ސައިބަރ ކްރައިމްއަކީ ކޮމްޕިއުޓަރާއި ނެޓްވޯކް އަދި އިންޓަނެޓް ބޭނުންކޮށްގެން ހިންގާ ޖިނާއީ އަމަލުތަކެކެވެ. އޭގެތެރޭގައި، ޓެކްނޮލޮޖީ ބޭނުންކޮށްގެން މާލީ މަންފާހޯދުމަށާއި، ގެއްލުމެއް ދިނުމަށް، ނުވަތަ އާންމު އޮޕަރޭޝަންތަކަށް ހުރަސް އެޅުމަށްޓަކައި ގާނޫނާ ހިލާފު ތަފާތު އަމަލުތައްކުރުން ހިމެނެއެވެ.

ސައިބަރ ކްރައިމްއަކީ ގާނޫނު ތަންފީޒުކުރާ ފަރާތްތަކަށާއި ސައިބަރ ސެކިއުރިޓީ ދާއިރާގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ފަރާތްތަކަށް މުޅި ދުނިޔޭގައި ވެސް ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކެއް ކުރިމަތިވެފައިވާ މައްސަލައެކެވެ. ޓެކްނޮލޮޖީއާއި ސައިބަރގެ ނުރައްކާތައް އަބަދުވެސް ކުރިއަރަމުން އަންނައިރު، މިކަމުން ރައްކާތެރިކުރުމަށްޓަކައި ސައިބަރ ސެކިއުރިޓީގެ ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅުތަކާއި ސިޔާސަތުތައް އެކުލަވާލައި ތަންފީޒުކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރަންޖެހެއެވެ. މީގެ އިތުރުން، މިކަމުގެ ނުރައްކާތަކާމެދު ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކޮށް، ސައިބަރ ސެކިއުރިޓީ ބެސްޓް ޕްރެކްޓިސްތައް ޕްރޮމޯޓްކުރުމަކީ މިފަދަ ނުރައްކާތަކުން ދިފާއުވުމަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ވަރަށް މުހިންމުކަމެކެވެ.

ރާއްޖޭގައި އާއްމުކޮށް ހިނގާކަމަށް ފާހަގަކުރެވޭ ސައިބަރ ކުށްތައް

މިހާރަކަށް އައިސް ފާހަގަކުރެވެނީ ސޯޝަލް މީޑިއާ އެކައުންޓުތައް އެކި ގޮތްގޮތުން ކޮމްޕްރޮމައިޒް ނުވަތަ ހެކްވެގެން، އެ މީހެއްގެ އެކައުންޓު ބޭނުންކޮށްގެން އެހެން މީހުންނާ ވާހަކަ ދައްކައި އިތުރު ކުށްތަކަށް އަރައިގަންނަ މައްސަލަތަކެވެ. މިގޮތުން ކޮމްޕްރޮމައިޒްޑް ނުވަތަ ހެކްވެފައިވާ އެކައުންޓްތަކުން، އިންވެސްޓްމަންޓް ކޮށްދޭނެކަމަށް ބުނެ، މަކަރާއި ހީލަތުން އެހެން މީހުންގެ އަތުން ފައިސާ ހޯދައެވެ. ނުވަތަ ސޯޝަލް މީޑިއާގައި ގެންގުޅޭ އެކައުންޓުގެ ވެރިފަރާތުގެ ނަމުގައި އެހެން މީހުންނާ ވާހަކަ ދައްކައި އެކައުންޓުގެ ވެރިފަރާތް ލޯނެއް ބޭނުންވާކަމަށް ބުނެ އޭނާގެ ގާތްތިމާގެ މީހުން ނުވަތަ ރައްޓެހިންގެ އަތުން ފައިސާ ހޯދައެވެ. ނުވަތަ ރާސްޓަސް ނުވަތަ ރީލޯޑް ހޯދުންފަދަ ކުށްތައް ހިންގައެވެ.

މީގެ އިތުރުން އެކައުންޓުގެ ވެރިފަރާތުގެ ސޯޝަލް މީޑިއާ އެކައުންޓުގައި ހުރި ފޮޓޯ ނުވަތަ ވީޑިއޯތައް ލީކުކޮށްލާނޭކަމަށް ބުނެ، އެކައުންޓުގެ ވެރިފަރާތް ނުވަތަ އެ އެކައުންޓުގެ ފްރެންޑް ލިސްޓުގައި ތިބި މީހުން ނުވަތަ އާއިލާ މީހުންގެ ގޮތުގައި އެކައުންޓުގައި ފާހަގަކޮށްފައި ތިބި މީހުންނަށް މެސެޖުކޮށް، ބިރުދައްކައި، އަދި ބްލެކްމެއިލްކޮށް، ފައިސާ ހޯދުމަށް ނުވަތަ އިތުރު ކަންތައްތަކަށް އެދިފައި ހުންނަކަން ފުލުހުންގެ ތަހުގީގުތަކަށް ފާހަގަކުރެވިފައި އެބަހުއްޓެވެ.

ސައިބަރ ކްރައިމްގެ މައްސަލަތައް އިތުރުވާ ސަބަބުތައް

ސައިބަރ ކްރައިމްތައް އިތުރުވުމުގައި، ޓެކްނޮލޮޖީއަށް އަންނަ ކުރިއެރުންތަކާއި އިންޓަނެޓް ބޭނުންކުރާ މިންވަރު އިތުރުވުމާއި، ކުށުގެ އުކުޅުތައް ތަރައްގީވުމާއި، ސައިބަރ ސެކިއުރިޓީއަށް ހޭލުންތެރިކަން ނެތުން ފަދަ ގިނަ ސަބަބުތަކެއްވެއެވެ. ފުލުހުންނަށް ހުށަހެޅޭ މިފަދަ މައްސަލަތަކުގައި، މަކަރާއި ހީލަތުން ގުޅައިގެން ބެންކު އެކައުންޓުތަކުގެ މައުލޫމާތު ހޯދައިގެން ފައިސާ ނަގާ މައްސަލަތަކުގައި ޝިކާރައަކަށް ގިނައިންވަނީ އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންކަން ތަހުގީގުތަކަށް ފާހަގަވެފައިވެއެވެ. އަދި ޝަޚްސު އޮޅުވާލައިގެން، ފޭސްބުކް ނުވަތަ އިންސްޓަގްރާމް ނުވަތަ ސޯޝަލް މީޑިއާގެ އެނޫންވެސް އެކައުންޓެއް ހަދައިގެން އޭނާގެ ނަމުގައި ވާހަކަދެއްކުން ފަދަ މައްސަލަތަކުގެ ޝިކާރައަށް ގިނައިންވަނީ ޒުވާނުންކަންވެސް ތަހުގީގުތަކަށް ފާހަގަވެފައިވެއެވެ.

ޑިޖިޓަލް ފުޓްޕްރިންޓް ފުޅާކުރުން

ޓެކްނޮލޮޖީ ކުރިއަރަމުން އަންނަ ވަރަކަށް ޑިޖިޓަލް ޕްލެޓްފޯމްތަކަށާއި އިންޓަނެޓަށް ބަރޯސާވާ މިންވަރު ދަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. އަދި އިތުރު ޑިވައިސްތައް އިންޓަނެޓާ ގުޅާލެވި، ސައިބަރ ކުށްވެރިންނަށް އެކްސްޕްލޮއިޓް ކުރުމަށް ބޮޑު އެޓޭކް ސަރފޭސްއެއް އުފައްދައެވެ.

ޕްރޮފިޓް މޯޓިވް

ސައިބަރ ކްރައިމްތަކަކީ ރެންސަމްވެއަރ، ޑޭޓާ ބްރީޗްވުން، އަދި މާލީ އޮޅުވާލުން ފަދަ ސައިބަރ ހަމަލާތަކުގެ ސަބަބުން މާލީ ގޮތުން ބޮޑެތި ފައިދާތަކެއް ލިބި، ވަކިވަކި ހެކަރުންނާއި އޯގަނައިޒްޑް ކްރިމިނަލް ގްރޫޕްތައް ވެސް ޝައުގުވެރިކުރުވާ ކަމެކެވެ.

ނަން ހާމަނުކުރުމާއި ގްލޯބަލް ރީޗް 

އިންޓަނެޓްގެ ސަބަބުން ސައިބަރ ކުށްވެރިންނަށް ނަން ހާމަނުކުރެވޭ މިންވަރަށް ފޯރުކޮށްދީ، އެމީހުން ޓްރެކްކޮށް އަތުލައިގަތުމަކީ ގާނޫނު ތަންފީޒުކުރާ ފަރާތްތަކަށް ގޮންޖެހުންތަކެއް ކުރިމަތިވާ ކަމެކެވެ. ސައިބަރ ކުށްވެރިންނަށް ދުނިޔޭގެ ކޮންމެ ތަނެއްގައި ހުރެގެންވެސް ސައިބަރގެ ކުށެއް ކުރުމަށްޓަކައި ނުވަތަ އެފަދަ އޮޕަރޭޝަންއެއް ހިންގުމަށްޓަކައި ޖިސްމާނީ ގޮތުން މީހާ ހާޒިރުނުވެ، އެކި ގައުމުތަކުގެ މީހުންނަށް އަމާޒުކޮށް މިފަދަ އަމަލުތައް ހިންގައި ބޮޑެތި ގެއްލުންތައްދެވެއެވެ.

އިންސާނުންގެ ކުށެއް 

ޒަމާނީ ސެކިއުރިޓީ ޓެކްނޮލޮޖީތައް ހުރި ނަމަވެސް، ސައިބަރ ހާދިސާތަކުގައި އެންމެ ބޮޑު އެހީތެރިކަމެއް ފޯރުކޮށްދޭ އެއް ބަޔަކީ އިންސާނީ ކުށެވެ. މީހުންނަށްނޭނގިނަމަވެސް ނުބައި ލިންކުތަކަށް ކްލިކްކުރުން، ނުވަތަ ސޯޝަލް އިންޖިނިއަރިންގ ޓެކްޓިކްސްގެ ޝިކާރައަކަށް ވެދާނެއެވެ.

ސައިބަރ ސެކިއުރިޓީ ހޭލުންތެރިކަން ނެތުން 

ސައިބަރ ސެކިއުރިޓީ ބެސްޓް ޕްރެކްޓިސްތަކާމެދު އަދިވެސް ގިނަ ފަރުދުން ހޭލުންތެރިކަން ނެތުމާއި މިކަމުގެ ހުރި ނުރައްކާތެރިކަމެއް ނޭނގެއެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ފިޝިންގއާއި ސޯޝަލް އިންޖިނިއަރިންގ ފަދަ އާންމު ސައިބަރ ކްރައިމް ޓެކްޓިކްސްގެ ޝިކާރައަކަށް ވުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑެވެ.

ސައިބަރގެ މައްސަލަތަކަށް ނުވަތަ އިންޓަރނެޓްގެ ޒަރީއާއިން ހިންގާ ކުށްތަކުން އަރައިގަތުމަށްޓަކައި އަމަލުކުރެވިދާނެ ނުވަތަ ބެސްޓް ޕްރެކްޓިސް

ސައިބަރ ސެކިއުރިޓީ ބެސްޓް ޕްރެކްޓިސްތަކަކީ އަމިއްލަ ފަރުދުންނާއި ޖަމްއިއްޔާތަކުން އެމީހުންގެ ޑިޖިޓަލް އެސެޓްތަކާއި، ފަރުދީ މައުލޫމާތާއި، ނާޒުކު ޑޭޓާ، ސައިބަރ ތުރެޓްތަކުން ރައްކާތެރިކުރުމަށްޓަކައި ގެންގުޅެންޖެހޭ ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ ގައިޑްލައިންތަކާއި އާދަތަކެކެވެ. މި ބެސްޓް ޕްރެކްޓިސްތަކަކީ ސައިބަރގެ ނުރައްކާތަކުން ދިފާއުކޮށް ދެމެހެއްޓުމަށް ކޮންމެހެން ބޭނުންތެރި ޕްރެކްޓިސްތަކެކެވެ. މި އާދަތައް ގެންގުޅުމުން އަމިއްލަ ފަރުދުންނާއި ޖަމްއިއްޔާތަކަށް، ސައިބަރ ކުށްތަކުގެ ޝިކާރައަކަށްވުމުގެ ފުރުސަތު ވަރަށް ބޮޑަށް ކުޑަކޮށް، އެ މީހުންގެ ޑިޖިޓަލް މުދަލާއި މައުލޫމާތު ހިމާޔަތް ކުރެވިދާނެއެވެ.

ސެކިއުރިޓީގޮތުން ވަރުގަދަ، ތަފާތު ޕާސްވޯޑެއް ބޭނުންކުރުން

ހުރިހާ އޮންލައިން އެކައުންޓުތަކަށް ވަރުގަދަ އަދި ޔުނިކް ޕާސްވޯޑެއް ބޭނުންކުރާށެވެ. އުފަން ދުވަސް ނުވަތަ ނަން ފަދަ އާންމު ޕާސްވޯޑުތައް ނުވަތަ ފަސޭހައިން އަންދާޒާކުރެވޭ ފަދަ މައުލޫމާތެއް ބޭނުން ނުކުރާށެވެ. ޕާސްފްރޭޒެއް ބޭނުންކުރަން ވިސްނާށެވެ. ބަސްތަކާއި ނަންބަރުތަކާއި ހާއްސަ ކެރެކްޓާތައް އެކުލެވިގެންވާ، ހަނދާން ކުރަން ފަސޭހަ، ނަމަވެސް އެހެން މީހުންނަށް އަންދާޒާ ކުރަން އުނދަގޫ ކެރެކްޓާތަކެކެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން އެކިއެކި ސޯޝަން މީޑިއާ އެކައުންޓްތަކުގައި ތަފާތު ޕާސްވޯރޑްތަކެއް ބޭނުންކުރުންވެސް ވަރަށް މުހިންމެވެ. އެގޮތުން މަހަކު އެއްފަހަރު ނަމަވެސް ޕާސްވޯރޑް ބަދަލުކޮށްލުމަކީ އެދެވިގެންވާކަމެކެވެ.

ޓޫ ފެކްޓަރ އޯތޮންޓިފިކޭޝަން

ޓޫ ފެކްޓާ އޮތެންޓިކޭޝަން އޮންކުރާށެވެ. މީގެ ސަބަބުން ޕާސްވޯޑުގެ އިތުރުން މޮބައިލް ޑިވައިސްއަށް ފޮނުވާ ވަން ޓައިމް ކޯޑެއްފަދަ ސެކަންޑަރީ ވެރިފިކޭޝަން މެތަޑެއް ބޭނުންވުމުން ސެކިއުރިޓީގެ އިތުރު ލޭޔަރެއް އިތުރުވެގެން ދެއެވެ.

ބޭނުންކުރާ ޑިވައިސްތަކުގެ ސޮފްޓްވެއަރތައް އަޕްޑޭޓް ކުރުން

އޮޕަރޭޓިންގ ސިސްޓަމްތަކާއި އެޕްލިކޭޝަންތަކާއި އެންޓިވައިރަސް ސޮފްޓްވެއާތައް ގަވާއިދުން އަޕްޑޭޓްކުރާށެވެ. ސޮފްޓްވެއާ އަޕްޑޭޓްތަކުގެ ތެރޭގައި ގިނަ ފަހަރަށް ސެކިއުރިޓީ ޕެޗުތައް ހިމެނޭއިރު އެ ޕެޗުތަކުގެ ސަބަބުން ނާޒުކުކަން ހައްލުކޮށް، އަލަށް ފެނުނު ނުރައްކަލުން ރައްކާތެރިކޮށްދެއެވެ.

ފިޝިންގއަށް ސަމާލުވުން

ފިޝިންގ މަސައްކަތްތަކަށް ސަމާލުވާށެވެ. ޝައްކުކުރެވޭ ލިންކުތަކަށް ކްލިކް ނުކުރުމަށާއި ނޭނގޭ ވަސީލަތްތަކުން އެޓޭޗްމަންޓްޑައުންލޯޑް ނުކުރާށެވެ. މަދުން ނަމަވެސް، މި ހިދުމަތަށް ހުށަހެޅިފައި ހުރި ސްޕައި ސޮފްޓްވެއަރއެއް، އެމީހާއަށް ނޭނގި އޭނާ ބޭނުންކުރާ ލެޕްޓޮޕް ނުވަތަ ކޮމްޕިއުޓަރަށް އިންސްޓޯލްކުރެވި، ގޭތެރޭގައި އޭނާ އުޅޭ ނޫޅޭގޮތް ރެކޯރޑްކޮށް އެފަދަ މަންޒަރުތައް ބޭނުންކޮށްގެން ބްލެކްމެއިލްކޮށްފައި އެބަހުއްޓެވެ. މިގޮތަށް ދިމާވަނީ ނޭނގޭ އެޓޭޗްމަންޓްތައް ޑައުންލޯޑްކުރެވިގެންނެވެ. އަމިއްލަ އެއްވެސް މައުލޫމާތެއް ދިނުމުގެ ކުރިން، ފޮނުވި ފަރާތުގެ އީމެއިލް އެޑްރެސް ޑަބަލް ޗެކްކޮށް އީމެއިލްގެ ސައްހަކަން ކަށަވަރުކުރާށެވެ.

ރައްކާތެރި ވައިފައި ކަނެކްޝަންސް

އެންކްރިޕްޓެޑް އަދި ޕާސްވޯޑް ޕްރޮޓެކްޓެޑް ވައިފައި ނެޓްވޯކް ބޭނުންކުރާށެވެ. އިތުރު ސެކިއުރިޓީއަށް ވާޗުއަލް ޕްރައިވެޓް ނެޓްވޯކް (ވީޕީއެން) ބޭނުންކޮށްގެން ނޫނީ އޮންލައިން ބޭންކިންގ ފަދަ ނާޒުކު ހަރަކާތްތަކަށް ޕަބްލިކް ވައިފައި ނެޓްވޯކްތަކަށް ގުޅައިނުލާށެވެ. ހާއްސަކޮށް ފްރީ ވައިފައި ކަނެކްޝަންއަށް ފޯނު ގުޅައިނުލާށެވެ.

ގަވާއިދުން ބެކަޕްކުރުން

މުހިންމު ޑޭޓާތަކާއި ފައިލްތައް ގަވާއިދުން ބެކްއަޕް ކޮށްލާށެވެ. މިކަމުން، ރޭންސަމްވެއާ އެޓޭކެއް ނުވަތަ ޑޭޓާ ގެއްލުމެއް ލިބިއްޖެނަމަ ބެކަޕްތައް ހުރުމުން ރިޝްވަތެއް (ޑިމާންޑްކުރާ ފައިސާ) ނުދީ ނުވަތަ އަގުހުރި ޑޭޓާ ގެއްލުމެއް ނެތި މައުލޫމާތު އަލުން އިއާދަކުރެވޭނެކަން ޔަގީންކޮށްދެއެވެ.

ނޭނގޭ ޔޫއެސްބީ ޑިވައިސްތަކުން ދުރުހެލިވުން

ނޭނގޭ ޔޫއެސްބީ ޑިވައިސްތަކުގައި ޕްލަގް ކުރުމުން ދުރުހެލިވާށެވެ. އެއީ މަލްވެއާ ނުވަތަ ސިސްޓަމަށް އިންފެކްޓް ވެދާނެ ވައިރަސްތަކެއް ހުރެދާނެތީއެވެ.

ފަޔަރވޯލް ބޭނުންކުރުން

ކޮމްޕިއުޓަރާއި ނެޓްވޯކް ޑިވައިސްތަކުގައި ހުންނަ ފަޔަރވޯލްތައް ބޭނުންކޮށްގެން، ހުއްދަ ނޫން އެކްސެސްއާއި މެލިޝިއަސް ޓްރެފިކް ފިލްޓަރ ކޮށްލެވޭނެއެވެ.

ޒާތީ މައުލޫމާތު ހިއްސާކުރުން މަދުކުރުން

ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމްތަކުގައި އަމިއްލަ މައުލޫމާތު އޮންލައިންކޮށް ހިއްސާކުރުމުގައި ސަމާލުވެ، ރައްކާތެރިވާށެވެ. އައިޑެންޓިޓީ ވައްކަން (ތިމާގެ ފޮޓޯ އަދި މައުލޫމާތު ބޭނުންކޮށްގެން ޝަހުޝު އޮޅުވާލައިގެން ސޯޝަލް މީޑިއާ އެކައުން ހިންގުން) ނުވަތަ ސޯޝަލް އިންޖިނިއަރިންގ އެޓޭކްތަކަށް ސައިބަރ ކުށްވެރިންނަށް މި މައުލޫމާތު ބޭނުން ކުރެވިދާނެއެވެ.

ސައިބަރ ކުށްވެރިންނަށް، އައިޑެންޓިޓީ ވަގަށް ނެގުމަށް އެކި ޕޯސްޓުތަކުން އަމިއްލަ މައުލޫމާތު އެއްކޮށްލެވިދާނެ އެވެ. ފޭކް އެކައުންޓުތައް ހުޅުވުމާއި، އެހެން މީހެއްގެ ނަމުގައި ކްރެޑިޓަށް އެދި ހުށަހެޅުން، ނުވަތަ ނާޒުކު އެކައުންޓުތަކަށް ވަނުން ފަދަ މަކަރާއި ހީލަތް ހެދުމުގައި، ފުރިހަމަ ނަމާއި އުފަން ތާރީހާއި އެޑްރެސް އަދި ފޯނު ނަންބަރު ފަދަ ތަފްސީލުތައް ބޭނުން ކުރެވިދާނެއެވެ. ސައިބަރ ކުށްވެރިން ސޯޝަލް މީޑިއާގައި ހިއްސާކުރާ އަމިއްލަ މައުލޫމާތު ބޭނުންކޮށްގެން ތިމާގެ މަސްލަހަތު ހިމެނޭ ގޮތަށް ފިޝިންގ އީމެއިލް ނުވަތަ މެސެޖުތައް އިތުރަށް ތައްޔާރުކޮށް، މެލިސިއަސް ލިންކުތަކަށް ކްލިކް ކުރުމަށް ނުވަތަ ސެންސިޓިވް ޑޭޓާ ފޯރުކޮށްދިނުމަށް އޮޅުވާލަން ފަސޭހަވެގެންދެއެވެ. މިސާލަކަށް އެންމެ ގިނައިން ހިނގާކަމަކީ ލިންކް ފޮނުވުމަށްފަހު މިއީ އޭނާގެ ފޮޓޯތޯ އެހުމެވެ. އެގޮތުން ކޮންމެ މީހަކުވެސް އެއީ އޭނާގެ ފޮޓޯތޯ ބެލުމަށްޓަކައި ލިންކަށްފިއްތާލުމުން އޭނާގެ ޖީމެއިލް ނުވަތަ ފޭސްބުކްގެ ޕާސްވޯޑް ޖެހުމަށް އާދެއެވެ. އެގޮތުން ޕާސްވޯޑް ޖެހުމަށްފަހު އޭނާއަށް ފޭސްބުކްގެ އެކްސެސް ގެއްލިގެންދެއެވެ. މިގޮތަށް ދިމާވަނީ ލިންކް ފޮނުވި މީހާއަށް ޕާސްވޯޑްލިބި ވިކްޓިމްވި ފަރާތުގެ އެކައުންޓުތަކުގެ ޕާސްވޯޑް ވަގުތުން އޭނާ ބަދަލުކޮށްލުމުނެވެ.

އޯވަރޝެއާ ކުރުމަކީ، ނުދަންނަ މީހުންގެ ސަމާލުކަން ލިބުމުގެ ސަބަބުން ސްޓޯކިންގ ނުވަތަ ސައިބަރސްޓޯލިންގެ ހާދިސާތައް ހިނގަން މެދުވެރިވާ ކަމެކެވެ. ގެއްލުމެއް ނެތް ކަމަށް ހީވާ މައުލޫމާތެއްވެސް އެއްކޮށް، ދިރިއުޅުމުގެ މާ ފުރިހަމަ ތަސްވީރެއް އުފައްދައިދެވިދާނެއެވެ. ވިސްނުމެއް ނެތް ޕޯސްޓެއް ނުވަތަ ކޮމެންޓެއް އަވަހަށް ފެތުރި، ތިމާގެ އަގު ވައްޓާލައި، ގުޅުންތަކަށާއި ޕްރޮފެޝަނަލް ފުރުސަތުތަކަށް ބުރޫއަރާނެއެވެ.

މި ނުރައްކާތައް ކުޑަކުރުމަށްޓަކައި، ސޯޝަލް މީޑިއާގައި ހިއްސާކުރާ މައުލޫމާތަށް ސަމާލުކަން ދޭންޖެހެއެވެ. ގަވާއިދުން ޕްރައިވެސީ ސެޓިންގތައް ރިވިއުކޮށް، އިތުބާރު ކުރެވޭ ރަހުމަތްތެރިންނާއި އާއިލާއަށް އޯޑިއަންސް ލިމިޓްކޮށް، ސެންސިޓިވް ނުވަތަ ޕާސަނަލް މައުލޫމާތެއް ޕޯސްޓުކުރުމުގެ ކުރިން ދެ ފަހަރު ވިސްނާށެވެ. އިންޓަނެޓުގައި އެއްޗެއް ޝެއަރކުރުމުން އެ އެއްޗެއް މުޅިން ފޮހެލުމަކީ ގޮންޖެހުމެއްކަން ހަނދާން ބަހައްޓާށެވެ. ޝެއަރކުރާ އެއްޗަކަށް ސަމާލުވެ ސިލެކްޓިވްކޮށް އުޅުމަކީ ޕްރައިވެސީއާއި މުޅި އޮންލައިން ސޭފްޓީ ހިމާޔަތް ކުރުމަށް އެހީތެރިވެދޭނެ ކަމެކެވެ.

މާލީ ހިސާބުތައް (އެކައުންޓް) މޮނިޓަރކުރުން

ޝައްކުކުރެވޭ އެއްވެސް ހަރަކާތެއް ނުވަތަ ހުއްދަ ނޫން މުއާމަލާތެއް ކުރާނަމަ މާލީ ހިސާބުތައް ގަވާއިދުން ރިވިއު ކުރާށެވެ. އެއްވެސް އުނިކަމެއް ހުރިނަމަ ވަގުތުން ބެންކަށް ރިޕޯޓުކުރާށެވެ. އަދި ތިމާގެ އެކައުންޓަށް ނޭނގޭ ފަރާތަކުން ފައިސާ ފޮނުވާފައިވާނަމަ އެފައިސާ އޭނާގެ އެކައުންޓަށް ފޮނުވީ ކިހިނެއްވެގެންތޯއާއި އަދި ފޮނުވި ފަރާތަކީ އެވަރަށް ފައިސާ ލިބޭ މީހެއްތޯ ބަލާށެވެ. އަދި ޝައްކުކުރެވޭ ފައިސާ ޖަމާވެފައިވާނަމަ އެފަރާތަށް ފައިސާ ހަވާލުކުރުމުގެ ކުރިން ފުލުހުންނަށް ރިޕޯޓު ކުރާށެވެ. އޭރުން ތިމާއަށް ލިބިގެންދާނޭ ގެއްލުމަކުން ސަލާމަތްވެގެންދާނެއެވެ.

ސައިބަރ ކުށްތައް ރިޕޯޓުކުރުން

ސައިބަރ ކްރައިމް ދިމާވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ ޝިކާރައަކަށް ވެއްޖެނަމަ، އިތުރު ގެއްލުމަކުން ރައްކާތެރިވުމަށް، ކަމާބެހޭ އިދާރާތަކަށް ނުވަތަ ޕްލެޓްފޯމްތަކަށް ރިޕޯޓުކުރާށެވެ. ސައިބަރ ކްރައިމްގެ ޝިކާރައަކަށް މީހަކު ވެއްޖެނަމަ، ލިބޭ ގެއްލުން ކުޑަކުރުމަށް ވަގުތުން ފިޔަވަޅު އަޅައި އެކަންކަމާބެހޭ އިދާރާތަކަށް ރިޕޯޓުކުރުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަން ޖެހޭކަމެކެވެ.

ސައިބަރ ކްރައިމް ތަޖުރިބާކޮށްފިނަމަ އެމީހަކަށް އެޅޭނެ ފިޔަވަޅުތައް

ހާސްވެ ކަންބޮޑުނުވެ ފުރަތަމަވެސް ހާދިސާއަކާ ގުޅުހުރި ޕޯސްޓުތައް ސްކްރީންޝޮޓް ނަގައި، ޔޫ.އާރު.އެލް ކޮޕީކުރާށެވެ. އެކައުންޓް ޑީއެކްޓިވޭޓް ނުވަތަ ޗެޓް ޑިލީޓްކުރާނަމަ ފުލުހުންގެ އިރުޝާދު ހޯދުމާއި އެވަގުތަށް އިންޓަނެޓް ނުވަތަ ސޯޝަލް މީޑިއާ ބޭނުންކުރުން މެދުކަނޑާލެވިދާނެއެވެ. މާލީ ގެއްލުމެއް ލިބިފައިވާނަމަ ވަގުތުން ބެންކަށްގުޅައި އެކަން އަންގަންވާނެއެވެ. ހުއްދަ ނޫން މުއާމަލާތުތަކެއް ނުވަތަ މާލީ އޮޅުވާލުމެއް ކަމަށް ޝައްކުކުރެވޭ ނަމަ، ވަގުތުން ބެންކް އަދި ކްރެޑިޓް ކާޑު ކުންފުނިތަކަށް އަންގައި އެކައުންޓުތައް ފްރީޒްކޮށް އިތުރު ގެއްލުމަކުން ސަލާމަތްވުމަށް މަސައްކަތްކުރާށެވެ.

ފޭސްބުކް، އިންސްޓަގްރާމް، ޓިކްޓޮކްފަދަ ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމްތަކަށް ރިޕޯޓުކުރާށެވެ. އަދި ފުލުހުންނަށް ރިޕޯޓުކުރާށެވެ. ހަނދާނުގައި ބަހައްޓަންވީ، ސައިބަރ ކްރައިމް ރިޕޯޓުކުރުމަކީ ހަމައެކަނި ތިމާގެ އަމިއްލަ ރިކަވަރީއަށްޓަކައި ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއްނޫންކަމާއި، އެއީ ސައިބަަރ ނުރައްކާތަކުން އަރައިގަތުމަށް ކުރާ ބޮޑު މަސައްކަތަށްވެސް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭ ކަމެއްކަމެވެ. އަވަސް ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅައި އެކަން ރިޕޯޓުކުރާނަމަ، ކުށްކުރާ މީހުން ހިފަހައްޓައި، އެހެން މީހުންނަށް އިތުރު ގެއްލުމެއް ލިބުން ހުއްޓުވުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑެވެ.