރެމެން މި ދެނީ. 1 ތަށި ކޭމުން 15 މީހުންނަކަށް ނުފުދޭނެ އަސްލު. މި ޢާއިލާތަކަކަށް އެ ވަރަކުން ނުފުދޭނެ. އެކަމަކު، އެއީ އަހަރެމެންގެ ކެޕޭސިޓީއަކީ. އިތުރަށް ދޭނެ އެކައްޗެއްވެސް ނެތް. މި ދުވަސްތައް މާޒީވެ ދިއުން އުންމީދަކީ. އަގުތައް ދަށަށް ގޮސް، މީހުންނަށް ގިނައިން ކާބޯތަކެތީގެ އެހީ ދެވޭނެ ގޮތެއްވާން އުންމީދު ކުރެވެނީ
މުޙައްމަދު ދަލޫލް؛ ރަފަޙު ފުޑް ޑިސްޓްރިބިއުޝަން ޗެރިޓީގެ ކޯޑިނޭޓަރ

އިޒްރޭލުން ޤަތުލުޢާންމު ފެށުމުގެ ކުރިން، ރަފަޙު ފުޑް ޑިސްޓްރިބިއުޝަން ޗެރިޓީއިން ޢާންމުންނަށް ޚިދުމަތް ދެމުން ދިޔައީ ހަފުތާއަކު 2 ދުވަހުއެވެ. ނަމަވެސް މިއަދު އެ މީހުން ދަނީ ހަފުތާގެ ހުރިހާ ދުވަހަކުވެސް މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް 15 ލޯގަނޑުގެ ޕާސްތާ ނުވަތަ ތޮޅީގެ ބާވަތެއް ތައްޔާރު ކުރެވޭތޯ ބަލައެވެ. ނަމަވެސް، އެއީ ގެދޮރު ގެއްލި، ޙާލުގައި ޖެހިގެން ރަފަޙަށް ޖަމާވެފައިވާ އެތައް ސަތޭކަ ހާސް މީހުންނާ އަޅާ ބަލާއިރު އެއްވެސް އެއްޗެއް ނޫނެވެ.

ރަފަޙު ފުޑް ޑިސްޓްރިބިއުޝަން ޗެރިޓީއިން ވަގުތާ ދެކޮޅަށް ރޭހެއް ޖެހުން ކަހަލަ ކަމެއް މި ކުރަނީ. ޤަތުލުޢާންމުގެ ތެރޭގަ، ކާބޯތަކެތީގެ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދެވޭތޯ ބަލަމުން އަހަރެމެން މި ދަނީ. ކުރިން އަހަރެމެން މަސައްކަތް ކުރީ ހަފުތާއަކު 2 ދުވަހު. އެކަމަކު މިހާރު، ކޮންމެ ދުވަހަކު އެބަ މަސައްކަތް ކުރަން. ކާބޯތަކެތީގެ އަގު އެހާ ބޮޑު. އެއީ މީހުންނަށް ކާބޯތަކެތީގެ އެހީ ފޯރުކޮށްދޭން އެޅިފަ އޮތް ބޮޑު ހުރަހެއް. އަދި ކޮބާ، އަގުގެ އިތުރަށް، ކާބޯތަކެތީގެ ސަޕްލައި އެހާ ދަތި. އެއީވެސް ހުރަހެއް. މިހާރު މިތަންވެސް ބަންދު ކުރަން ޖެހިދާނެ ކަމުގެ ބިރެއްގަ މި ތިބެނީ. ކުރިން ދުވާލަކު ކައްކަމުން އައީ 10 ލޯގަނޑު. މިހާރު 15 އެބަ ކައްކަން... އެކަމަކު ޢަދަދުތައް މަދު ކުރަން މަޖުބޫރުވޭ.
މުޙައްމަދު ދަލޫލް؛ ރަފަޙު ފުޑް ޑިސްޓްރިބިއުޝަން ޗެރިޓީގެ ކޯޑިނޭޓަރ

ޓެރަރިސްޓުންގެ ގޮތުގައި އިޒްރޭލާއި، އެމެރިކާ އަދި އެމެރިކާގެ އެކުވެރި ޤައުމުތަކުން ސިފަކުރާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތުގެ ހަނގުރާމަވެރިން މަރަން ކަމަށް ބުނެ، ދެމުން ގެންދާ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާތަކުގައި މިހާތަނަށް މަރުވި މީހުންގެ ތެރޭގައި ގިނައީ ކުޑަކުދިންނެވެ. އިޒްރޭލުގެ ޢުދުވާންތަކުގައި ޢާންމުން މަރާ މައްސަލައާ ގުޅިގެން ބައިނަލްއަޤުވާމީ މުޖުތަމަޢުން އަމާޒު ކުރާ ފާޑުކިއުންތަކަށް އިޒްރޭލުން ލަދެއް ނެތި ޖަވާބު ދެއެވެ. ސަބަބެއް ކަމަށް ބުނަނީ، ޙަމާސް ޖަމާޢަތުން ހަނގުރާމަވެރި ބޭނުންތަކަށް، މަދަނީ ތަންތަން ބޭނުން ކުރަމުން ދިއުން ކަމަށެވެ.

 އޮކްޓޯބަރ 7 ވަނަ ދުވަހުން ފަށައިގެން އިޒްރޭލުން ހިންގަމުންދާ ޤަތުލުޢާންމުގައި މަރުވި ފަލަސްޠީނު މީހުންގެ ޢަދަދު 23000 އަށް ވުރެ މައްޗަށް އަރައެވެ. 2.3 މިލިއަން މީހުންގެ އާބާދީއެއް އޮތް ޣައްޒާއަށް ބަލާއިރު، އެއީ އާބާދީގެ 1 ޕަސެންޓްއެވެ. މިއީ ނަސްލެއް ދޮވެލަން ހިންގާ ޤަތުލުޢާންމުގެ ޖަރީމާ ނޫން ދެން އެހެން ކޮން ކަމެއް ހެއްޔެވެ؟

- ކޮމެންޓް