މީގެ 70 އަހަރުކުރިއެވެ. 1952ގެ މާރިޗު މަހުން ފެށިގެން ހިނގި ދެތިންމަހުގެ މުއްދަތެވެ.

ދުވަސްވަރަކީ އިނގިރޭސި ރަސްކަމުގެ އެންމެ މަތީ ވެރިޔާ ކަމުގައި ރާނީއަކު ކަމުގައި (ފެބުރުވަރީ 1952ގައި) އިސްކުރެވުނު ދުވަސްވަރެވެ.

މިހެންވުމުން ދިވެހި ސަރުކާރުން (ސަރުކާރުގެ ވެރިޔާ ބޮޑުވަޒީރު އަލްއަމީރު މުޙައްމަދު ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނު) ގަސްދުކުރެއްވީ (އިނގިރޭސިވިލާތެކޭ އެއްފަދައިން) ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެންމެ މަތީ ވެރިޔަކަށް ނުވަތަ ދައުލަތުގެ ވެރިޔާ ކަމުގައި ރާނީއަކު އިސްކުރައްވާށެވެ. (ދައުލަތުގެ ރަސްމީ ލިޔެކިޔުންތަކުން ފެންނަން ނެތަސް މިއީ ހަގީގަތެކެވެ.)

ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެންމެ މަތީ ވެރިޔާ ދިވެހި ދައުލަތުގެ ވެރިޔާ ރާނީ ކަމުގައި އިސްކުރަން ގަސްދުކުރެވުނީ ސުލްޠާން ޙާޖީ ޢިމާދުއްދީންގެ ކާފަދަރިކަނބަލުން ތުއްތުގޮމާ (އަންނަބީލާ ފާޠިމަތު އިބްރާހީމް ދީދީ) އެވެ.

އައްސުލްޠާނުލްޣާޒީ ޙަސަން ޢިއްޒުއްދީން (ދޮންބަންޑާރައިން)ގެ، އައްސުލްޠާން ޙަސަން ނޫރައްދީން 1ގެ، އައްސުލްޠާން މުޙައްމަދު މުޢީނުއްދީން 1ގެ، އައްސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީން 4(މުސްކުޅި ބަންޑާރައިން)ގެ، އަލްއަމީރު ޙަސަން ޢިއްޒުއްދީން (މާންދޫގެ ބޮޑުދޮށީ މަނިއްޕުޅު)ގެ، އައްސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީން 6 (ސުލްޠާން ޙާޖީ މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީން)ގެ، އަލްއަމީރާ ޤުލިސްތާން ޢިމާދުއްދީންގެ ދަރިކަނބަލުން އަންނަބީލާ ފާޠިމަތު އިބްރާހީމް ދީދީ (ތުއްތުގޮމާ) އެވެ.

މިކަން ނުވި ސަބަބަކީ، އެއިރުގެ އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރު މަނިކުފާނު ޢަބްދުﷲ ޖަލާލުއްދީންޝައިޚުލް އިސްލާމް މިކަމާ ރުހިވަޑައިނުގަތުމެވެ.

"އިސްލާމީ ދައުލަތެއްގެ އެންމެ މަތީ ވެރިޔަކަށް އަންހެނަކު އެންމެ ރަނގަޅު ނޫން ކަމުގައި ވިދާޅުވުމެވެ."

އެހާހިސާބުން ރާއްޖޭގެ ރަސްކަން ޖުމުހޫރިއްޔަތަކަށް ބަދަލުކުރުމުގެ ވިސްނުން އައީއެވެ. އެމަސައްކަތް ފެށުނީއެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ ޖުމުހޫރިއްޔަތަކަށް ބަދަލުވީ (ފުރަތަމަ ޖުމްހޫރިއްޔަތު ގާއިމުވީ) 1953ގައެވެ.

އަންނަބީލާ ފާޠިމަތު އިބްރާހީމް ދީދީ (ތުއްތުގޮމާ) އަކީ، ފުރަތަމަ ޖުމުހޫރިއްޔަތުގެ މަޖިލިސްގެ މަތިގެ ސެނެޓުގެ ރައީސާއެވެ. އަދި ދައުލަތުގެ ވަޒީރާއެކެވެ.

ވީމާ، އެކަމަނާފާނު މިވަނީ މިރޮނގުންވެސް ރެކޯޑު ކަމަނާފާނެއް ކަމުގައެވެ. އަދިވެސް އެތައް ރެކޯޑެއް އެކަމަނާފާނަށްވެއެވެ.

ސުލްޠާން ރަސްކަލެއްގެ (ސުލްޠާން ޙާޖީ މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީންގެ) ކާފަ (މާފަ) ދަރިކަނބަލެކެވެ. އަމީރާ ރަސްދަރިކަނބަލެއްގެ (އަމީރާ ޤުލިސްތާން ޢިމާދުއްދީންގެ) ދަރިކަނބަލެކެވެ. ސުމުއްވުލްއަމީރު ކިލެގެ ބޭފުޅެއް ބޮޑުވަޒީރެއްގެ (ސުމުއްވުލްއަމީރު އިބްރާހީމް ފާމުލަދޭރި ކިލެގެފާނުގެ) ދަރިކަނބަލެކެވެ. ރާއްޖޭގެ އެންމެފަހުގެ ބޮޑުވަޒީރުގެ (އޮނަރަބްލް އަޙްމަދު ޒަކީގެ) އަނބިކަނބަލުންނެވެ. އެންމެ ގިނަ ވުޒާރާގެ ވަޒީރުކަން ކުރެެއްވި ވަޒީރެއްގެ (އޮނަރަބްލް އިސްމާޢީލް ޝަފީޢުގެ) މަންމާފުޅެވެ.

ވީމާ، މިއީ ދިވެހި ތާރީޚުގެ މުހިންމު ސަފުހާއެކެވެ. އާންމުވެފައިނުވާ "ޚާއްޞަ" އަދި "ސިއްރު" ސަފުހާއެއްވެސްމެއެވެ. މިކަމުގެ ތަފުސީލު އެކަމަނާފާނު (އަޅުގަނޑަށް) ވިދާޅުވެދެއްވިއެވެ.