ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ބޮޑު ދިރާސާ ކުރުމަށް ގެނައި އުޅަނދަށް ޑީސަލް ސަޕްލައި ކުރި ކުންފުންޏަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާ އެ ބޯޓުގެ ވެރިފަރާތުން ދައްކައިފިއެވެ.

"އާރްވީ އޮޑެސީ" ބޯޓުގެ ވެރިފަރާތް ކަމަށްވާ އެމެރިކާގެ ދި އޯޝަން ކޮންސަވޭޝަން އެކްސްޕްލޮރޭޝަން އެންޑް އެޑިއުކޭޝަން ފައުންޑޭޝަން އިން ނެރުނު ނޫސްބަޔާނެއްގައި ބުނީ، ހޯކްސް ޕްރައިވެޑް ލިމިޓެޑަށް ދައްކަން ޖެހޭ 186،900 ޑޮލަރު މިހާރު އެއްކޮށް ދައްކާފައިވާ ކަމަށެވެ. އަދި އެ ފައިސާ ދެއްކުމުން ހޯކްސް އިން ކޯޓަށް ހުށަހަޅާފައިވާ މައްސަލަ ވެސް މިހާރު އަނބުރާ ގެންގޮސްފައިވާ ކަމަށް ވެސް ބަޔާނުގައިވެއެވެ.

ކޯޓު އަމުރު އައުމުގެ ކުރިން، ނެކްޓަން އިން އެ ބޯޓު ޗާޓަރު ކުރި މުއްދަތު މިދިޔަ ހުކުރު ދުވަހަށް ހަމަވި ކަމަށް ވެސް ބުންޏެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ބޮޑު ދިރާސާ "ނެކްޓަން މޯލްޑިވްސް މިޝަން" އަށް ގެނައި އެ ބޯޓުން ހޯކްސް ކުންފުންޏަށް ދައްކަން ޖެހޭ 186،900 ޑޮލަރު ދައްކާފައި ނުވާތީ އެ ކުންފުނިން ސިވިލް ކޯޓަށް މައްސަލައެއް ވެސް ހުށަހެޅިއެވެ. އަދި ސިވިލް ކޯޓުން އެ މައްސަލަ ބެލުމަށް ފަހު ވަނީ އެ ބޯޓު ފުރުން މަނާކޮށް، ވަގުތީ އަމުރެއް ވެސް ނެރެފައެވެ.

ދިވެހި ސަރުކާރާއި އިނގިރޭސި ވިލާތުގެ ރިސާޗު ފައުންޑޭޝަން، ނެކްޓަންއާ ގުޅިގެން ރާއްޖޭގެ ކަނޑުތައް ދިރާސާކުރުމަށް ފެށި ސަރވޭ ނިމިފައިވާއިރު ނެކްޓަން މޯލްޑިވްސް މިޝަންގެ ސައިންޓިސްޓުން ރާއްޖޭގެ ފުން ކަނޑުތަކުގައި ކުރި ދިރާސާގައި، ކަނޑުގެ 500 މީޓަރުގެ ފުނުން ދިރުންތަކުން ފުރިގެންވާ ސަރަޙައްދެއް ވަނީ ހޯދާފައެވެ.

މި ދިރާސާއާ ގުޅޭގޮތުން ނެކްޓަންއާއި ދިވެހި ސަރުކާރުން ނެރުނު ނޫސްބަޔާނުގައި ބުނީ "ދަ ޓްރެޕިންގ ޒޯން" ގެ ނަމުން ނަންދެވިފައިވާ މި ސަރަޙައްދަކީ މީގެ ކުރިން ދެނެގަނެވިފައި ނުވާ ސަރަޙައްދަކަށްވުން އެކަށީގެންވާ ކަމަށެވެ.

މި ދިރާސާގައި އިސްކޮށް ހަރަކާތްތެރިވި ސައިންޓިސްޓެއް ކަމަށްވާ ނެކްޓަންގެ ޕްރިންސިޕަލް ސައިންޓިސްޓު ޕްރޮފެސަރ ލޫސީ ވުޑޯލް ވިދާޅުވީ ދިރާސާގައި ނަގާފައިވާ ވީޑިއޯތަކާއި، އަޑިއަށް ދަތުރުކުރި ސަބްމަރސިބަލްތަކުން ނެގި ސާމްޕަލްތަކުން، ސަރވޭ ސަރަހައްދުގައި ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ހިންގުނު ސޯނާ މެޕިން މަސައްކަތްތަކުން ފުން ސަރަހައްދުތަކުގައި އުފެދިފައިވާ ތަފާތުތަކުގެ ދެމެދުގައި ތާށިވެފައިވާ އެކި ބާވަތުގެ ކުދި ދިރުންތައް ކައި ހެދުމަށް، މިޔަރާއި އެ ނޫންވެސް ބޮޑެތި މަސްމަހާމެހި އެ ސަރަހައްދުތަކުގައި ހަރަކާތްތެރިވެ އުޅޭކަން ދައްކައިދީފައިވާކަމަށެވެ.

ރާއްޖޭގެ އަތޮޅުތަކުގެ ބިންގާ ކަމަށްވާ އަލިފާން ފަރުބަދައިގެ ކަނޑު އަޑީގެ ބިންގަނޑުތަކުގައާއި، މަރުވެފައިވާ ދިރުން ހިމެނިގެން އުފެދިފައިވާ ގަދީމީ ފަރުތަކުގައި ގުންޑޮޅި ތެދު އުސް ބިންތަކާއި، ގުންޑޮޅި ފެތުރިފައިވާ ބިންތައް ހިމެނިފައި ވުމަކީ، ކުދި ދިރުންތައް ދުވާލުގެ ވަގުތުތަކުގައި ފުން ކަނޑަށް އަނބުރާ ދިއުމަށް ހުރަސްއެޅޭ ސަބަބެއްގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭ ކަމަށް ނެކްޓަންއިން ބުނެފައިވެއެވެ. މި"ވަރޓިކަލް މައިގްރޭޝަން" އަކީ ދުނިޔޭގައި ކޮންމެ ރެއަކު ހިނގާ އެންމެ ބޮޑު ހިޖުރަކުރުން ނުވަތަ މައިގްރޭޝަން ކަމަށް ނެކްޓަންއިން ފާހަގަކުރެއެވެ. ރައްކާތެރި ފުން ސަރަޙައްދަށް ހިޖުރަ ނުކުރެވި ތާށިވާ މިދިރުންތައް ވާނީ ކަނޑުގެ މެދު ފަށަލައިގައި އުޅޭ ކަނޑުމަހާއި މިޔަރު ފަދަ، އަދި ފުނުގައި އުޅޭ ސްޕައިކީ އޯރިއޯއާއި، އަލްފޮންސީނޯ ފަދަ ބިޔަ ދިރުންތަކުގެ ޝިކާރައަކަށްކަމަށް ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.

ކަނޑުގައި އުފެދިފައި ހުންނަ ތިލަތަކުގައި އެ ސަރަޙައްދުތަކުގައި އުޅޭ ކުދި ދިރުންތައް ތާށިވުމުގެ ސަބަބުން އެ ސަރަޙައްދުތަކުގައި އެކި ބާވަތުގެ މަސްމަހާމެހީގެ އާބާދީ އާލާވުމަށް ބާރުއަޅާކަން އެނގިފައި ވީނަމަވެސް، ރާއްޖެ ފަދަ ޤައުމެއްގެ ރަށްތަކުގެ ޖިއޯމޯފޮލޮޖީ އަދި ބަޔޮލޮޖިކަލް ޕެރަމީޓަރުތަކާއި މި ތާށިވުން މީގެ ކުރިން ގުޅުވިފައި ނުވާކަން މި ދިރާސާއިން ވަނީ ހޯދިފައެވެ.

މި ދިރާސާގައި އެއްކުރެވުނު ވީޑިއޯ އަދި ބަޔޮލޮޖިކަލް މަޢުލޫމާތު އެނަލައިޒް ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ރާއްޖޭގައާއި، އޮކްސްފޯޑުގައި ހުންނަ ނެކްޓަންގެ ހެޑްކުއާޓާސްގައި އަދި ދިރާސާގައި ބައިވެރިވި އެހެން ޕާޓްނަރުންގެ ލެބޯޓްރީތަކުގައި ކުރިއަށްދާކަމަށް ނެކްޓަންއިން ބުނެފައިވެއެވެ. މި ދިރާސާގެ ނަތީޖާތަކަކީ ރާއްޖެ ފަދަ އެހެން ޖަޒީރާ ގައުމުތަކަށް ވެސް ފައިދާކުރާނެ މައުލޫމާތުތަކެއް ކަމަށާއި، މިއީ މަސްވެރިކަން ދެމެހެއްޓުމަށާއި، މޫސުމީ ބަދަލުތަކުން ރައްކާތެރިވެ ތިބުމަށް ވެސް މުހިންމު މައުލޫމާތުތަކެއްކަން ނެކްޓަންއިން ވަނީ ފާހަގަކޮށްފައެވެ.