ހިމަ ގޯޅިއަކުން ވަދެގެން ދާއިރު، ވަށައިގެން ވަނީ ފެހި ގަސްތަކެކެވެ. ތަފާތު ވައްތަރުގެ މާމެލާމެލީގެ ގަސްތަކުން މުޅި ގޯތިތެރެ އޮތީ ފުރިފައެވެ. ވަކި ހިސާބެއްގައި ޖޯލިފަތި ބަހައްޓާފައި ހުރިއިރު، އެތަނުގައި މަޑުކޮށްލަން ބޭނުން ނުވާނެ މީހަކު ނުހުންނާނެއެވެ.

އަވިބާރު ވަގުތުވެސް ގޭގެ ބަގީޗާގެ ފުރިހަމަ ކަމުން ހިސާބުގަނޑު މީހުން ކުދިންތައް ގޮވައިގެން އާދެއެވެ. ފޫހިފިލުވައިދޭ އެބަގީޗާއަށް އިތުރު ފުރިހަމަކަން ގެނެސްދީފައިވާ މަސްފެންގަނޑަކީ ކުދިންގެ އެންމެ ގާތް އެކުވެރިޔާއެވެ. މަހަށް ކާންދިނުމާއި މަސްފެންގަނޑު އިތުރަށް ރީތި ކުރުމަކީ އެކުދިންގެ ކޮންމެ ދުވަހެއްގެ މަސައްކަތޭ ބުންޏަސް ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ.

ނަމަވެސް މިފަދަ ގޮތްގޮތަށް ހަދާފައި ހުންނަ ރީތި ތަންތަނުން ބައެއް ހާލަތްތަކުގައި މުޅި ދިރިއުޅުން ބަނަވާ ފަހަރު އާދެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ދެލޮލުގެ ނޫރުކަމުގައިވާ ތުއްތުކުދިން މިދުނިޔެއަށް އަލްވަދާއު ކިޔަނީ މިފަދަ މަސްފެންގަނޑުތަކަށް ވެއްޓި ނޭވާ ހާސްވެގެންނެއެވެ. އެގޮތުން 28 އޮގަސްޓް 2021ގައި މުޅި ރާއްޖެ ސިއްސުވާލީ ވެސް މިފަދަ ހިތާވެރި ހާދިސާއަކުންނެވެ. އެންމެ 11 މަހުގެ ތުއްތު ކުއްޖަކު މަސްފެންގަނޑަކަށް ވެއްޓި މަރުވީއެވެ.

މީގެ އިތުރުން ވެސް މަސްފެންގަނޑަށް ތުއްތު ކުދިން ވެއްޓި ހާލު ސީރިއަސްވެ ފަަރުވާ ދޭން ޖެހިފައި އެބަހުއްޓެވެ. މިއަހަރުގެ މާރޗް މަހުގެ ރ.އުނގޫފާރުގައި 1 އަހަރާ 4 މަހުގެ ކުއްޖަކު މަސްފެންގަނޑަކަށް ވެއްޓި، ހާލު ދެރަވެ އައިސީޔޫގައި ވެސް ފަރުވާ ދީފައިވެއެވެ. އަދި ގަމުގައި ކުއްޖަކު މަސްފެންގަނޑަށް ވެއްޓި، ވެންޓިލޭޓަރުގައި ފަރުވާ ދީފައިވެއެވެ.

މިފަދަ ހާދިސާތަކަކީ ހަމައެކަނި ރާއްޖޭގައި ހިނގާ ހާދިސާތަކެއް ނޫނެއެވެ. ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ހިސާބެއްގައި ވެސް މިފަދަ ހާދިސާތައް ހިގަމުންދާއިރު، މިކަމަށް މިހާރަށް ވުރެ ބޮޑަށް ބެލެނިވެރިން ހޭލުންތެރިވާން ޖެހެއެވެ. ދަރިންގެ ފަހަތުން އަބަދު ނޫޅެވޭނެކަން ދަނެ، ރައްކާތެރިކަމުގެ ފިޔަވަޅުތައް އަޅަންޖެހެއެވެ.

މިމައްސަލައާ ގުޅިގެން ކުޑަކުދިންގެ ޚާއްސަ ޑޮކްޓަރު، އަޙުމަދު ފައިޞަލް ވިދާޅުވީ އާއްމުކޮށް މަސްފެންގަނޑު ހުންނާނީ އެހާފުންކޮށް ނޫން ކަމަށާއި، ވަރަށް ތިލަވާނެ ކަމަށެވެ. އެހެންކަމުން އެއަށް ވެއްޓިގެން ކުއްޖަކަށް ގެއްލުމެއް ނުވާނެ ކަމަށް ބައެއް މީހުންނަށް ހީކުރެވޭ ކަމަށް ޑރ. ފައިޞަލް ވިދާޅުވިއެވެ. އެއީ ކުށްހީއެއްކަން ފާހަގަކުރައްވައި ޑޮކްޓަރ ވިދާޅުވީ, ވޭތުވެދިޔަ 3 އަހަރުވެސް މަސްފެންގަނޑަށް ވެއްޓިގެން ކުދިން މަރުވެފައި އެބަހުރި ކަމަށެވެ. އަދި މަރުނުވި ނަމަވެސް ބޮޑެތި ގެއްލުންތައް ލިބިފައިވާކަން ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.

މީގެ އިތުރުން މަސްފެންގަނޑު ސާފުކުރުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއް ކަމަށެވެ. އެގޮތުން މަސްފެންގަނޑުގައި ހުންނަ ފެނަކީ ފަންގަސްފަދަ އެއްޗެހި ނެތް ފެނަށްވުން މުހިންމުކަން ފާހަގަކުރައްވާފައިވެއެވެ. އަދި ގެނބިގެން ނޭވާނުލެވި ހަރަކާތެއް ނެތި އޮންނަ ކުއްޖެއްގެ ފުރާނަ ސަލާމަތްކުރުމަށް ސީޕީއާރް ދިނުން މުހިންމު ކަމަށް ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. އެއީ އޮކްސިޖަން ނުލިބި އޮންނަ ސިކުނޑިއަކަށް އެންމެ މުހިންމުވާނީ އެފަރުވާ ކަމުގައިވާތީއެވެ.

ދިރާސާތައް ދައްކާ ގޮތުން މަސްފެންގަނޑަށް އެންމެ ގިނައިން ވެއްޓެނީ ހިނގައިގަންނަން ފަށާ އުމުރުފުރާގެ ކުދިންނެވެ. އެހެންކަމުން މިކަމުން ރައްކާތެރިވުމަށް ވަރަށްގިނަ ކަންތައްތައް ކުރެވޭނެ އެވެ. ފެންގަނޑު ފަރުމާކުރުމަށް ބަދަލު ގެނެވޭނެއެވެ.

އެގޮތުން ފެންސު ޖެހުމާއި، މަތީގައި ނެޓުޖެހުމާއި، ވަށައިގެން އޮންނަ ފާރު ކުދިންނަށް އެތެރެއަށް ނުވަދޭވޭގޮތަށް ހެދުމާއި، ފެންގަނޑުތެރެއިން ފަސޭހައިން ބޭރަށް ނިކުމެވޭގޮތަށް ހެދުމާއި، ފެންގަނޑު އުސްކޮށް, ނޭރެވޭނެ ގޮތަކަށް ހެދުމާއި، ފަސޭހައިން ފެންނަ ހިސާބެއްގައި ފެންގަނޑު ހެދުން, އަދި ރެއާދުވާލު އަލިވާތަނެއްގައި މަސްފެންގަނޑު ހެދުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ.

ރައްކާވެތިބިއްޔާ ދަތުރޭ ބުނާ ބީދައިން، މިއަދު މިކަންކަމަށް ސަމާލުވާން ޖެހެއެވެ. ރީތި ޑިޒައިންތަކާއެކު ވެސް މަސްފެންގަނޑު އެތައް ގޮތަކަށް ފަރުމާ ކުރެވޭނެއެވެ. 80ގެ އަހަރުތަކުގައި ކުޑަކުދިންނާއި މީހުންނަށް ގޭގައި ހުންނަ ފެން ވަޅުތަކަށް ވެއްޓި އަނިޔާވުމުގެ ހާދިސާތައް އިތުރުވާތީ، ވަޅުތައް އުސްކުރަން ސަރުކާރުން އެންގި ޒަމާން މިއަދު މިވަނީ ބަދަލުވެފައެވެ.

ޚާއްސަ އުސޫލުތަކާއި ގަވާއިދުތަކެއް ސަރުކާރާއި ކައުންސިލުންތަކުން އާއްމު ނުކުރި ނަމަވެސް ތިމާމެންގެ ދަރިންގެ ސަލާމަތަށްޓަކައި ފަރުދީ ޒިންމާއެއްކަން ދަނެ މިކަންކަން ހައްލު ކުރަން ޖެހެއެވެ. އެހެން ނޫންނަމަ ބަގީޗާގައި ހަދާފައި ހުންނަ ރީތި މަސްފެންގަނޑު ބަދަލުވެގެންދާނީ ވަދާއީ ފެންގަނޑަކަށެވެ.