އިސްރާއީލް-އީރާން ހަނގުރާމަ

އީރާނުގެ ހަތިޔާރުއެޅި ބާރުތަކުގެ ޗީފް އޮފް ސްޓާފް އަބްދުލްރަހީމް މޫސަވީ އިސްރާއީލުގެ ބޮޑެތި ދެ ސިޓީ ކަމުގައިވާ ހައިފާ އަދި ތެލް އަވީވުގެ ރައްޔިތުންނަށް އެ ސަރަހައްދުތައް ހުސްކުރުމަށް ގޮވާލައިފިއެވެ. އޭނާގެ މެސެޖު ގައި ކުއްލި "އަދަބުދިނުމުގެ" ހަމަލާތަކެއް އަންނާނެ ކަމަށް އިންޒާރު ދީފައިވެއެވެ.

އިސްރާއީލަށް އިޝާރާތްކޮށް މޫސަވީ ބުނެފައިވަނީ "އޮކިއުޕައިޑް ޓެރިޓަރީތަކުގެ ރައްޔިތުން، ޚާއްޞަކޮށް ތެލް އަވީވު އަދި ހައިފާގެ ރައްޔިތުންނަށް އެމީހުންގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރުމަށްޓަކައި މި ސަރަހައްދުތައް ދޫކޮށް ދިއުމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ގޮވާލަމެވެ" މިފަދައިންނެވެ.

ވޮޝިންގްޓަން ޕޯސްޓުން ރިޕޯޓުކުރާ ގޮތުގައި، ނަން ހާމަނުކުރާ މަސްދަރަކަށް ހަވާލާދީ ބުނެފައިވަނީ، އެމެރިކާ އިން އިތުރު އިންޓަރސެޕްޓަރުތައް ނުލިބޭނަމަ އިސްރާއީލަށް އެ ގައުމުގެ މިސައިލް ދިފާއީ ނިޒާމު ދެމެހެއްޓޭނީ 10 ދުވަސް ނުވަތަ ގިނަ ވެގެން 20 ދުވަހަށް އެކަނި ކަމަށެވެ.

"އެމީހުން އިންޓަރސެޕްޓް ކުރަނާނެ އެއްޗެހި އިޚްތިޔާރު ކުރަން ޖެހޭނެ،" އެ މަސްދަރު ބުނެފައިވެއެވެ. "ސިސްޓަމް މިހާރުވެސް ވަނީ އޯވަރލޯޑް ވެފައި.

އިސްރާއީލުން އީރާނަށް ދެމުންދާ ހަމަލާތައް ރަޝިޔާ އިން ކުށްވެރިކޮށް، އެއީ ޤާނޫނާ ޚިލާފު ކަމެއް ކަމަށް ބުނެ، ތެހެރާންގެ ނިއުކްލިއަރ ޕްރޮގްރާމާ ގުޅޭ ގޮތުން ކަންބޮޑުވުންތައް ހުރި ނަމަ ޑިޕްލޮމެޓިކް ގޮތުން ހައްލުކުރުމަށް ގޮވާލައިފިއެވެ.

ޓެލެގްރާމްގައި ޕޯސްޓްކޮށްފައިވާ ބަޔާނެއްގައި، ރަޝިޔާގެ ފޮރިން މިނިސްޓްރީން ފާހަގަކޮށްފައިވަނީ އީރާނުން "ސާފުކޮށް ބަޔާންކޮށްފައިވާ" ގޮތުގައި ނިއުކްލިއަރ ހަތިޔާރު ނުފެތުރުމުގެ މުޢާހަދާ (އެން.ޕީ.ޓީ) އަށް އެ ޤައުމުން ޢަމަލުކުރުމަށް އެއްބަސްވެފައިވާ ކަމާއި، އެމެރިކާއާއެކު މަޝްވަރާކުރުމަށް ތައްޔާރަށް ތިބިކަމަށެވެ.

މޮސްކޯއިން ބުނެފައިވަނީ އިންޓަނޭޝަނަލް އެޓޮމިކް އެނަރޖީ އެޖެންސީ (އައި.އޭ.އީ.އޭ) އިން "ސާފުކޮށް ދޭހަވާ ދިރާސާ އެއް ގެ" ގެ އިންތިޒާރުގައި ތިބިކަމަށެވެ. އެއީ އިސްރާއީލުގެ ހަމަލާތަކުން އީރާނުގެ ނިއުކްލިއަރ ވަސީލަތްތަކަށް ގެއްލުން ލިބިފައިވޭތޯ ބެލުމަށް ކަމަށް ބުނެފައިވެއެވެ.

އީރާނަކީ އެން.ޕީ.ޓީގައި ސޮއިކޮށްފައިވާ ޤައުމެއް ކަމާއި، އެ ޤައުމުގެ ނިއުކްލިއަރ ތަންތަން އައި.އޭ.އީ.އޭ އިން ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ހުއްދަދީފައި ވާއިރު، އިސްރާއީލުން އެ މުޢާހަދާގައި ދުވަހަކުވެސް ސޮއިކޮށްފައި ނުވާކަމާއި، އެ ޤައުމުގައި ނިއުކްލިއަރ ހަތިޔާރު ހުރިކަމަށް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ޤަބޫލުކުރެވޭ ކަމަށް ވެސް ރަޝިޔާ އިން ބުނެފައިވެއެވެ.

އިސްރާއީލުގެ ސިފައިންގެ ބަޔާނެއްގައި ބުނެފައިވަނީ، އީރާނުގެ އިސްލާމިކް ރެވޮލިއުޝަނަރީ ގާޑް ކޯޕްސް (އައި.އާރް.ޖީ.ސީ) ގެ ޚާތަމް-އަލް އަންބިޔާ ސެންޓްރަލް ހެޑްކުއާޓަރސްގެ އިސްވެރިޔާ، އަލީ ޝަދްމާނީ، ތެހެރާންގައި ދިން ހަމަލާއެއްގައި މަރާލައިފިކަމަށެވެ.

އެމީހުން ޝަދްމާނީ ސިފަކޮށްފައިވަނީ އިރާނުގެ "އެންމެ އިސް ސިފައިންގެ ކޮމާންޑަރު" އަދި އީރާނުގެ އެންމެ މަތީ ވެރިޔާ އާޔަތުއްﷲ އަލީ ޚާމަނާއީ "އެންމެ ގާތް މީހާ" ގެ ގޮތުގައެވެ.

ޝަދްމާނީ މި މަޤާމަށް އައްޔަންކުރެވިފައިވަނީ ހުކުރު ދުވަހު އިސްރާއީލުން ޚާތަމް އަލް-އަންބިޔާ ސެންޓްރަލް ހެޑްކުއާޓަރުގެ ކުރީގެ ކޮމާންޑަރު ޣުލާމް އަލީ ރަޝީދު މަރާލުމަށްފަހުގައެވެ.

ތެހެރާނުގައި ގޮވުންތަކެއް އިވި، އަދި ތެލް އަވީވްގައި އެއަރ ރެއިޑް ސައިރަންތަކުގެ އަޑު ދަނީ އިވެމުންނެވެ.

އީރާނުގެ ސަރުކާރުގެ ޓެލެވިޜަނަށް އިސްރާއީލުން ދިން ހަމަލާ އަކަށްފަހު، އީރާނުން ބުނެފައި ވަނީ އިސްރާއީލުގެ ބިމަށް އެ ޤައުމުގެ ތާރީޚުގައި ދޭނެ އެންމެ ބޮޑު އަދި އެންމެ ގަދަފަދަ މިސައިލް ހަމަލާ ދިނުމަށް ތައްޔާރު ވަމުންދާ ކަމަށެވެ.

އިސްރާއީލުގެ ބޮޑުވަޒީރު ބެންޖަމިން ނެތަންޔާހޫ ވިދާޅުވެފައިވަނީ އީރާނުގެ އެންމެ މަތީ ވެރިޔާ އާޔަތުﷲ އަލީ ޚާމަނާއީ އަވަހާރަ ކޮށްލުމަކުން ހަނގުރާމައިގެ ހާލަތު އިތުރަށް ގޯސްވާނެ ކަމަކަށް ނުބެލެވޭ ކަމަށާއި، އޭގެ ބަދަލުގައި އެކަމުން "މި ހަނގުރާމަ ނިމުމަކަށް އަންނާނެ" ކަމަށެވެ.

އެމެރިކާގެ ރައީސް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕް ވަނީ ސޯޝަލް މީޑިއާގައި ތެހެރާނުގެ ހުރިހާ ރައްޔިތުން އެ ސަރަހައްދު ދޫކޮށް ދިއުމަށް އަމުރު ކުރައްވާފައެވެ. އަދި އީރާނަށް ނިއުކްލިއަރ ހަތިޔާރު އުފެއްދުމުގެ ފުރުސަތު ނުދެވޭނެ ކަމަށްވެސް ތަކުރާރު ކޮށް ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.

އިސްރާއީލުން އީރާނަށް ދިން ހަމަލާތަކުގައި މަރުވި މީހުންގެ އަދަދު 220 އަށްވުރެ އިތުރުވެފައިވެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި 70 އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިން ހިމެނެއެވެ. އަދި އީރާނުން އިސްރާއީލަށް ދިން ހަމަލާތަކުގައި 20 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން މަރުވެފައިވެއެވެ.

ތެލް އަވީވު ގައި ގޮވުންތަކެއްގެ އަޑު އިވިއްޖެ ކަމަށާއި އިސްރާއީލުގެ މެދުތެރޭގައި އެއަރ ރެއިޑް ސައިރަންތައް އަޑުގަދަ ވަމުން ދާ ކަމަށް ރޮއިޓަރސް އިން ބުނެފިއެވެ.

ރޮއިޓަރސް ނިއުސް އޭޖެންސީއިން ރިޕޯޓުކުރާ ގޮތުގައި، އިސްރާއީލުގެ ސިފައިން އީރާނުން ފޮނުވާލި މިސައިލްތައް އިންޓަރސެޕްޓް ކުރަން މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ ވަގުތު، ތެލް އަވީވު ގެ އުޑުމަތީގައި ގޮވުންތަކެއް ގެ އަޑު ވަނީ އިވިފައެވެ.

ޓައިމްސް އޮފް އިސްރާއީލުން ބުނާ ގޮތުގައި އިސްރާއީލުގެ މެދުތެރޭގައި އެއަރ ރެއިޑް ސައިރަންތަކުގެ އަޑުގަދަވަމުންދެއެވެ.

ފަރަންސޭސި ރައީސް އެމެނުއެލް މެކްރޯން ވާހަކަދައްކަވަމުން ދިޔައީ ޖީ7 ސަމިޓުގައި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމެއްގައެވެ. އެވަގުތު އައި ޚަބަރަކީ ރައީސް ޓްރަމްޕް މެދުއިރުމަތީގައި ކުރިމަތިވެފައިވާ ހަލަބޮލިކަން ހައްލު ކުރައްވަން އަވަހަށް ފުރާވަޑައިގަންނަވާ ކަމުގެ ޚަބަރެވެ.

މެކްރޯން ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ޓްރަމްޕް ވިދާޅުވެފައިވަނީ މަޝްވަރާތައް ކުރިއަށްދާ ކަމަށެވެ.

"އެމެރިކާ އަށް ހަނގުރާމަ ހުއްޓުވޭނަމަ، އެއީ ވަރަށް ރަނގަޅު ކަމެކެވެ،" އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. "ފަރަންސޭސިވިލާތުން އެކަމަށް ތާއީދުކުރާނެއެވެ."

ޓްރަމްޕް އަވަހަށް ފުރާވަޑައިގަތުމާ މެދު މެކްރޯން ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތެއް އެހުމުން، ފަރަންސޭސި އިސްވެރިޔާ ވިދާޅުވީ އެމެރިކާއިން ހަނގުރާމަ ހުއްޓުވުމަށް ހުށަހެޅުންތަކެއް ހުށަހަޅާފައިވާ ކަމަށާއި އެކަމުގެ ސަބަބުން ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި މަޝްވަރާތަކެއް ކުރެވިދާނެ ކަމަށެވެ.

"އަހުރެން ހިތުން އެއީ ރަނގަޅު ކަމެކެވެ.""

ހައިފާގައި ހުންނަ ބަޒަން ގްރޫޕުން ބުނެފައިވަނީ ކަރަންޓު އުފައްދާ ބޮއިލަރު ސްޓޭޝަނަށް އީރާނުގެ ހަމަލާއިން ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބިފައިވާ ކަމަށެވެ.

އަދި އެ ހަމަލާގައި 3 މީހުން މަރުވެފައިވާ ކަމަށާއި، އެ ހަމަލާއާ ގުޅިގެން ތެޔޮ ސާފުކުރާ ހުރިހާ ތަނެއް ބަންދުކޮށްފައިވާ ކަމަށް އެ ކުންފުނިން އިތުރަށް ބުނެފައިވެއެވެ.

އިސްރާއީލަށް ވަރުގަދަ ސައިބަރ އެޓޭކެއް ދީފި ކަމަށް އިސްރާއީލުގެ މީޑިއާ އިން ރިޕޯޓު ކޮށްފިއެވެ. ހަމަލާ އަމާޒު ކޮށްފައިވަނީ މޯބައިލް ފޯނު ނެޓްވޯކަށެވެ.

ހަމަލާ ދިނީ ކޮން ފަރާތަކުން ކަމެއް ބުނެފައެއް ނުވެއެވެެ.

އީރާނުގެ ދައުލަތުގެ ޓީވީން، ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި، އިސްލާމީ ޖުމްހޫރިއްޔާއިން "އޮކިއުޕައިޑް ޓެރިޓަރީސް" - ގައި އުޅޭ އިސްރާއީލު ގެ ރައްޔިތުންނަށް އިންޒާރެއް ދީފައިވެއެވެ. އެ އިންޒާރުގައި ބުނެފައިވަނީ "އެ މީހުން ދިރިތިބުމަށްޓަކއި ބޭނުންވާނަމަ" އެ ސަރަޙައްދު ދޫކޮށް ދިއުމަށެވެ.

ދައުލަތުގެ ޓީވީން ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި އީރާނުން "އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރއަށް ހަމަލާދޭނެ" އެވެ.

އަދި އެ ބްރޯޑްކާސްޓަރުން އިތުރަށް ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި، ކުރިން އީރާނުގެ ދައުލަތުގެ ޓީވީގެ މައި މަރުކަޒަށް ދެވުނު ހަމަލާއަށް ރައްދު ދިނުމުގެ ގޮތުން، އިސްރާއީލުގެ ޓީވީ ސްޓޭޝަން ޗެނަލް 12 އާއި ޗެނަލް 14 ގެ މައި މަރުކަޒުތައް ހުސްކުރުމަށް ސިފައިންގެ ފަރާތުން އަމުރުކޮށްފައިވެއެވެ.

އިސްރާއީލުގެ ޑިފެންސް ފޯސްއިން ބުނާ ގޮތުގައި އިސްރާއީލުގެ އެއަރ ފޯސްއިން "މިވަގުތު ގެންދަނީ އީރާނުގެ ހުޅަނގު ސަރަޙައްދުގައި ހުރި ބިމުން ބިމަށް ދަތުރުކުރާ މިސައިލްތަކުގެ އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރއަށް ޙަމަލާދެމުންދެއެވެ."

އީރާނުގެ ސަރުކާރުގެ ނޫރު ނިއުސް އިން ރިޕޯޓުކުރާ ގޮތުގައި އެފް-35 ސްޓެލްތު ފައިޓަރ ޖެޓެއް ވަނީ ތަބްރީޒުގައި އީރާނުގެ ވައިގެ ދިފާޢީ ބާރުތަކުން ވައްޓާލާފައެވެ.

އެމެރިކާ އިން ވަނީ ދެކުނު ޗައިނާ ކަނޑުގައި އޮތް އެ ޤައުމުގެ މަތިންދާބޯޓު އުފުލާ އުޅަނދެއް މެދުއިރުމަތީ ސަރަޙައްދަށް ބަދަލުކޮށްފައެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން ވައިގެ މަގުން ތެޔޮ އެޅުމަށް ބޭނުންކުރާ އުޅަނދުތަކެއް ޔޫރަޕަށް ފޮނުވާފައިވާ ކަމަށް އެމެރިކާގެ އިސް ފަރާތްތަކުން އަލް އަރަބިއްޔާ އަށް ހޯމަ ދުވަހު މަޢުލޫމާތު ދީފައިވެއެވެ. މި ފިޔަވަޅުތައް އަޅާފައިވަނީ އިސްރާއީލާއި އީރާނާ ދެމެދު ހިނގަމުންދާ ހަނގުރާމަ ހޫނު ވަމުން ދާ ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ.

އީރާނުގެ ދައުލަތުގެ ޓީވީން ބުނެފައިވަނީ އިސްރާއީލުން އެ ސްޓޭޝަނަށް ހަމަލާ ދެމުންދާ ކަމަށެވެ. މިއީ އިސްރާއީލުގެ ދިފާޢީ ވަޒީރު އީރާނުގެ ދައުލަތުގެ ޓީވީ އާއި ރޭޑިއޯ "ނެތިދާން ކައިރިވެފައިވާ" ކަމަށް އިންޒާރު ދިނުމަށްފަހު ކުޑައިރުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ދީފައިވާ ހަމަލާ އެކެވެ.

ޔޫކޭ މެރިޓައިމް ޓްރޭޑް އޮޕަރޭޝަންސް (ޔޫކޭއެމްޓީއޯ) އިން ބުނަނީ ޕާޝިއަން ގަލްފާއި ހޯމޫޒް ކަނޑުއޮޅީގައި ވިޔަފާރި އުޅަނދުތަކަށް ކުރިމަތިވާ "އިލެކްޓްރޯނިކް އިންޓަރފިއަރެންސް" އިތުރުވަމުން ދާކަމަށެވެ.

ޔޫކޭ މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސްގެ ދަށުން ހިންގާ މި އޭޖެންސީ އަކީ ވިޔަފާރި އުޅަނދުފަހަރާއި ސިފައިންނާ ދެމެދު ގުުޅުން ބަދަހިކޮށްދޭ ފަރާތެކެވެ.

އެ ފަރާތުން ބުނާ ގޮތުގައި އުޅަނދުފަހަރުގެ މަޢުލޫމާތު ދެނެގަތުމަށް ބޭނުން ކުރާ އޮޓޮމެޓިކް އައިޑެންޓިފިކޭޝަން ސިސްޓަމް (އޭއައިއެސް) އާ ގުޅޭގޮތުން ގިނަ ޝަކުވާތަކެއް ލިބިފައިވެއެވެ. މި ނިޒާމަކީ އުޅަނދުތަކުގެ މަޢުލޫމާތު ފާހަގަ ކުރުމަށް ފަރުމާ ކޮށްފައިވާ ނިޒާމެކެވެ.

ދުނިޔޭގެ ތެލުގެ ސަޕްލައިގެ 20 އިންސައްތަ ދަތުރުކުރަނީ ހޯމޫޒް ކަނޑުއޮޅިންނެވެ.

އެ އޭޖެންސީ އިން އުޅަނދުތަކަށް އިލްތިމާސް ކުރަނީ އެ ސަރަޙައްދުގައި ދަތުރުކުރާ އިރު އިތުރު ސަމާލު ކަމެއް ދިނުމަށެވެ.

އިތުރުވަމުންދާ އިންޓަރފިއަރެންސް އަންނަނީ ކޮން ބައެއްގެ ފުށުން ކަމެއް ބަޔާންކޮށްފައެއް ނުވެއެވެ.

އީރާނު ސަރުކާރުގެ ތަރުޖަމާނު ފާތިމާ މުހާޖިރާނީ ވަނީ އެ ޤައުމުގައި އިސްރާއީލުން ދީފައިވާ ހަމަލާތަކާ ގުޅޭ ތަފްސީލެއް ދެއްވާފައެވެ.

އެގޮތުން ފަހުގެ ހަމަލާތަކުގައި 45 އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިން މަރުވެފައިވާ ކަމަށާއި، އަދި އިތުރު 75 އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިން ޒަޚަމްވެފައިވާ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިންނަށް އަމާޒުކޮށް ހަމަލާދިނުމުން ސާބިތުވަނީ ހަމައެކަނި އަސްކަރީ ތަންތަނަށް ހަމަލާދޭ ކަމަށް އިސްރާއީލުން ބުނާ ބުނުމަކީ ދޮގެއްކަމެވެ.

ފާތިމާ މުހާޖިރާނީ ވިދާޅުވީ، ކަރްމާންޝާގައި ހުރި ފަރާބީ ހޮސްޕިޓަލަށް ދިން ހަމަލާއަކީ އެ ރެޖީމްގެ އަނިޔާވެރި ސިފަ ދައްކުވައިދޭ ކަމެއް ކަމަށެވެ.

އިސްރާއީލުގެ އިންޓެލިޖެންސް އޭޖެންސީ ކަމުގައިވާ މޮސާޑަށް ޖާސޫސް ކުރި މީހަކަށް އަދަބު ތަންފީޒު ކޮށްފައިވާ ކަމަށް އީރާނުން ބުނެފިއެވެ.

2023 ވަނަ އަހަރު ހައްޔަރު ކުރެވުނު އިސްމާއިލް ފިކުރީ، ފައިސާ އަށް ސިއްރު މަޢުލޫމާތު ފޮނުވަން މަސައްކަތްކުރި ކަމަށް އޮފިޝަލުން ބުނެއެވެ. މިއީ ފަހަކަށް އައިސް މިފަދަ ތިންވަނަ އަދަބު ތަންފީޒު ކުރުން ކަމަށް ބެލެވެއެވެ.

އީރާނުގެ ސަރުކާރުގެ މީޑިއާތަކުން ބުނާ ގޮތުގައި ހުކުރު ދުވަހުން ފެށިގެން އިތުރު އެތައް ބަޔަކު އިސްރާއީލަށް ޖާސޫސް ކުރާ ކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވިގެން ހައްޔަރު ކުރެވިފައިވެއެވެ.

އެ ޤައުމުގެ އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި މިހާރުގެ ހަނގުރާމައިގެ ހާލަތަށް ބަލާއިރު، އިސްރާއީލާ އެއްބާރުލުން ދޭ ކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހުންގެ ޝަރީޢަތްތައް އަވަހަށް ކުރިއަށް ގެންދަންވާނެއެވެ.

އަދި މީގެ އިތުރުން، އީރާނަށް ޖާސޫސް ކުރި ކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވިގެން އާދީއްތަ ދުވަހު އިސްރާއީލު ދެ މީހަކު ހައްޔަރުކުރެވުނެވެ. އަދި މިފަދަ ތުހުމަތުތަކެއްގެ ދަށުން ފާއިތުވި ހަފްތާގައި ތެލްއަވީވު ގައި 13 އަހަރުގެ ކުއްޖަކުވެސް ހައްޔަރުކުރެވުނެވެ.

އީރާނާއި އިސްރާއީލު ވަނީ ހަތަރުވަނަ ރެއަށްވެސް ހަމަލާތައް ބަދަލުކޮށްފައެވެ. އީރާނުގެ ރޮކެޓްތަކުން އިސްރާއީލުގައި މަދުވެގެން 8 މީހުން މަރުވެފައިވާއިރު، ތެހެރާނުގައި ގޮވުންތަކެއް އިވުނު ކަމަށް ރިޕޯޓުކުރެވެއެވެ.

އިރާނުގެ މީޑިއާ އިން ބުނެފައި ވަނީ އިސްރާއީލުން އީރާނުގެ ހުޅަނގު ސަރަޙައްދަށް ޙަމަލާ ދީފައިވާ ކަމަށެވެ.

އިރާނުގެ ރިވޮޮލިއުޝަނަރީ ގާޑްސް ކޯޕްސް (އައި.އާރު.ޖީ.ސީ) އާ ގުޅުންހުރި ތަސްނީމް ނިއުސް އޭޖެންސީން ބުނެފައިވަނީ އިސްރާއީލުން "އީލާމް ޕްރޮވިންސްގައި - އިރާޤުގެ ބޯޑަރާ ކައިރީގައިވާ - މުސިޔާން މުނިސިޕަލިޓީގެ ފަޔަރ ޑިޕާޓްމަންޓުގެ އިމާރާތަށް އަނިޔާވެރިކަމާއެކު ޙަމަލާ ދީފައިވާ" ކަމަށެވެ ކަމަށެވެ.

ޑްރޯންތަކެއް ވައްޓާލެވުނު ކަމަށްވެސް އެ އޭޖެންސީން ރިޕޯޓުކޮށްފައިވެއެވެ.

އަދި ހަމައެއާއެކު، އައި.އާރު.ޖީ.ސީ އާ ގުޅުންހުރި އަނެއް ނިއުސް އޭޖެންސީ ކަމަށްވާ ފާރސް ނިއުސް އޭޖެންސީން ރިޕޯޓުކޮށްފައިވަނީ އިސްރާއީލުން ހޮސްޕިޓަލަކަށް ވެސް ޙަމަލާ ދީފައިވާ ކަމަށެވެ.

އިސްރާއީލު ފުލުހުން ބުނެފައިވަނީ، އުތުރުގެ ބަނދަރު ސިޓީ ހައިފާގައި ހުރި "އާބާދީތަކުގެ ތެރެއިން އެއް އާބާދީއަކަށް" މިސައިލެއް އަމާޒުވި ކަމުގެ ރިޕޯޓުތައް ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ޚިދުމަތްތަކަށް ލިބިފައިވާ ކަމަށެވެ.

"މި ވަގުތު، އެއްވެސް މީހަކަށް ގެއްލުމެއް ލިބުނު ކަމުގެ ރިޕޯޓެއް ލިބިފައެއް ނުވޭ، އެހެން ނަމަވެސް މުދަލަށް ގެއްލުން ލިބިފައިވޭ،" އޮފިޝަލުން ބުނެފައިވެއެވެ.

ހައިފާއިން ނެގިފައިވާ ފޮޓޯތަކާއި ވީޑިއޯތަކުން ދައްކައިދެނީ ސިޓީން ބޯ ދުން އަރަމުންދާ މަންޒަރެވެ.

"އާންމުންގެ ކިބައިން އެދެނީ ހާދިސާ ހިނގި ސަރަހައްދުތަކާ ދުރުގައި ތިބެ، އެ ސަރަހައްދުތަކުގައި ތިބި ފުލުހުންގެ އިރުޝާދުތަކަށް ތަބާވުމަށް،" އިސްރާއީލު ފުލުހުން އިތުރަށް ބުނެފައިވެއެވެ.

އިސްރާއީލުގެ އެމްބިއުލާންސް ޚިދުމަތުން ބުނެފައިވަނީ ދެ މީހަކު ހަތިޔާރުގެ ބައިތަކުން ޖެހިގެން ލިބުނު އަނިޔާތަކާ ގުޅިގެން ހޮސްޕިޓަލަށް ގެންދެވިފައިވާ ކަމަށެވެ.

އީރާނުގެ ދައުލަތުގެ ޓީވީން ބުނެފައިވަނީ އެ ޤައުމުން ތެލްއަވީވް، ހައިފާ އަދި އެހެނިހެން ސިޓީތަކަށް ގިނަ އަދަދެއްގެ މިސައިލްތަކާއި ޑްރޯންތަކުން" ހަމަލާދީފައިވާ ކަމަށެވެ.

އަދި ޓީވީން ރިޕޯޓު ކޮށްފައި ވަނީ މިސައިލްތައް "އިސްރާއީލުގެ ދިފާޢީ ނިޒާމުގެ ފަށަލަތައް" ފަހަނައަޅާ ގޮސްފައިވާ ކަމަށެވެ.

އިސްރާއީލު ސިފައިންގެ އަރަބި ބަހުގެ ތަރުޖަމާނު އަވިޗައި އަދްރައީ ވިދާޅުވެފައިވަނީ އިސްރާއީލުގެ ސިފައިން އީރާނުގެ މެދުތެރޭގައިވާ އިސްފަހާން ސިޓީގައި ހުރި ނިއުކްލިއަރ ފެސިލިޓީއަކަށް ބޮން އަޅާފައިވާ ކަމަށެވެ.

އެގޮތުން އިސްރާއީލުން ވަނީ ޔުރޭނިއަމް އުފެއްދުމާއި ބަދަލުކުރުމާ ގުޅުންހުރި އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ ހަލާކުކޮށްލާފައެވެ. އަދި އީރާނުގެ ސަރުކާރުން ނިއުކްލިއަރ ހަތިޔާރު ހޯދަން މަސައްކަތްކުރާ ކަމަށް ތުހުމަތުކޮށްފައިވެއެވެ. އީރާނުން މިކަމާ ގުޅޭގޮތުން އެއްވެސް އިތުރު އެއްޗެއް ވިދާޅުވެފައެއް ނުވެއެވެ.

ސެމީ-އޮފިޝަލް އައި.އެސް.އެން.އޭ ނިއުސް އެޖެންސީން ރިޕޯޓުކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި، މީގެ ކުރިން، އީރާނުގެ ތެލުގެ މިނިސްޓްރީން ބުނެފައިވަނީ އިސްފަހާނުގައި ހުރި ތެޔޮ ސާފުކުރާ ފެސިލިޓީތައް ފުރިހަމައަށް ހިނގަމުންދާ ކަމަށާއި މަސައްކަތްކުރަމުންދާ ކަމަށެވެ.

އީރާނުން އިސްރާއީލުގެ ހައިފާ އަދި ތެލް އަވީވްގެ ކައިރިއަށް މިސައިލް ދޫކޮށްލައިފިއެވެ.

މެޑިކަލް އަދި މީޑިއާ ރިޕޯޓުތަކުން ބުނާ ގޮތުގައި މި ހަމަލާގައި މަދުވެގެން 10 މީހުން މަރުވެފައިވެއެވެ.

މި ހަމަލާތައް އައީ އިސްރާއީލުގެ ބާރުތަކުން އިރާނުގެ އެކި ސަރަޙައްދުތަކުގައި ހުރި މަދަނީ އަދި ހަކަތައިގެ ވަސީލަތްތަކަށް ބޮން އެޅުމަށްފަހުގައެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ތެހެރާނުގައި ހުރި ޝަހުރާން ތެޔޮ ފެސިލިޓީގައި އަލިފާން ރޯވެފައިވެއެވެ. އިސްރާއީލުގެ ސިފައިންގެ ބަޔާނެއްގައި ބުނެފައިވަނީ އެމީހުން ހަމަލާދިނީ "އީރާނުގެ ވެރިކަމުގެ ނިއުކްލިއަރ ހަތިޔާރުގެ މަޝްރޫޢުއާ ގުޅުންހުރި" ތަންތަނަށް ކަމަށެވެ.

އިސްރާއީލުގެ މީޑިއާތަކުން ރިޕޯޓުކުރާ ގޮތުގައި، ބަތް ޔަމްގައި އީރާނުގެ ބެލިސްޓިކް މިސައިލް ޙަމަލާ އަމާޒުވި ސަރަޙައްދުން ދިރިހުރި މީހަކު ހޯދުމަށް މަދުވެގެން 24 ގަޑީއިރު ނަގާނެ ކަމަށް އިސްރާއީލު ސިފައިންގެ ހޯމް ފްރަންޓް ކޮމާންޑުން ލަފާކުރެއެވެ.

ތެލް އަވީވުގެ ދެކުނުގައިވާ މި ސިޓީގައި ރޭގަނޑު މީހުން ދިރިއުޅޭ އިމާރާތަކަށް އަމާޒުކޮށް ދިން މި ޙަމަލާގައި މަދުވެގެން 6 މީހުން މަރުވެ، 200 އާ ގާތްކުރާ އަދަދެއްގެ މީހުން ޒަޚަމްވެ، އަދި 7 މީހުން ގެއްލިފައިވެއެވެ.

އެމެެރިކާ އީރާން ނިއުކްލިއަރ އެއްބަސްވުމަކަށް ވާސިލްވުމަކަށް އިސްރާއީލުން ބޭނުން ނުވާ ކަމަށް އަރަޤްޗީ ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ.

އަރަޤްޗީ ވަނީ ނިއުކްލިއަރ ހަތިޔާރާ ގުޅޭގޮތުން އެ ޤައުމުގެ ސިޔާސަތު އަލުން ދަމަހައްޓަވާފައެވެ. އެގޮތުން އޭނާ ވިދާޅުވީ "ނިއުކްލިއަރ ހަތިޔާރިޔާރެއް ނުގެންގުޅުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ވަރުގަދަ ޤަބޫލުކުރުމެކެވެ."

"އެހެންނަމަވެސް، އަޅުގަނޑުމެންގެ ސުލްޙަވެރި ބޭނުންތަކަށް ނިއުކްލިއަރ ޕްރޮގްރާމެއް ގެންގުޅުމުގެ ޙައްޤުން އީރާން މަޙްރޫމްކުރަން ބޭނުންވާ ފަރާތްތަކަށް އެކަން ކުރުމުގެ ޙައްޤެއް ނެތެވެ،" އޭނާ އިތުރަށް ވިދާޅުވިއެވެ.

އަރަޤްޗީ އިތުރަށް ވިދާޅުވީ، މިއަދު ބޭއްވުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ އެމެރިކާއާއެކު ކުރިއަށްގެންދާ މަޝްވަރާތަކުގެ ހަވަނަ ބުރުގައި، އެ ބުރު މިހާރު ކެންސަލް ކުރެވިފައިވީ ނަމަވެސް، "އެމެރިކާއަށް ބޭނުންވާ ޔަޤީންކަން ދިނުމަށް އީރާން ތައްޔާރަށް ތިބި ކަމަށެވެ."

"ކުރީގެ މަޝްވަރާގެ ބުރުގައި، އެމެރިކާއިން ހުށަހެޅި ބައެއް ހުށަހެޅުންތައް އަޅުގަނޑުމެންނަށް މުޅިން ޤަބޫލުކުރެވޭ ގޮތަކަށް ނެތެވެ. އަޅުގަނޑުމެން އަޅުގަނޑުމެންގެ ޖަވާބާއި ވިސްނުން ހުށަހެޅީމެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ހުށަހެޅުމުން އެމެރިކާއާއެކު ފުރިހަމަ އެއްބަސްވުމަކަށް ވާސިލުވުމުގެ ދޮރު ހުޅުވިދާނެއެވެ،" އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

އަރަޤްޗީގެ ވާހަކަފުޅުގައި، އިސްރާއީލުން އީރާނާއި އެމެރިކާއާ ދެމެދު ޑިޕްލޮމެޓިކް ކުރިއެރުމަކަށް ދެކޮޅުހަދާ ކަމަށް ވިދާޅުވިއެވެ.

"މިއީ ވަރަށް ސާފު ކަމެކެވެ. ޒިއޯނިސްޓު ޖަމާޢަތުން ބޭނުމެއް ނުވޭ އަޅުގަނޑުމެން އެމެރިކާއާއެކު އެއްބަސްވުމަކަށް ނުވަތަ ޑިޕްލޮމެޓިކް ޙައްލަކަށް ވާސިލުވާތަން ދެކޭކަށް،" އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.