ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދަކީ ރާއްޖޭގެ ޑިމޮކްރެސީގެ "ބައްޕަ" އޭ ވެސް ކިޔައި އުޅުނެވެ. މަލްޓި ޕާޓީ ސިސްޓަމް ރާއްޖެއަށް ތައާރަފްކުރައްވައި، ޑިމޮކްރެސީގެ ރިވެތި އުސޫލުތަކުން ވެރިކަން ކުރެވޭނެ އުސޫލުތައް ރާއްޖެއަށް ތައާރަފްކުރެއްވީ ވެސް އެބޭފުޅާއޭ ވެސް ކިޔައި އުޅުނެވެ. ކުރިން އެ ހުރިހާ އިއްޒަތާއި ގަދަރެއް އޮތެއް ކަމަކު، ގައުމަށް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތް ކަމަށް އާންމުންނަށް ގަބޫލު ކުރެވުނެއްކަމަކު، މިއަދު އެބޭފުޅާގެ ވިސްނުންފުޅު ހުރީ އަމިއްލަ އެދުމާއި އަމިއްލަ ޕާޓީގެ ފައިދާއަށް ކަމަށް ގިނަ ދިވެހިން ގަބޫލުކުރެއެވެ.

އެމަނިކުފާނުގެ އުސޫލަކީ އެއީ ނޫންނަމަ، މިކަމަށް ޖަވާބު ދެއްވަންވީ ނޫންތޯއެވެ. މަޖިލީހުގެ ރައީސްގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ވޯޓާ ކުރިމަތިލައްވަން އެމަނިކުފާނަށް ކެރިވަޑައިގަންނަވާނެ ތޯއެވެ. އެކަން ކުރެއްވުމަށް އެހާ ޖެހިލުންވެވަޑައިގަންނަވަނީ ކޮން ކަމަކާ ތޯއެވެ. ހަމަ ގައިމުވެސް، މަޖިލީހުގެ މި ދައުރުން އޭގެ ޖަވާބު ވަރަށް ސާފުކޮށް ފެންނާން އެބައޮތެވެ.

ފެންނާން އޮތްހައިވެސް ކަމަކީ ޚުދުމުޚްތާރު ކަމެވެ. ތަރިކަ މުދަލަކަށް މަޖިލިސް ހައްދަވައި، ގަވާއިދުވެސް ބޭނުންފުޅުވާ ގޮތަކަށް އަނބުރާލައްވައެވެ. މި ދައުރުގައި މަޖިލީހުގެ ރައީސާއި ނައިބު ރައީސްގެ އިތުބާރު ނެތްކަމަށް އެންމެ ފުރަތަމަ އެމްޑީޕީން ހުށަހެޅުމުން މުޅި މަޖިލިސް ހުއްޓުވާލެއްވީއެވެ. ބޮޑު ތަޅު އަޅުވައި، ހުރިހާ މަސައްކަތްތަކެއް މަޑުޖައްސަވާލެއްވީއެވެ. ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކުރާ ވަރަށް ވިލުފުށީ ދާއިރާގެ މެމްބަރު ހަސަން އަފީފު މަޖިލީހުގެ ރިޔާސަތަށް އަރާވަޑައިގެން، މަޖިލިސް ހޫނުވުމާއެކު މަޖިލިސް ނިންމަވާލެއްވިއެވެ.

ދެން އިންނެވީ މަޖިލީހުގެ ނައިބު ރައީސް އީވާ އަބްދުﷲއެވެ. މަޖިލީހުގެެ ރައީސްގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ވޯޓަށް އަހާއިރު، އެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއެއްގެ ރިޔާސަތުގައި އިންނަވަން ޖެހިވަޑައިގަންނަވާނީ މަޖިލީހުގެ ނައިބު ރައީސް ކަމަށް ގަވާއިދުގައި ވަރަށް ސާފުކޮށް ބަޔާންކޮށްފައި އެބައޮތެވެ. އެހެން ނަަމަވެސް ނައިބު ރައީސް ނެތް ހާލަތެއްގައި އަމަލުކުރާނެ ގޮތެއް، ނުވަތަ އެ ޖަލްސާ ކުރިއަށްދާނެ ގޮތެއް ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައެއް ނޯވެއެވެ.

އެހާހިސާބުން ފެނުނީ އީވާ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތަކަށް ހާޒިރުވެވަޑައިގަތުން ހުއްޓަވައިލެއްވި ތަނެވެ. ވަކިން ޚާއްސަކޮށް ރައީސްގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ މައްސަލައެއް އޮވެއްޖެނަމަ، އެ ދުވަހު މަޖިލީހުގެ ތަޅުމަކުން އީވާއެއް ނުފެންނާނެއެވެ. އެހާ ހިސާބުން އަނެއްކާވެސް މުޅި މަޖިލިސް ހުއްޓުވުމަކަށް ގެނެވުނީތާއެވެ.

މަޖިލިސް ނުހުއްޓުވޭނެ ސަބަބެއްވެސް ނެތްތާއެވެ. ގަވާއިދު ބުނާގޮތުންނަމަ، ގަވާއިދުގެ 205 ވަނަ މާއްދާގެ (ރ)ގެ ދަށުން އިތުރު މައްސަލައެއް އެޖެންޑާވެސް ނުކުރެވޭއިރު، ގާނޫނު އަސާސީގެ 129 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ)އާއި (ރ)ގެ ދަށުން ހުށަހެޅޭ ކަންތައްތަކާ ގުޅިގެންވެސް މަޖިލީހަށް ގޮތެއް ނިންމޭނީ، ހުށަހެޅިފައިވާ "މަޖިލީހުގެ ރައީސް މަގާމުން ވަކިކުރުމުގެ މައްސަލަ"އާ މެދު ގޮތެއް ނިންމުމަށްފަހުއެވެ. އެބޭފުޅުން އެ ހިއްޕަވާ އެއް ކަމަކީވެސް މި މާއްދާތަކެވެ.

ދެން ހުންނެވީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. ދިވެހިންގެ ޑިމޮކްރެސީގެ ބައްޕަގެ ޚުދުމުޚްތާރުކަން ބަލަން އިތުރު ސަފްހާއެއް ނުހުޅުވިޔަސް، މަޖިލީހުގެ ރައީސްކަމުގެ ސަފްހާއިން ފުދޭނެއެވެ. 2008 ވަނަ އަހަރު، ކުރީގެ ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލް ގައްޔޫމުގެ ވެރިކަން ބަދަލުކުރެއްވުމުގައި އޭރު ނަޝީދު އެންމެ ބޮޑަށް ވަކާލާތު ކުރެއްވި އެއް ކަންތައް ކަމުގައިވާ "ކަންކަން ބަދަލު ކުރުމުގެ ވޯޓު"ގައި މިއަދު ކޮޅުފައިން ޖަހައި ދުރުކޮށްލައިފިއެވެ. އެމަނިކުފާނުގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ވޯޓު ނުނެގޭނެ ހުރިހާ ހުއްޖަތެއް އެ ގެންދަވަނީ ދައްކަވަމުންނެވެ. އަމަލުފުޅުންވެސް ކުރައްވަމުންނެވެ.

އަންނަ އާދިއްތަ ދުވަހަކީވެސް އެފަދަ ދުވަހެކެވެ. އެމްޑީޕީން ނަޝީދުގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ވޯޓު ނެގުމަށް ކިތަންމެ ވަރަކަށް މަސައްކަތް ކުރަމުން އައިނަމަވެސް، މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ ބޭނުން ހިއްޕަވައި އެ ޖަލްސާ ކުރިއަށް ނުގެންދެވޭނެ ގޮތެއް އެމަނިކުފާނު ހޯއްދަވާނެކަމަށް ބެލެވެއެވެ. އެމަނިކުފާނުގެ އާއިލީ ކޮއްކޯފުޅު، އީވާގެ އެހީތެރިކަމާއެކުވެސް މެއެވެ.

އެހެން ނަމަވެސް، ޑިމޮކްރަސީގެ ރިވެތި އުސޫލަކީ އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކާމެދު ހިތްޕުޅުހަމަނުޖެހުނު ނަމަވެސް، މެޖޯރިޓީގެ ނިންމުމަށް އިހްތިރާމު ކުރެއްވުމެވެ. އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ވޯޓު ނެގޭ ޖަލްސާގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގެން، ޖަވާބުދާރީވެވަޑައިގަތުމެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް ލިބިވަޑައިގަންނަވާ 30 މިނެޓުގެ ބޭނުން ހިއްޕަވައިގެން، އެންމެ އެކަށޭނަ ގޮތުގައި، މެންބަރުންނާއި ރައްޔިތުންނަށް ޖަވާބުދާރީވެވަޑައިގެން، ރިވެތިގޮތުގައި މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުކަން އަދާކުރެއްވުމެވެ.

އެއީ އަންނަން އޮތް ސަރުކާރުގެ ކަންކަމުގައި ގާނޫނީގޮތުން ފުށުއެރުން ސަލާމަތްކުރުމާއެކު، މިވަގުތަށް ރާއްޖެއަށްވެސް އެންމެ ފައިދާހުރި އެއް ގޮތެވެ. އެކަން ކުރައްވާނެތޯ އެއީ ކުރެވޭ ސުވާލެވެ.