ރާއްޖޭގައި ވެލާ ކަހަނބު ހިމާޔަތް ކުރަން ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަމުން އަންނަ ކަމަށް އެންވަޔަރަމަންޓް ޕްރޮޓެކްޝަން އެޖެންސީ (އީޕީއޭ) ގެ ސީނިއަރ އެންވަޔަރަމަންޓް އެނަލިސްޓް އީނާސް މުޙައްމަދު ރިޔާޒު ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ.
އޭނާ މިހެން ވިދާޅުވީ ބައިނަލްއަގުވާމީ ގޮތުން ފާހަގަ ކުރާ ވެލާގެ ދުވަހާ ގުޅޭ ގޮތުންނާއި ރާއްޖޭގެ ދިރުންތައް ހިމާޔަތް ކުރުމާ ގުޅޭ ގޮތުން ރާއްޖެ ޓީވީގެ ފަލަސުރުހީ ޕްރޮގްރާމުގައި ވާހަކަދައްވަަމުންނެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ ވެލާ އަކީ ރާއްޖޭގައި ހިމާޔަތް ކުރެވިފައިވާ ދިރުމަކަށްވާއިރު ވެލާ ކަހަނބު ފަދަ ތަކެތި ދިރުވައި އާލާ ކުރަން ކުރެވެން ހުރި ކަންކަމާ ގުޅޭ ގޮތުންނާއި އެ ތަކެއްޗަށް ރައްކާތެރި މާހައުލެއް ހޯދުމަށް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަމުން އަންނަ ކަމަށެވެ. އެގޮތުން، މިހާރު ވެލާތަކުގެ މެނޭޖްމަންޓް ޕްލޭނެއް ތައްޔާރު ކުރަމުން އަންނަ ކަމަށް ވެސް އީނާސް ވިދާޅުވިއެވެ.
ވެލާ މެނޭޖްމަންޓް ޕްލޭނުގެ ދަށުން ބަލިވެފައި އޮތް ވެލައެއް ފެނިއްޖެ ނަމަ ނުވަތަ ބިސް އަޅާ ވެލައެއް ފެނިއްޖެ ނަމަ ކަންތައް ކުރަންވީ ގޮތާއި ކުދި ވެލާތައް ފެނިއްޖެ ނަމަ އަމަލު ކުރަންވީ ގޮތް އެނގޭނެ ކަމަށް އީނާސް ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި ވެލާ ކަހަނބާ ގުޅޭ ދިރާސާއެއް ހަދާނަމަ ކަންތައްތައް ކުރަން ޖެހޭ އުސޫލުތަކާއި ޑޭޓާ ހޯދުމުގައި ކަންކަން ކުރަން ޖެހޭ އުސޫލުތައްވެސް މި ޕްލޭނުގެ ދަށުން އެނގިގެންދާނެ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.
ސީ ޓާޓަލްސްއަށް މެނޭޖްމަންޓް ޕްލޭނެއް ހެދުނީމަ އެނގޭނެ އެކި ހާލަތްތަކުގަ ކިހިނެތްކަން އަމަލުތައް ބަހައްޓަންވީ. ބަލި އެއްޗެއް ފެނިއްޖެއްޔާ، އެގްސް ފެނިއްޖެއްޔާ ހެޗްލިންގްސް ފެނިއްޖެއްޔާ ކިހިނެތްކަން އަމަލު ކުރަންވީ ގޮތަކީ އަދި ރިސާޗް ކުރާއިރު ކިހިނެތްކަން އަމަލު ކުރަންވީ، އަދި ޑޭޓާ ކަލެކްޝަނާއި ބައިވަރު ކަންކަން އޭގެއިން އެޑްރެސް ކުރާނެސީނިއަރ އެންވަޔަރަމަންޓް އެނަލިސްޓް އީނާސް
ވެލާ މެނޭޖްމަންޓް ޕްލޭނުގެ އިތުރުން ވެލާ ބިސް އަޅާ ހުރިހާ ސަރަހައްދެއް ބަލައި ދިރާސާ ކުރަމުން އަންނަ ކަމަށާއި ރާއްޖޭގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ވެލާތަކުގެ ޖެނެޓިކް ދިރާސާއެއް ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރާ ކަމަށް ވެސް އީނާސް ވިދާޅުވިއެވެ. މި ދިރާސާއިން ރާއްޖޭގެ ވެލާގެ އާބާދީ ކައިރި ޤައުމުތަކުގެ ވެލާގެ އާބާދީ ގުޅިފައިވާ މިންވަރު ދެނެގަނެވޭނެ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.
އީނާސް ވިދާޅުވިގޮތުގައި ވެލާ ކަހަނބު ރައްކާތެރިކުރަން މަޖުބޫރު ވަނީ އެ ނެތިއްޖެނަމަ މާހައުލަށް ބޮޑެތި އަސަރުތަކެއް ކުރާނެ ދިރުމަކަށްވާތީ ކަމަށެވެ. މިކަމުގައި އާއްމުންގެ އެއްބާރުލުން ބޭނުންވާ ކަމަށް ވެސް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.
ރާއްޖޭގައި ޒަމާނުއްސުރެ ވެލާ މަސް އަދި ބިސް ކައި ހެދިއެވެ. ނަމަވެސް 1970ގެ އަހަރުތަކުގައި ރާއްޖެއިން ވެލާގެ އާބާދީ މަދުވާން ފެށުމުން ރައްކާތެރިކަމުގެ ފިޔަވަޅު އަޅާފައިވާ ކަމަށާއި ނަމަވެސް މިހާރުވެސް އެފަދަ ކަންކަން ކުރާކަން ފާހަގަ ކުރެވިފައިވާ ކަމަށް އީނާސް ވިދާޅުވިއެވެ.
