ފާޑު ކިޔުމަކީ އިންސާނާގެ ތަބީއަތެކެވެ. އެކަކަށް ކަމުދާގޮތް އަނެކަކަށް ކަމުނުދިޔުމަކީވެސް އިންސާނާގެ ތަބީއަތެވެ. މިއަދު ރަނގަޅުވާގޮތް މާދަމާ ގޯސްވުމަކީވެސް އިންސާނާގެ ތަބީއަތެވެ. އެއްކަމެއްގައި އެންމެންގެ ހިޔާލު އެއްގޮތް ނުވުމަކީވެސް އިންސާނާގެ ތަބީއަތެވެ. އެއްވެސް މީހަކަށް އެންމެން ރުހޭގޮތަށް ކަންކަން ނުކުރެވުމަކީ ދުނިޔޭގެ ތަބީއަތެވެ. ޖުހާއަށްވެސް ދިމާވީ އެކަހަލަ ގޮތެކެވެ.
މެންދުރުގެ ގަދަ ހޫނުގައި ޖުހާ ދަރިފުޅު ގޮވައިގެން ސަހަރާގެ ތެރެއަށް ނުކުތީ ޖުހާގެ ހިމާރާވެސް އެކުގައެވެ. ދަރިފުޅު ހިމާރުގެ މައްޗަށް އަރުވައިގެން ޖުހާ ދިޔައީ ހިނގާފައެވެ. މަންޒަރު ބަލަން ތިބި ބަޔަކު މިކަމަށް ފާޑުކިޔެވެ. އެމީހުން ބުންޏެވެ. ކޮންކަހަލަ ދަރިއެއްހެއްޔެވެ. މުސްކުޅި ބައްޕަ ހިނގާފައި ދާއިރު ދަރި އެއިނީ ހިމާރުގެ މަތީގައެވެ. މައިންބަފައިންނަށް ކަމޭހިތުން ކޮބާހެއްޔެވެ. މިއަޑު އިވުމުން ޖުހާ އެމީހުން ރުއްސަން ބޭނުންވިއެވެ. ދަރިފުޅު ބޭލުމަށްފަހު ޖުހާ ހިމާރުގެ މައްޗަށް އެރިއެވެ. ޖުހާ ހިމާރު ދުއްވަމުން ދިޔައިރު ދަރިފުޅު ދިޔައީ ހިމާރާއެކު ހިނގާފައެވެ. އެހެން ބަޔަކަށް އެކަން ގޯސްވެއްޖެއެވެ. އެމީހުން ބުންޏެވެ. ކޮންކަހަލަ ބަފައެއް ހެއްޔެވެ. ދަރި ގަދަ ހޫނުގައި ހިނގާފައިދާއިރު ބައްފަ އެއިންނަނީ ހިމާރުގެ މަތީގައެވެ. ދަރިފުޅަށް އޮތް ކުލުނު ކޮބާހެއްޔެވެ. މިއަޑު އިވުމުން އެމީހުން ރުއްސަން ޖުހާ ބޭނުންވިއެވެ. ދަރިފުޅުވެސް ހިމާރުގެ މައްޗަށް އެރުވިއެވެ.
ދެން ދެބަފައިން އެކުގައި ހިމާރު ދުއްވަން ފެށިއެވެ. އެހެން ބަޔަކަށް މިގޮތެއްވެސް ކަމަކުނުދިޔައެވެ. އެމީހުން ބުންޏެވެ. ކޮންކަހަލަ އިންސާނުންނެއް ހެއްޔެވެ. ނިކަމެތި ހިމާރެއްގެ މައްޗަށް ދެމީހުން އަރައިގެން މިއޮއް ގަދަ ހޫނުގައި ދުއްވަނީއެވެ. ޖަނަވާރަކަށްވެސް އޯގާތެރިކަމެއްނެތެވެ. އެމީހުން ރުއްސަންވެސް ޖުހާ ބޭނުންވިއެވެ. ދެން ދެބަފައިން އެކުގައި ހިމާރު މަތިން ފައިބައި ހިމާރާއެކު ހިނގަން ފެށިއެވެ. މީވެސް ކަމުދާ ގޮތަކަށް ނުވިއެވެ. މަންޒަރު ދުއް އެހެން ބަޔަކު ބުންޏެވެ. ކޮން ކަހަލަ މޮޔަ ދެމީހުންނެއް ހެއްޔެވެ. ހިމާރެއްވެސް އޮވެ އެއަށް ނާރާ މިއޮއް ހޫނުގައި އެދަނީ ހިނގާފައެވެ. ބުއްދި ކޮބާހެއްޔެވެ. މިއަޑު އަހާފައި އެމީހުން ރުހޭތޯވެސް ޖުހާ ބެލިއެވެ. ހިމާރު ނަގައި ދެބަފައިންގެ ކޮނޑަށް ލައިގެން ހިނގައިގެންފިއެވެ. މިފަހަރުވެސް ޖެހޭނީ އެއްތަނެއްގާ ނޫންތޯއެވެ. މިގޮތް ކަމުނުދާ ބަޔަކުވެސް އުޅޭނެ ނޫންތޯއެވެ. ދުރުގައި ބަލަންތިބި ބަޔަކު ހީހީފައި ކިޔާތީ އިވެއެވެ. މީ ހަދަހާ މޮޔަ ބަޔެކެވެ. ގަދަ ހޫނުގައި މި ސަހަރާތެރޭގައި އެ އަންނަނީ ހިމާރު ކޮނޑަށް ލައިގެންނެވެ. އޭގެ މައްޗަށް އަރައިގެން ދިޔައިއްޔާ ވާނީ ކީއްހެއްޔެވެ. ވިސްނުން ކޮބާ ހެއްޔެވެ.
ކޮވިޑް-19ގެ ހާލަތާއި ގުޅިގެންވެސް ކަން ހިނގީ ދާދި މިކަހަލަ ގޮތަކަށްށެވެ. 2019 ވަނަ އަހަރުގެ ފަހުކޮޅު ދުނިޔެއަށް ކުރިމަތިވި އާލަމީ ވަބާ އިސާހިތަކު ރާއްޖެއަށްވެސް އަތުވެއްޖެއެވެ. މާލެއިން ދެތިން މީހަކު ޕޮޒިޓިވް ވާއިރަށް މާލެ ލޮކްޑްއުން ނުކޮށްގެން، ހުޅުމާލެއާ މާލެއާ ދެމެދު އޮތް ބްރިޖް ބަންދު ނުކޮށްގެން، ރެސްޓޯރެންޓްތައް ބަންދު ނުކޮށްގެން، ބޯޑަރު ބަންދު ނުކޮށްގެން، މީހުންގަނޑު އުޅެގަތީ ތިޔަހެނަކުން ނޫނެވެ. ގޮވާ އެއްޗެހިން ބަޔަކު ފިތްކަނޑައިގެންދާހާވެއެވެ. އިސާހިތަކު މަޑުމަޑުން ފިޔަވަޅުތައް އަޅަން ފަށައިފިއެވެ. ފުރަތަމަ ލުއިކޮށެވެ. ދެން ބަރުކުރަމުން ކުރަމުންގޮސް ފުލް ލޮކްޑައުންއަކާ ހަމައަށްވެސް ހިނގައްޖެއެވެ. ދިރިއުޅުމުގެ ހުރިހާ ކަމެއް ހުއްޓިއްޖެއެވެ. އެންމެން ގެތަކުގައި ބަނދުވެއްޖެއެވެ. ކުޑަ ދުވަސްކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ވާހަކަ ބަދަލުވެއްޖެއެވެ. އޮއިވަރުވެސް އެނބުރިއްޖެއެވެ. އާންމްދަނީ ހުއްޓިއްޖެ ވާހަކައާއި، ވިޔަފާރި ބަންދުވެއްޖެ ވާހަކައާއި، އިންވެސްޓްމަންޓް ރޫޅިއްޖެ ވާހަކައާއި، ދިރިއުޅުމުގެ ހާލަތު ދަށްވި ވާހަކައާއި ހަމައިންގޮސް ދަރިން ލިބޭލެ ގިނަވުމާ، ވަރި ގިނަވުމާ، ނަފްސާނީ ގޮތުން ބަލިކަށިވުން ފަދަ އެތައް ވާހަކައެއް ދައްކަން ފަށައިފިއެވެ. ދެން އެއްޗެހި ކިޔަންފެށީ ނުހުޅުވައިގެންނެވެ. ލޮކްޑައުން ނުނަގައިގެންނެވެ. ރެސްޓޯރެންޓްތައް ނުހުޅުވިގެންނެވެ.
މަގުމައްޗަށް ނުނިކުމެވިގެންނެވެ. ޕާޓީތަކާ ޝޯތައް ނުބޭއްވިގެންނެވެ. ދަރިން ކިޔަވަން ނުފޮނުވިގެންނެވެ. ފުރަތަމަ ގޯސްވީ ރަށްރަށަށް ދަތުރުފަތުރު ކުރެވޭތީއެވެ. ދެން ގޯސްވީ ޕޯޓަލްގައި ޖެހިގެން ނޫނީ ނުދެވޭތީއެވެ. ވެކްސިން ގެންނަލެއް ލަސްވެގެންވެސް ގޯސްވިއެވެ. ގެނެސް ޖަހަންފެށުމުން އެކަންވެސް ގޯސްވިއެވެ. ފުރަތަމަ ގޯސްވީ ސާމްޕަލް ނަގާލެއް މަދުވެގެންނެވެ. ޓެސްޓް ކުރެވޭލެއް މިންވަރު ދަށްވެގެންނެވެ. ފަހުން ގޯސްވީ ނަގާލެއް ގިނަވެގެންނެވެ. ކަރަންޓީން ނުކުރާތީ، އައިސޮލޭޓް ނުކުރާތީ ކުރިން ކުރި ޝަކުވާ ފަހުން ކުރަންފެށީ ކުރާލެއް ގިނަވެގެންނެވެ. މާސްކް އެޅުން މަޖުބޫރުކުރުން ލަސްވެގެން ހިތްހަމަނުޖެހުނެވެ. ފަހުން ބޮޑުވީ އަޅަންޖެހޭތީއެވެ. މިސްކިތްތަކުގައި ގައިދުރުކަމެއްނެތި ޖަމާއަތުގައި ނަމާދުކުރުން ނުހުއްޓުވައިގެން އެތައް ބަޔަކު ޝަކުވާ ކުރިއެވެ. ހަރަމްފުޅުގައިވެސް އެކަން އެހެން ކުރާ ކަމުގެ ވާހަކަ ދެއްކިއެވެ. އެފިޔަވަޅު އެޅުމުން ގޯސްވީ އެކަން ކުރި މީހުންނެވެ. އެމީހުންވީ މިސްކިތްތައް ފަޅުކުރާ ބަޔަކަށެވެ.
ގައުމުގެ އިގްތިސޯދު ފުނޑިއްޖެ ވާހަކައާއި، އެންމެން ބަނޑަށް ޖެހިއްޖެ ވާހަކައާއި، ހާލުގައި ޖެހިއްޖެ ވާހަކައާއި، ނިކަމެތިވެއްޖެ ވާހަކަ ދައްކަމުން ކޮޅުކޮޅު މައްޗަށް ހިނގާއިރު ގަންނަން ނުލިބެނީ، ބޭނުންކުރަން ނުލިބެނީ ކޮން އެއްޗެއްތޯއޭ ސުވާލުކުރާ މީހުންވެސް އުޅެއެވެ. އަވަށްޓެރި ގައުމުތަކުގައި ގޭހަށްޖެހި ދަރު އުނދުނުން ކައްކާއިރު، އުނދުނަކަށް ހަފުޅި ގޭސް ގުޅައިގެން ކައްކަން ބޭނުންވިޔަސް އެކަންވެސް ފަހިވެފައި އެބައޮތް ނޫންތޯއޭ ބައެއް މީހުން ބުނެއެވެ. އަވަށްޓެރި ގައުމުތަކުގެ މީހުން ފިހާރަތައް ދޮށުގައި ކިޔުޖެހިގެން ލިބޭތޯ ބަލަނީ ކައްކާނެ ހަނޑޫކޮޅެކެވެ. ބަނޑުމުއްތިކުރާނެ ކޮންމެވެސް އެއްޗެކެވެ.
ކިޔުއެއްގައި ޖެހުމެއްނެތި މުޅި ގަޔައް ސެންޓް ބުރުވާލައިގެން ބޭނުން ފިހާރައަކަށް ގޮސް ވަދެ އަޅުގަނޑުމެން ހޯދަނީ އެތަނުގައިހުރި ގެރި މަހާ، ކުކުޅާ، ސޮސެޖާ، ބަޓަރާ، އާފަލުގެ ތެރެއިން އަޅުގަނޑު އަބަދުވެސް ގަންނަ ހާއްސަ ބްރޭންޑެވެ. އެކަމަކު މިއަދުވެސް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކަމުނުގޮސްގެން އުޅެނީ ބޯޑަރު ހުޅުވާލާފައި އޮތީތީއެވެ. ކޮނުނު ކޮނުނުހެން ގިނަވާނީ ފަހޭ ބުނެއެއް ނޫންތޯއެވެ. ލިސްޓް ގިނަކުރާކަށް ގިނަ ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެއްނޫންތޯއެވެ. އެންމެނެއް ނުރުއްސޭނެ ނޫންތޯއެވެ. އެއީ އިންސާނީ ތަބީއަތެއް ނޫންތޯއެވެ. އެއީ ދުނިޔޭގެ އާދަ ނުންތޯއެވެ. ޖުހާއަށްވެސްވީ މިހާކަށްވަރު ނޫންތޯއެވެ. އެކަމަކު ތަނެއްގައި އެކަނި އިނދެ މިކަންކަމާމެދު ކުޑަކޮށް ވިސްނާލުމަކީ ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް ކުރެވިދާނެ ކަމެއް ނޫންތޯއެވެ.
