ތަރައްޤީއާއި ތަމައްދުނުގެ ރޭހުގައި އިންސާނީ ޙަޟާރާތު ކުރިއަރާ ދިޔައީ "އެއްގަނޑުން"، ނޫން ހެއްޔެވެ؟ ޓެކްނޮލޮޖީއާއި "ތަހުޒީބު"ގެ އަޅަކަށް އިންސާނާ ވެ، އެ ކަސްތޮޅުގައި ބެދެމުން ދިޔަ ވަރަކަށް އިންސާނާއަށް ލިބިފައި ވާ އެންމެ އަގުބޮޑު ނިޢުމަތް ކަމުގައި ވާ ވިސްނުމާއި ހިކުމަތުގެ ބޭނުން ކުރާ މިންވަރު ދިޔައީ ދަށްވަމުންނެވެ. އަތަށް މޮޅު ފޯނެއް އަރަނިކޮށް އެ ވީއެވެ. ފޯނު ފޮށިގަނޑާއި، އޭގައި ދެންވެސް ހިމެނޭ ކުދިކުދި ސާމާނުތައް ބަންދުކޮށްފައި ހުންނަ ރަބަރު ޕެކެޓްތައް އެއްލާލަނީ އެޔެއް މިޔެއް ނުބަލައެވެ. މިފަދަ ގޮތަކަށް ދިރިއުޅުން ބައްޓަމުން ކުރަމުން ގޮސް، ތަޣައްޔަރު ކުރީ ހަމަ އެކަނި މި ދުނިޔެއެއް ނޫނެވެ. ޖައްވާއި ފަޒާގައިވެސް އިންސާނުންގެ ކުނިބުންޏެވެ.

ދައްކަން މި އުޅެނީ ސައެންސްގެ ރޮނގުން ކުރިއެރުންތައް ހޯދުމުގެ ނަމުގައި ޖައްވު ތެރެއަށް ފޮނުވާލާ އެކިއެކި އުޅަނދުތަކުގެ ވާހަކައެވެ. ކެޔޮގަނޑު ކަނޑާލީމާ، ގަހުގެ ބޭނުމެއް ނެތޭ ބުނެއުޅެއެވެ. އޭރު ކެޔޮގަހެވެ. މިއަދު މާސިންގާ ޖައްވީ އުޅަނދުފަހަރެވެ. މިޝަން ނިމުމުން ނުވަތަ މިޝަންގެ ވަކި ހިސާބަކުން އުޅަނދާއި އެ ނޫންވެސް ޢާލާތްތައް ހަލާކުވުމުން ޖައްވު ތެރެއަށް ދޫކޮށްލުމަކީ އާދައެވެ. އެކަމަކާ ހުރެ، ދުނިޔޭގެ އޯބިޓްގައި އެނބުރެމުންދާ ކުނިބުނީގެ ޢަދަދު އިންތިހާއެވެ. ތިމާވެށި ހިމާޔަތް ކުރުމަށް އަންބާ ކިޔާ، ބަޔަކު މަސައްކަތް ކުރަމުން ދާ ފަދައިން، ޖައްވު ތެރެއަށް އިންސާނުން ދޫކޮށްފައި ވާ ކުނިބުނި ސާފު ކުރުމުގެ މަސައްކަތްވެސް އޮތީ ކުރަން މަޖުބޫރުވެފައެވެ.

އިންސާނުން ތަޣައްޔަރު ކުރި ޖައްވު ސާފު ކުރުމުގެ ޒިންމާ އުފުލަން ތައްޔާރު ވަމުން ދަނީ ރޮބޮޓް އަތެކެވެ. މާ ލަސްތަކެއް ނުވެ، ޖައްވަށް ދަތުރު ފަށަން އޮތީ ހަމަޖެހިފައެވެ. މި ރޮބޮޓް އަތުގެ ޒިންމާއަކީ، ޖައްވު ތެރޭގައި ހުރި ބާ ސެޓެލައިޓްތަކާއި އެ ނޫންވެސް އެފަދަ ކުނިބުނި ހޮވާ، ސާފު ކުރުމެވެ. ދުނިޔޭގެ އޯބިޓްގައި އެނބުރެމުންދާ އެފަދަ ކުނިބުންޏަކީ، އަހަރެމެން އެންމެންނަށްވެސް ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައި  އޮތް ބޮޑު މައްސަލައެކެވެ. އިޙްސާސް ނުކުރެވުނުކަމުގައި ވިއަސްމެއެވެ.

މި ރޮބޮޓް އަތް އީޖާދު ކޮށްފައި ވަނީ، ދުނިޔޭގެ އޯބިޓުން ކުނިބުނި ހޮވުމުގެ މަޤްޞަދުގައި އުފެއްދި ޒުވާން ކުންފުންޏެއް ކަމަށްވާ 'އެސްޓްރޯސްކޭލް' އިންނެވެ. އެސްޓްރޯސްކޭލްގެ ތަޞައްވުރަކީ، ޖައްވީ ތަރައްޤީގެ ރޭހަކީ ރައްކާތެރި އަދި ދެމެހެއްޓެނިވި މޭރުމަކުން ހިނގާ ކަމަކަށް ހެދުމެވެ.

މީލާދީން އޮނަވިހިސަތޭކަ ފަންސާސް ހަތް ވަނަ އަހަރު، އަހަރެމެން އިންސާނުން ޖައްވީ ދަތުރުތައް ފެށީއްސުރެ، ޖައްވު ތެރެއަށް ކުނި އެޅުމަކީ "ޘަޤާފަތަކަށް" ވެފައި އޮތް ކަމެކެވެ. އެސްޓްރޯސްކޭލް ޔޫކޭގެ މެނޭޖިންގް ޑައިރެކްޓަރ ނިކް ޝޭވް ބުނި ގޮތުގައި، ޖައްވުގެ އެކި އޯބޮޓްތަކުގައި 10000 ޓަނުގެ ކުނިބުނި ދަނީ އެނބުރެމުންނެވެ. މި ދައްކަނީ އާދައިގެ ޕްލާސްޓިކް ކޮތަޅުކޮޅެއް ކަހަލަ އެއްޗެއްގެ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. މާސިންގާ ސެޓެލައިޓް ފަދަ އެއްޗެހީގެ ވާހަކައެވެ. ޖައްވީ ކުނިބުނި ގިނަވެގެން ގޮސް، ބައެއް ފަހަރު އެކަތި އަނެއްކައްޗާ މުޑިއަރާ "އެކްސިޑެންޓް"ވެފައިވެސް އެބަ ހުއްޓެވެ.

ދާދި ފަހަކާ ޖެހެންދެން، ޖައްވީ ދަތުރުތަކުގެ މައިގަނޑު ޢަމާޒަކަށް ވެފައި އޮތީ ސައެންސްއާއި ޓެކްނޮލޮޖީގެ ރޮނގުން ކުރިއެރުންތައް ހޯދުން ކަމުގައި ވީ ނަމަވެސް، މިދިޔަ 10 ވަރަކަށް އަހަރު ދުވަހަށް ބަލާއިރު، ޖައްވު ތެރޭގައި ޤައުމުތަކުގެ އަސްކަރީ ބާރުވެރިކަން ވަރުގަދަ ކުރާ މަންޒަރުވެސް ވަނީ ފެންނަން ފަށާފައެވެ. ނަމަވެސް ޖައްވު ތެރޭގައި އަސްކަރީ ހަރަކާތްތައް ކުރިއަށް ގެންދާނެ ގޮތުގެ ޤަވައިދެއް، އުސޫލެއް އަދި އެކުލަވާލެވިފައި ނެތުމުން، ޖައްވު ތެރޭގައި ދައުރުވާ ކުނިބުނީގެ ލިސްޓަށް، އަސްކަރީ ހަތިޔާރުތަކެއް އިތުރުވުމުގެ ބިރުވެސް އެބަ އޮތެވެ.

ސަރުކާރުތަކާއި އިންވެސްޓަރުންވެސް ދަނީ ކުނިބުނިން ފުނިޖެހެމުންދާ ޖައްވުތެރެ ސާފު ކުރާނެ ގޮތަކާ، އެކަމަށް ހޯދިދާނެ ޙައްލުތަކާ މެދު ވިސްނާ ފިކުރު ކުރަމުންނެވެ.

އެސްޓްރޯސްކޭލްއަކީ ޖަޕާނުގެ ޓޯކިޔޯގައި މަރުކަޒުކޮށް، އެމެރިކާއާއި އިނގިރޭސިވިލާތުގައިވެސް އޮޕަރޭޓް ކުރާ ކުންފުންޏެކެވެ. ޖައްވު ސާފު ކުރުމަށް އެސްޓްރޯސްކޭލްއިން އީޖާދު ކުރި ރޮބޮޓް އަތަށް ދީފައި ވާ ނަމަކީ 'އެކްޓިވް ޑެބްރީ ރިމޫވަލް' ނުވަތަ އޭޑީއާރްއެވެ. މިހާރު ކުރިއަށް ދަނީ ޑިވައިސް ޓެސްޓު ކުރުމުގެ މަސައްކަތެވެ.

އޭޑީއާރް ފަރުމާކޮށްފައި ވަނީ ބޭނުން ނުކުރާ ސެޓެލައިޓްތަކުގައި 'ވަކި' ހިއްޕާލުމަށްފަހު ދުނިޔޭގެ ވައިގެ ފަށަލައާ ދިމާއަށް އެ 'ކުނިގަނޑެއް' ދަމާ، ކޫއްތަމުން ގެންނަ ފަދަ ގޮތަކަށެވެ. ދުނިޔޭގެ ވައިގެ ފަށަލަ، ނުވަތަ އެޓްމޮސްފިޔަރގައި ޖެހޭ ހިސާބުން އެ އެއްޗެއް އަނދާ ހުލުވިއެވެ. ދެތިން ޖުމުލައަކުން ކިޔައިދެވުނެއް ކަމަކު، އެއީ ކުރަން މާ ފަސޭހަ ކަމެއް ނޫނެވެ.

އެސްޓްރޯސްކޭލްއިން ދަނީ، ޖައްވު ތެރޭގައި ވާ ސެޓެލައިޓްތައް، އެ އެއްޗަކަށް ޚާއްޞަ މަޤާމުގައި ވަނިކޮށް ތެޔޮ އެޅޭނެ، ނުވަތަ ރީފިއުލް ކުރެވޭނެ ގޮތްތައް ބަލާ، ހޯދާ، ދިރާސާ ކުރަމުންނެވެ. އަދުގެ ޙާލަތަށް ބަލާ އިރު، ސެޓެލައިޓުން ހަކަތަ ހުސްވާ ހިސާބުން، އެ ސެޓެލައިޓެއްގެ މިޝަން ނިމުނީއެވެ.

ޖައްވަށް ދޫކުރަމުން ދާ، މި ހުރިހާ ކުނިބުންޏެއްގެ ނުރައްކާ އޮތީ ހަމަ އަހަރެމެން އިންސާނުންނަށެވެ. ދިރިއުޅުމުގެ އެތައް ކަމަކަށް ލުއިފަސޭހަކަން ހޯދުމުގެ ނިޔަތުގައި، ޖައްވު ތެރޭގައި އިންވެސްޓްކޮށްފައި ވާ އެތައް ބިލިއަން ޑޮލަރެއްގެ އަގުހުރި އެސެޓްތަކާއެވެ. ދުނިޔޭގެ އޯބިޓްގައިވާ ސެޓެލައިޓްތަކަކީ ދުނިޔެ ތެރޭގައި އަހަރެމެން މި ކުރާ ދަތުރުފަތުރާ، ސްމަރޓްފޯނާއި، ރާސްތާ ބަޔާންކޮށްދޭ ޗާޓުތަކާ، މެސެޖު ކުރުމާއި، ފޯނު ކުރުމާއި، އިންޓަރނެޓް ކަނެކްޝަން ފަދަ އެތައް ކަމެއްގެ މައި މަރުކަޒެވެ. ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ހިންގާ ސިނާޢަތްތަކުން އެ އެއްޗެއްސަށް ބަރޯސާވާ ސާމާނުތަކެކެވެ.