މިއަދު ފަތިހުން ފެށިގެން އިސްރާއީލުގެ ހަމަލާތަކުގެ ސަބަބުންނާއި މަޖުބޫރުން ބަނޑަށް ޖެއްސުމުގެ ސަބަބުން ޣައްޒާގައި މަދުވެގެން 81 ފަލަސްތީނު މީހުން މަރުވެއްޖެއެވެ.

އަނެއް ކޮޅުން އިސްރާއީލުގެ ސިފައިން ބުނެފައި ވަނީ، ޣައްޒާގެ އެންމެ ބޮޑު އާބާދީ އޮތް ސަރަހައްދު ކަމުގައިވާ ޣައްޒާ ސިޓީ ހިފުމަށް ރާވާފައިވާ ހަމަލާގެ ފުރަތަމަ މަރުހަލާ ފަށައިފި ކަމަށެވެ. މި ސަރަހައްދުގައި ގާތްގަނޑަކަށް އެއް މިލިއަން މީހުން ނުރައްކާތެރި ހާލަތެއްގައި ދިރިއުޅެމުން ދެއެވެ.

ބުދަ ދުވަހު ވަށައިލާފައިވާ ޣައްޒާގައި ފަލަސްތީނުގެ އިތުރު ތިން މީހުން ބަނޑަށް މަރުވެފައިވެއެވެ. މިއާއެކު ބަނޑަށް މަރުވި މީހުންގެ އަދަދު 269 އަށް އަރާފައިވެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި 112 ކުދިން ހިމެނެއެވެ.

އިސްރާއީލުގެ ހަމަލާތަކުގެ ތެރޭގައި ދެކުނު ޣައްޒާގައި ވަގުތީ ޓެންޓުތަކުގައި ތިބި ފަލަސްތީނު މީހުންނަށް ދިން ހަމަލާއެއް ހިމެނެއެވެ. މި ހަމަލާގައި ތިން މީހުން މަރުވިއެވެ.

ކުރީގެ ފަލަސްތީނު ޤައުމީ ބާސްކެޓްބޯޅަ ކުޅުންތެރިއެއް ކަމުގައިވާ މުހައްމަދު ޝަޢުލާން އަކީ އިސްރާއީލާއި އެމެރިކާގެ ސަޕޯޓު ލިބިގެން ހިންގާ ޖީ.އެޗް.އެފް ގެ އެހީ ބަހާ ތަންތަނުގައި ހިނގި ބަޑިޖެހުމުގެ އެންމެ ފަހުގެ ޝިކާރައެވެ. އިސްރާއީލުގެ ބާރުތަކުން ދެކުނު ޣައްޒާގައި އޭނާ ޝަހީދު ކޮށްލިއެވެ. ބުދަ ދުވަހު މަދުވެގެން އެހީ ހޯދަން އުޅުނު 30 މީހުން ޝަހީދުވެފައިވެއެވެ.

އިސްރާއީލުގެ ހިސޯރު އާއި ދެމިގެންދާ ހަމަލާތަކުގެ ސަބަބުން ކާބޯތަކެއްޗާއި، ތެލާއި، ބޭސްފަރުވާގެ ތަކެތި ލިބުން ވަނީ ހުއްޓުވާލާފައެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ޣައްޒާ ގައި ބަނޑަށް މަރުވުމުގެ ނުރައްކާ ވަނީ އިތުރުވެފައެވެ.

އދ. ގެ ވަރލްޑް ފުޑް ޕްރޮގްރާމް (ޑަބްލިއު.އެފް.ޕީ) އިން އިންޒާރު ދީފައި ވަނީ އިސްރާއީލުން އެހީ ފޯރުކޮށްދިނުން ހުއްޓުވާލުމުގެ ސަބަބުންނާއި ނުރަނގަޅު ތަކެތި ކެއުމުގެ ސަބަބުން ޣައްޒާގައި ދިމާވާ މައްސަލަތައް އިތުރުވަމުންދާ ކަމަށެވެ. "މިއީ ހަމައެކަނި ބަނޑުހައިވުމެއް ނޫނެވެ. މިއީ ބަނޑަށް މަރުވުމެވެ،" ޑަބްލިއު.އެފް.ޕީ އިން ބުނެފައިވެއެވެ.

ފަލަސްތީނު ރެފިއުޖީންނާ ބެހޭ އދ. ގެ އޭޖެންސީ (އަންރުވާ) އިން ބުނެފައި ވަނީ މިހާރު ޣައްޒާ ސިޓީގައި ކޮންމެ ތިން ފަލަސްތީނު ކުދިންގެ ތެރެއިން އެކަކު ނުރަނގަޅު ކާނާގެ ސަބަބުން ދިމާވާ މައްސަލަތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހިފައިވާ ކަމަށެވެ.

އިސްރާއީލުގެ ހިއުމަން ރައިޓްސް ޖަމާޢަތް ކަމުގައިވާ ގިޝާ އިން، ޣައްޒާގެ ހުރިހާ ސަރަހައްދެއްގައި ފެތުރެމުންދާ ހައިހޫނު ކަމުގެ ކާރިސާއާ ގުޅޭގޮތުން އިސްރާއީލު ސަރުކާރުން ޒިންމާ ނުނަގައި، އެކަން އެއީ ކަމެއް ނޫން ކަމަށް ދައްކަމުންދާ ވާހަކަތަކުގެ ޙަޤީޤަތް ހާމަކޮށްދީފައިވެއެވެ.

ޣައްޒާ އަށް އިންސާނީ އެހީ ނުލިބުމުގެ ޒިންމާ އދ. ގެ ބޮލުގައި އެޅުވުމަށް އިސްރާއީލުން ދައްކާ ވާހަކައާ ޚިލާފަށް، ގިޝާ އިން ބުނެފައި ވަނީ "އިސްރާއީލުން ހަނގުރާމައިގެ ހަތިޔާރެއްގެ ގޮތުގައި އެހީ ފޯރުކޮށްދިނުން ކޮންޓްރޯލްކުރަމުން އައީ ފުރަތަމަ ދުވަހުން ފެށިގެން" ކަމަށެވެ.

"އިސްރާއީލުން އުފައްދާފައި ވަނީ އަދި މިހާރު ވެސް އުފައްދަމުން ގެންދަނީ ޣައްޒާ އަށް އެހީ ފޯރުކޮށްދިނުން ގާތްގަނޑަކަށް ނުކުރެވޭ ވަރުގެ ހާލަތެކެވެ،" އެ ޖަމާޢަތުން ބުނެފައިވެއެވެ.

ފަލަސްތީނު ރެފިއުޖީންނާ ބެހޭ އދ. ގެ އޭޖެންސީ (އަންރުވާ) އިން ވަނީ ވަގުތުން ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމަށް އަލުން ގޮވާލާފައެވެ. އަދި ޣައްޒާ ގައި އެ އޭޖެންސީގެ މުވައްޒަފުން މަސައްކަތްކުރަމުންދާ ހާލަތު ވަރަށް ނުރައްކާތެރި ކަމަށް ބުނެފައިވެއެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެން މަސައްކަތްކުރަމުން މިދަނީ ވަރަށް ނުރައްކާތެރި ހާލަތެއްގައެވެ،" އަންރުވާގެ ޑޮކްޓަރެއް ކަމަށްވާ ޑރ. ހިންދު ވިދާޅުވިއެވެ.

މީގެ އިތުރުން ޣައްޒާގެ ސިވިލް ޑިފެންސް އިން ވަނީ އެ ސަރަހައްދުގައި ތެލުގެ ދަތިކަން ހުރި މިންވަރުގެ ނުރައްކާތެރިކަމާ މެދު އިންޒާރު ދީފައެވެ. ތެލުގެ ދަތިކަމުގެ ސަބަބުން ކުއއްލި ހާލަތްތަކުގައި އެހީތެރިވުމާއި ސަލާމަތްކުރުމުގެ މަސައްކަތްތަކަށް ހުރަސް އެޅެމުންދާ ކަމަށް ބުނެފައިވެއެވެ.

"ގިނަ ފަހަރު، އަޅުގަނޑުމެންގެ އުޅަނދުތައް މަސައްކަތަށް ދަތުރު ކުރަމުން ދަނިކޮށް ހުއްޓިފައިވެއެވެ. ބައެއް ފަހަރު ތެލުގެ ދަތިކަމުގެ ސަބަބުން އަދި އަނެއްބައި ފަހަރު މަރާމާތު ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ސްޕެއަރ ޕާޓްސް ނެތުމުގެ ސަބަބުންނެވެ،" ސިވިލް ޑިފެންސް އިން ނެރުނު ބަޔާނެއްގައި ބުނެފައިވެއެވެ. "އިސްރާއީލުގެ މުޅިން ނައްތާލުމުގެ ހަނގުރާމަ އިތުރަށް ވަރުގަދަ ވެދާނެ ކަމުގެ ނުރައްކާ އޮތް ދަނޑިވަޅެއްގައި އަޅުގަނޑުމެން ކުރިމަތިލާން ޖެހެނީ ވަރަށް ބޮޑެތި އިންސާނީ ގޮންޖެހުންތަކާ އެވެ."

އިސްރާއީލުގެ ހަމަލާތަކާއި ބްލޮކޭޑުގެ ސަބަބުން ޢާންމު ރައްޔިތުންނަށް ކުރިމަތިވަމުންދާ ދަތިތަކާއި ގެއްލުންތައް ވަރަށް ބޮޑެވެ. ކާބޯތަކެއްޗާއި، ބޭހާއި، ތެލުގެ ދަތިކަމުގެ ސަބަބުން އާބާދީގެ ބޮޑު ބައެއް ނުރައްކާތެރި ހާލަތެއްގައި ޖެހިފައިވެއެވެ. ޚާއްޞަކޮށް ކުޑަކުދިންނާއި ބަލިމީހުންނަށް މި ހާލަތުގެ ސަބަބުން ވަރަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހިފައިވެއެވެ.

ބައިނަލްއަޤްވާމީ މުޖުތަމައުން ވަގުތުން ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމަށާއި އިންސާނީ އެހީ ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ގޮވާލަމުން ދިޔަ ނަމަވެސް، އިސްރާއީލުގެ ހަމަލާތައް ހުއްޓުމެއް ނެތި ކުރިއަށްދާކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ޣައްޒާގެ ސިވިލިއަނުންގެ ފުރާނައަށް އޮތް ނުރައްކާ އިތުރުވަމުންދާ ކަމަށް ބެލެވެއެވެ.