އާޓްސް، ކަލްޗަރ އަދި ހެރިޓޭޖު މިނިސްޓްރީގެ މަސައްކަތުގެ ދާއިރާ ކަނޑައެޅުމާ އެކު، ވޭތުވެދިޔަ މުއްދަތުގައި ތާރީހީ ބިނާތަކަށް ލިބިފައިވާ ގެއްލުންތައް ބަލައި ދިރާސާ ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ވަނީ ފަށާފައެވެ. އެ މަސައްކަތުގެ ދަށުން، އެންމެ ފުރަތަަމަ ވެސް މާލޭގައި ހުރި ތާރީހީ ބިނާތަކަށް ލިބިފައިވާ ގެއްލުންތައް ވަނީ ބަލާފައެވެ. އާބާތުރަ ފިލުވަންޖެހޭ ތަންތަން ވަނީ ދެނެގެންފައެވެ.

އެ މަސައްކަތް ކުރަމުންދަނިކޮށް، ބައެއް ކަންކަން މިހާރު ވެސް ވަނީ ފާހަގަ ކުރެވިފައެވެ.

ހެރިޓޭޖު މިނިސްޓްރީގެ ސްޓޭޓް މިނިސްޓަރު މުހައްމަދު ތޯރިގު ފާހަގަ ކުރެއްވި ގޮތުގައި 350 އަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަސްވީ ހުކުރު މިސްކިތުގެ އަސްލަށް ނިމިދިޔަ ސަރުކާރުން ވަނީ ބަދަލުތަކެއް ގެނެސްފައެވެ. ދިވެހިންގެ ހިރިގަލުގެ ރީތި މަސައްކަތް ފެނިގެންދާ ހުކުރު މިސްކިތުގެ އެތެރޭގައި ދަގަނޑު ހޮޅިތަކެއް ޖަހައިގެން ތަނބުތަކެއް ހަދާފައިވާ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. ސިފައިން ލައްވާ ކުރުވި އެ މަސައްކަތަކީ ވަގުތީ ގޮތުން ކުރި މަސައްކަތެއް ކަމަށާއި ނަމަވެސް އެ މަސައްކަތުގެ ސަބަބުން މިސްކިތުގެ އަސްލަށް ބަދަލުތަކެެއް އައިސްފައިވާ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

"މިސްކިތުގެ އަސްލުގައެއް ނުހުންނާނެ މި ތަނބުތަކެއް. މިހުރީ ދަގަނޑު ހޮޅިޖަހާފައި ބޭރުގައި ފްލައިވުޑް ފިލާ ތައްކޮށްފަ، ހުރި އަށް ތަނބު އިތުރަށް މިހުރީ ޖަހާފަ. މިއީ ވަގުތީ ގޮތުން ޖެހި އެއްޗެއް ކަމަށް ވިޔަސް، ދާއިމީވެގެން މިދަނީ،" ތޯރިގު ވިދާޅުވިއެވެ.

ރާއްޖޭގެ އިސްލާމް ކުރެއްވި މޮރޮކޯގެ އިލްމުވެރިޔާ ފަސްދާނުލާފައިވާ މެދުޒިޔާރަތް އޮތް ހާލަތު ވެސް ތޯރިގު ފާހަގަ ކުރެއްވިއެވެ. މީގެ 864 އަހަރު ކުރިން އެތަނުގައި ފަސްދާނުލެވުނު ކަމަށް ބުނާ އަބުލް ބަރަކާތު ޔޫސުފުލް ބަރުބަރީ އާއި ރާއްޖޭގައި ރަސްކަން ކުރެއްވި އަރަބިކަރައިގެ ބޭފުޅެއް ކަމަށްވާ ސައްޔިދު ވެސް، ފަސްތާނުލާފައިވާ އެ ޒިޔާރަތް ގޮނޑަކަށް ހަދާފައިވާ ކަމަށް ތޯރިގު ވިދާޅުވިއެވެ. އެތަނަކީ މުލިއާގޭގެ ގޮނޑަކަށް ހާދާފައިވާ ކަމަށް ތޯރިގު ވިދާޅުވިއެވެ.

"މެދު ޒިޔާރަތަކީ މިއީ މުލިއާގޭގެ ކުނި ގޮނޑަކަށް ވެގެން ނުވާނެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ހުންނަ ގެކޮޅުގެ ކުނިގޮނޑަކަށް މެދުޒިޔާރަތް ވީމަ އެއީ އަޅުގަނޑުމެން ލަދުގަންނަންޖެހޭނެ. އަޅުގަނޑުމެން މިތަންތަން ހިމާޔަތްކޮށް ރައްކާތެރިކުރުމުގެ މަސައްކަތް މިކުރަނީ ދީނީ ވިސްނުމަކުއެއް ނޫން. މިއީ ތަރިކަ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ކާބަފައިންގެ ފަރާތުން ވާރުތަކޮށްފައި ހުރި ތަރިކަ،" ތާރީހަށް ހިދުމަތް ކުރެއްވުމުގައި 23 އަހަރު ހޭދަ ކުރެއްވި ތޯރިގު ވިދާޅުވިއެވެ.

ނިމިދިޔަ ސަރުކާރުން ދިވެހި ތާރީހާއި ސަގާފަތަށް ދޭންޖެހޭ ސަމާލުކަން ނުދިނުމުގެ ސަބަބުން ތާރީހީ ބިނާތަކަށް އިޔާދަ ނުކުރެވޭ ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ވެފައިވެއެވެ. އެފަދަ ގެއްލުމެއް ލިބިގެންދިޔައީ ބިހުރޯޒު ކަމަނާ މިސްކިތަށެވެ. އެ މިސްކިތަށް ރައީސް ޔާމީންގެ ސަރުކާރުން ބަދަލުތައް ގެނައުމުންނެވެ.

އެ މިސްކިތުގެ ހަރިންމަ ތެރޭގައި ހުރި، ބޮޑުތަކުރުފާނު ޒިޔާރަތަށް ވެސް އިހުމާލުވެފައިވާތީ، އެކަމުގެ ކަންބޮޑުވުން ތޯރިގު ވަނީ ރާއްޖެއެމްވީއާ ހިއްސާ ކުރައްވާފައެވެ.

"ބޮޑު ތަކުރުފާނަކީ މިރާއްޖޭގެ އެންމެ ވަރުގަދަ ބަތަލް. އެހެންވީމަ މިތަން ހުރި ހާލަތު ބަލާފަ، މިހާރުން މިހާރަށް އަޅުގަނޑުމެން މަސައްކަތް މި ފަށަނީ. ވަރަށް ބޮޑަށް ވީރާނާވެފަ މިހުރީ. މިތަން މިއޮތީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޮންމެ ރައްޔިތަކު ވެސް ލަދުގަންނަ ހިސާބުގައި،" ގައުމީ އަރުޝީފުގެ ގާނޫނު މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅައި ފާސްކުރި ތޯރިގު ވިދާޅުވިއެވެ.

ރައީސް ސޯލިހުގެ ސަރުކާރުގެ 100 ދުވަހުގެ ވައުދަކީ ކޮންމެ ރަށެއްގައި ހުރި ތަރިކަ އާއި ދުވަސްވީ ބިނާތައް އެކުލެވޭ ތަންތަން ދެނެގަތުމެވެ. އާސާރު އެކުލެވޭ ތަންތަނާއި ތާރީހު ގުޅިފައިވާ ތަކެއްޗަކީ އެތަނުގެ އައިޑެންޓިޓީއަށް ހެދުމެވެ. އަދި އެފަދަ ތަންތަން ހިމާޔަތް ކުރުމަށް ލާޒިމްވާ ގޮތަށް ގާނޫނީ ނިޒާމް ބައްޓަން ކުރުމެވެ.

އެ މައްސައްކަތް މަތިކުރި ވުޒާރާ އުފައްދަވާނެ ކަމަށް ރައީސް ސޯލިހު އިއުލާން ކުރެއްވި ކެމްޕެއިންގައި ހއ. އުތީމަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުގައެވެ. 

"ހެރިޓޭޖު މިނިސްޓްރީގެ ދަށުން ރާއްޖޭގައި ހުރި ދުވަސްވީ އެފަދަ ތަންތަން ހިމާޔަތްކޮށް، ބެލެހެއްޓުން އެ މިނިސްޓްރީގެ ދަށަށް ގެނެވޭނެ.  އަދި ރަނގަޅު އެކަށީގެންވާ ބަޖެޓަކާ އެކީގައި ރާއްޖޭގައި ހުރި އެފަދަ އާސާރީ ސަގާފީ ތަންތަން ބަލަހައްޓައި މިއަށް ވުރެ ރަނގަޅަށް ބެލެހެއްޓިގެންދާނެ،" ނިމިދިޔަ ސެޕްޓެމްބަރު މަހުގެ 6 ވަނަ ދުވަހު އުތީމަށް ވަޑައިގެން ރައީސް ސޯލިހު ވިދާޅުވެފައިވެެއެވެ.