އިސްރާއީލުގެ ކަނޑުގެ ބާރުތަކުން ޣައްޒާ އަށް އެހީ ހިފައިގެން ދިޔަ ސްމޫދު ފްލޮޓިލާ އުޅަނދުތައް ހުއްޓުވައި، އެ އުޅަނދުތަކުގައި ތިބި އެކްޓިވިސްޓުން ހައްޔަރުކޮށްފިއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ސުވީޑަންގެ މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާ ބެހޭ ކެމްޕެއިނަރ ގްރެޓާ ތުންބަރގް ވެސް ހިމެނެއެވެ.

އިސްރާއީލުގެ ފޮރިން މިނިސްޓްރީން ބުނެފައިވަނީ ގްލޯބަލް ސުމޫދު ފްލޮޓިލާ (ޖީއެސްއެފް) ގެ ބައެއް އުޅަނދުތައް "ރައްކާތެރިކަމާއެކު ހުއްޓުވައި" އެ އުޅަނދުތަކުގައި ތިބި މީހުން އިސްރާއީލުގެ ބަނދަރަކަށް ގެންދެވެމުންދާ ކަމަށެވެ.

އިސްރާއީލު ސަރުކާރުން އިތުރަށް ބުނެފައިވަނީ އެ އުޅަނދުތައް "ހަނގުރާމައިގެ ސަރަހައްދަކާ" ކައިރިވަމުންދާތީ، ދަތުރުގެ މަގު ބަދަލުކުރުމަށް ކަނޑުގެ ބާރުތަކުން އަންގާފައިވާ ކަމަށެވެ.

ޖީއެސްއެފް އިން މި ހުރަސްއެޅުން ސިފަކޮށްފައި ވަނީ "ޣައިރު ޤާނޫނީ" އަދި "ދިފާޢީ ޢަމަލެއް ނޫން" ކަމަށާއި، "ކަންބޮޑުވާ ފަދަ ޢަމަލެއް" ކަމަށެވެ.

މި ގްރޫޕުން ތުހުމަތުކޮށްފައި ވަނީ ފްލޮޓިލާގެ އެއް އުޅަނދުގައި "ގަސްތުގައި ޖައްސާފައިވާ" ކަމަށާއި އިތުރު އުޅަނދުތަކަށް ފެން ޖަހައިގެން ހަމަލާދީފައިވާ ކަމަށެވެ.

"މިއީ އިސްތިއުމާރީން ޣައްޒާ ބަނޑަށް ޖައްސައިގެން އެކަހެރިކުރުމަށް ކުރާނެ ހައްދުފަހަނައަޅާފައިވާ ކަންތައްތައް ސާފުކޮށް ދައްކުވައިދޭ ކަމެކެވެ،" ޖީއެސްއެފް އިން ސޯޝަލް މީޑިއާގައި ލިޔެފައިވެއެވެ.

އެމީހުން ސުލްޙަވެރި މަދަނީ މިޝަން އަށް ހަމަލާދޭނެ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެވޭ ކަމަށާއި، އެއީ އިންސާނީ އެހީ ކާމިޔާބުވުމަކީ އެމީހުންގެ ހިސޯރު ނާކާމިޔާބުވުން ކަމަށްވާތީ ކަމަށް ވެސް ޖީއެސްއެފް އިން ބުނެފައިވެއެވެ.

އިސްރާއީލުގެ ފޮރިން މިނިސްޓްރީން ބުނެފައިވަނީ "ޤާނޫނީ ކަނޑުގެ ހިސޯރަކަށް" ޚިލާފުވަމުންދާ ފްލޮޓިލާއަށް އެންގިފައިވާނެ ކަމަށެވެ. މި ހިސޯރު ޣައްޒާގެ ކައިރި ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުތަކާ ހަމަ އަށް އޮންނަ ކަމަށް އިސްރާއީލުން ބުނި ނަމަވެސް އުޅަނދުތައް ހިސޯރު ކޮށްފައިވާ ސަރަހައްދަށް ވަދެފައިވާކަން ސާފެއް ނުވެއެވެ.

އިސްރާއީލުން އުޅަނދުތައް ހުއްޓުވި ވީޑިއޯއެއް ޕޯސްޓްކޮށްފައިވެއެވެއެވެ. އެ ވީޑިއޯގައި ތުންބަރގް އުޅަނދެއްގެ ޑެކުގައި އިންދާ، އިސްރާއީލުގެ ސިފައިންގެ މީހަކު އޭނާއަށް ފެނާއި ޖެކެޓެއް ދޭތަން ފެނެއެވެ.

ފްލޮޓީލާގައި 44 އުޅަނދު ހިމެނޭ އިރު އުޅަނދުތަކުން ދައްކާފައިވާ ލައިވްސްޓްރީމްތަކުން ދޭހަވާ ގޮތުގައި ހުރިހާ އުޅަނދުތަކަށް އަރައި އުޅަނދުތަކުގައި ތިބި އެންމެން ހުސްކޮށްފައެއް ނުވެއެވެ.

އިސްރާއީލު ސަރުކާރުން ޖީއެސްއެފް އިން ހަނގުރާމައިގެ ތެރޭގައިވާ ޣައްޒާ އަށް އިންސާނީ އެހީ ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ މަސައްކަތް ސިފަކޮށްފައި ވަނީ "ޕްރޮވޮކޭޝަނެއް" ގެ ގޮތުގައެވެ. އަދި ބުނެފައިވަނީ: "ގްރެޓާ އާއި އޭނާގެ އެކުވެރިން ރައްކާތެރިކަމާއި ދުޅަހެޔޮކަމާއެކު ތިބި." ކަމުގައެވެ.

ޖީއެސްއެފް އިން ބުނެފައިވަނީ އަލްމާ، ސޫރިއުސް އަދި އަދާރާ ފަދަ މައިގަނޑު އުޅަނދުތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ގިނަ އުޅަނދުތަކެއް ހުއްޓުވައި، އެ އުޅަނދުތަކަށް އަރާފައިވާ ކަމަށެވެ.

މީގެ ކުރިން، އެ ގްރޫޕުން ތުހުމަތުކޮށްފައި ވަނީ އިސްރާއީލުގެ ސިފައިންގެ ފަރާތުން "ގަސްތުގައި އުޅަނދުތަކުގެ މުވާސަލާތީ ވަސީލަތްތަކަށް ގެއްލުންދީފައިވާ" ކަމަށެވެ. މިއީ "ޑިސްޓްރެސް ސިގްނަލްތައް ބްލޮކްކޮށް، އެމީހުން ޣައިރު ޤާނޫނީ ގޮތުން އުޅަނދުތަކަށް އެރުން ލައިވްސްޓްރީމް ކުރުން ހުއްޓުވުމަށް ކުރި މަސައްކަތެއް" ކަމަށް ބުނެފައިވެއެވެ.

އެ ގްރޫޕުން ބުނެފައިވަނީ އުޅަނދުތަކަށް ހުރަސް އެޅި އިރު ފްލޮޓިލާ އޮތީ ޣައްޒާގެ އައްސޭރިފަށުން 70 ނޯޓިކަލް މޭލު ދުރުގައި ކަމަށެވެ. އެ ގްރޫޕުން އުއްމީދުކޮށްފައި ވަނީ އެމީހުންގެ އުޅަނދުތައް ބުރާސްފަތި ދުވަހުގެ ހެނދުނު ޣައްޒާއަށް ވާސިލުވާނެ ކަމަށެވެ.

ގްރީސް، އިޓަލީ، ޓިއުނީޝިއާ އަދި ތުރުކީގައި މީހުން އެއްވެ، އިސްރާއީލުން ފްލޮޓިލާ ހުއްޓުވުމާ ދެކޮޅަށް އިހުތިޖާޖު ކޮށްފައި ވެއެވެ.

ކޮލަމްބިއާގެ ރައީސް ގުސްޓާވޯ ޕެޓްރޯ ވަނީ އިސްރާއީލުގެ މި އަމަލަށް ރައްދު ދިނުމުގެ ގޮތުން އެ ޤައުމުުމުގައި ތިބި އިސްރާއީލުގެ ހުރިހާ ޑިޕްލޮމެޓުން ބޭރުކޮށްލާފައެވެ. އަދި މިކަން ކޮލަމްބިއާ ގެ ރައީސް ސިފަކޮށްފައިވަނީ "ނަތަންޔާހޫގެ ބައިނަލްއަޤްވާމީ ކުށެއް" ގެ ގޮތުގައެވެ.

ޕެޓްރޯ ވަނީ 2020 އިން ފެށިގެން ޢަމަލުކުރަމުން އައި ކޮލަމްބިއާ އާާއި އިސްރާއީލު ދެމެދުގެ މިނިވަން ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުން އުވާލައްވާފައެވެ. އަދި ފްލޮޓިލާގައި ތިބި ކޮލަމްބިއާގެ ދެ ރައްޔިތުން ދޫކޮށްލުމަށް ގޮވާލާފައި ވެއެވެ.

އަޔަލެންޑުގެ ޑެޕިއުޓީ ޕްރައިމް މިނިސްޓަރ ސައިމަން ހެރިސް މި ރިޕޯޓުތައް ސިފަކޮށްފައިވަނީ "ކަންބޮޑުވާންޖެހޭ" ކަމެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އަދި އިސްރާއީލުން ބައިނަލްއަޤްވާމީ ޤާނޫނަށް ތަބާވާނެ ކަމަށް އުއްމީދުކުރާ ކަމަށް ވިދާޅުވިއެވެ. ހައްޔަރުކުރެވުނު މީހުންގެ ތެރޭގައި މަދުވެގެން 7 އަޔަލެންޑު ރައްޔިތުން ހިމެނޭ ކަމަށް ބުނެފައިވެއެވެ.

އިސްރާއީލުން ވަނީ މީގެ ކުރިން ވެސް ޖޫން އަދި ޖުލައި މަހު އެކްޓިވިސްޓުން ޣައްޒާ އަށް އުޅަނދުތަކުގައި އެހީ ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ކުރި ދެ މަސައްކަތެއް ހުއްޓުވާފައެވެ.

އިސްރާއީލު ސަރުކާރުން މި ފްލޮޓިލާ ސިފަކޮށްފައި ވަނީ "ސެލްފީ ޔޮޓެއް" ގެ ގޮތުގައި ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް، ތުންބަރގް ވަނީ މި ފާޑުކިޔުމަށް ރައްދު ދީފައެވެ. އޭނާ ބީބީސީ އަށް އާދިއްތަ ދުވަހު ބުނެފައިވަނީ: "އަހަރެން ހިތުން އެއްވެސް މީހަކު ޕަބްލިސިޓީ ސްޓަންޓަކަށް އެމީހުންގެ ފުރާނަ ރިސްކު ކުރާނެ ކަމަކަށް ނުދެކެމެވެ."

ބައިނަލްއަޤްވާމީ އެހީގެ އޭޖެންސީތަކުން ވަނީ ފަލަސްތީނުގެ ސަރަހައްދަށް ކާނާ އަދި ބޭސް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް މަސައްކަތްކޮށްފައެވެ. ނަމަވެސް އިސްރާއީލުން އެހީ ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ހުރަސްއަޅަމުންދާ ކަމަށް އެ އޭޖެންސީތަކުން ފާހަގަކުރެއެވެ.

އދ. އާ ގުޅުންހުރި ގްރޫޕަކުން ފާއިތުވި މަހު ކަށަވަރުކޮށްދީފައި ވަނީ ޣައްޒާގައި ބަނޑުހައިހޫނުކަން އޮތް ކަމަށެވެ. އަދި އދ. ގެ އިންސާނީ އެހީގެ ވެރިޔާ ބުނެފައިވަނީ މިއީ އިސްރާއީލުން "ނިޒާމީ ގޮތެއްގައި" އެ ސަރަހައްދަށް އެހީ ވަނުމަށް ހުރަސްއެޅުމުގެ ސީދާ ނަތީޖާއެއް ކަމަށެވެ.