"ކެމިކަލް ހަމަލާގަ އަހަރެންގެ ފުރާނަ ސަލާމަތްވި، އެކަމަކު އެހެން މީހުން ވީ މަރު"، ޢިރާޤުގެ ކުރިދީންނަށް ނިސްބަތްވާ ޚާނިމް މުޙައްމަދު ބުނެލިއެވެ. ޢިރާޤުގައި ޚުދުމުޚުތާރު ވެރިކަމެއް ކުރަމުން ދިޔަ ސައްދާމް ޙުސައިންގެ ޢަމުރުފުޅަކަށް، ޢިރާޤުގެ އުތުރުގެ ސަރަޙައްދަށް ގޭސް ހަމަލާ ދިން އިރު، ޚާނިމްގެ ޢުމުރުން އެންމެ 9 ވަރަކަށް އަހަރެވެ. ހަމަލާ އަމާޒު ކުރި ސަރަޙައްދަކީ، ކުރުދީ އާބާދުތައް ވަޒަންވެރިވެފައިވާ ސަރަޙައްދެކެވެ.

އެއީ 1988 ވަނަ އަހަރުގެ ބަހާރު މޫސުމުގެ ދުވަސްތަކުން ދުވަހެކެވެ. ޢިރާޤުގެ ވައިގެ އަސްކަރިއްޔާއިން، ޙަލަބްޖާ އަވަށަށް ކެމިކަލް ބޮން އަޅަމުން ދިޔައެވެ. އެ ހާދިޘާގައި ގޭހުގެ އަސަރުކޮށްގެން މަރުވި މީހުންގެ ޢަދަދު، އެންމެ މަދުވެގެން 5000 އަށް އަރައެވެ.

12 މެންބަރުންގެ ޢާއިލާއަކުން ސަލާމަތްވި ހަމަ އެކަނި މީހަކީ އާރާސް އާބިދުއެވެ. އޭނާ އަދިވެސް އެ މަންޒަރުތައް ހަނދާންތައް ހުރެއެވެ.

މި ދެންނެވި ކެމިކަލް ހަމަލާއަކީ، 'އަންފާލް'ގެ ނަމުގައި ހިންގި ވަރުގަދަ ކެމްޕޭންގެ އެންމެ ފަހުގެ ހަމަލާތަކުގެތެރޭގައި ހިމެނޭ ހަމަލާއެކެވެ. އެތައް ހާސް، ކުރުދީ އަވަށަކަށް ފުޅާ ކުރި އެ ކެމްޕޭންގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން 1 މިލިއަނެއްހާ މީހުންގެގެ ގެދޮރު ގެއްލި، 2 ލައްކައާ ގާތް ކުރާ ޢަދަދެއްގެ މީހުންގެ ފުރާނަ ގެއްލި ދިޔައެވެ.

ސައްދާމުގެ ވެރިކަން ވައްޓާލި ފަހުން، އާބިދު ވަނީ ކޯޓުގައި ހެކިބަސް ވެސް ދީފައެވެ.

އޯގަސްޓް 2006 ގައި ފެށި އެ ޝަރީއަތުގައި، މަންޒަރު ދުށް ގިނަ ބަޔަކު ވަނީ ހެކިބަސް ދީފައެވެ. ކުރުދީ އަވަށްތަކުގައި ހުޅުޖަހާ، އަވަށްތަކުން އެތައް ހާސް ކުރުދީންނެއް ނެރެ، ޖަލަށް ލާ، ނުވަތަ މަރާލުމުގެ އިތުރުން މަސްޓަރޑް (ސަލްފަރ) ގޭހާއި ނަރުތަކުގެ ނިޒާމަށް ސީދާ ގޮތުން ހަމަލާ ދޭ އެނޫންވެސް މާއްދާތައް ބޭނުންކޮށްގެން ވައިގެ މަގުން ކެމިކަލް ހަމަލާތައް ދިން ގޮތުގެ ތަފްސީލުތައް، ހެކިބަސް ދިން މީހުން ވަނީ ޝަރީއަތުގައި ކިޔައިދީފައެވެ.

ޙަލަބްޖާއަކީ އޭރުގެ ކެމިކަލް ހަމަލާތަކުގެ ސާފު މިސާލެކެވެ.

އަންފާލް ކެމްޕޭންގެ އާރުކާޓީއަކަށް ހުރީ ސައްދާމުގެ ދެބެންގެދެދަރި މީހެއް ކަމަށް ވާ ޢަލީ ޙަސަން އަލް-މަޖީދު ނުވަތަ ގިނަ ބަޔަކު ދަންނަ ނަމުން ނަމަ، "ކެމިކަލް ޢަލީ" އެވެ. ޤަޠުލު ޢާންމު ހިންގި ކަމުގެ ކުށުގައި އޭނާގެ މައްޗަށް މަރުގެ ޙުކުމް އިއްވިއެވެ.

ސައްދާމުގެ ވެރިކަން ވައްޓާލިފަހުން ކުރުދީން ވަނީ ޢިރާޤުގެ އުތުރުގައި އެމީހުންގެ އަމިއްލަވަންތަކަން ދެމެހެއްޓުމަށް ވަކި ސަރަޙައްދެއް ޤާއިމުކޮށްފައެވެ. ތޭލާއި ގޭހުގެ ސިނާޢަތުގައި އިންވެސްޓް ކުރާ މީހުންގެ ޝަޢުޤުވެސް އެ ސަރަޙައްދަށް ހޯދިއެވެ. ނަމަވެސް، އެކަމުންވެސް، އާބިދު ޢުއްމީދު ކުރި ފަދަ ބަދަލެއް ނައެވެ.

2003 ވަނަ އަހަރު އެމެރިކާއިން ޢިރާޤަށް އަރާ އެ ޤައުމު ލޫޓުވަމުން ދިޔަ ދަރަޖައާ އަޅާ ބަލާއިރު، ކުރުދީ ސަރަޙައްދަށް ލިބުނީ ކުޑަ ގެއްލުމެކެވެ. ކުރުދީ ސަރަޙައްދުގެ ވެރިކަން ކުރާ އަރބީލްއަކީ ކާމިޔާބު ވިޔަފާރި މަރުކަޒަކަށް ވިއެވެ.

ޢިރާޤުގައި ކުރުދީން ކޮންޓްރޯލް ކުރަމުންދާ ސަރަޙައްދަށް އިޤްތިޞާދީ ތަކުލީފުތައް ޖެހެން ފެށީ، 2014 ވަނަ އަހަރުގެ ކުރީކޮޅުގައެވެ. އެއީ ޢިރާޤުގައި އޭރު އޮތް ސަރުކާރުން، ކުރުދީ ސަރަޙައްދަށް ދެމުންދިޔަ ފަންޑަށް ހުރަސްތަކެއް ކުރިމަތި ކުރި ހިސާބުންނެވެ. ޢިރާޤު ސަރުކާރުން އެފަދަ ފިޔަވަޅެއް އެޅީ، ޢިރާޤުގެ މައި ސަރުކާރުން ވަކިވުމަށް އިޤްތިޞާދީ މިނިވަންކަން ހޯދުމުގެ ނިޔަތުގައި، ކުރުދީ ސަރަޙައްދުން، އެމީހުންގެ އަމިއްލަ ޤަވައިދަކަށް ތެޔޮ އެކްސްޕޯޓް ކުރަމުން ދިޔަ ދިއުމުގެ އަދަބެއްގެ ގޮތުންނެވެ.

ކުރުދީންގެ ތެރޭގައި އޮތް 2 ޕާޓީގެ މެދުގައިވެސް، ތެލާއި ގޭހުގެ އާމްދަނީއާ މެދު ދެބަސްވުންތައް އުފެދުނެވެ. ޢިރާޤުގެ މައި ސަރުކާރުން ވަކިވުމަށް ކުރުދީންގެ މެދުގައި ޚިޔާލު ހޯދުމުގެ ވޯޓެއް ނެގުމާއެކު، ޢިރާޤުގެ ސަރުކާރުން ވަނީ އެ ސަރަޙައްދުގެ ބިންތައް ހިފަން އަސްކަރިއްޔާއަށް ޢަމުރުކޮށް، ފަންޑު ހުއްޓުމަކަށް ގެނެސްފައެވެ. އާބިދު ބުނާ ގޮތުގައި، އެ ސަރަޙައްދުގެ ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުން މިހާރުވެސް އޮތީ ހަމަނުޖެހިއެވެ.