ސުޙޫރުގެ މާނައަކީ ހާރު ކެއުމެވެ. ހާރަކީ ބަރަކާތް ލިބިގެންވާ ކެއުމަކަށްވާއިރު އެއީ ދީނީ ގޮތުންނާއި ދުނިޔަވީގޮތުންވެސް އެތައް ގިނަގުނަ ފައިދާތަކެއް ކުރާ ކަމެކެވެ. އެހެންކަމުން އެކަން ދޫކޮށް ނުލާށެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޡްކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅެއްގެ މާނައިގައި ވެއެވެ. ތިޔަބައިމީހުން ހާރުކާށެވެ. ފަހެ ހާރުކެއުމުގައި ބަރަކާތްހުއްޓެވެ. އަދި އަވަހަށް ރޯދަވީއްލުމާއި، ހާރުކެއުން ލަސް ކުރާހާ ހިނދަކު މީސްތަކުން ހެޔޮކަމުން ފިލައިނުދާނެއެވެ. މި ބަސްފުޅުން ވެސް ހާރުކެއުމުގެ މުހިއްމުކަން ދޭހަވެއެވެ. ދަރުމަޔާއި ޘަވާބަށް އެދި، ރޯދައަށް ހުރުމުގެ ކުރިން ހާރުކައިފިނަމަ، އޭގެ ސަބަބުން އޭނާ އަށް ހެޔޮ ޖަޒާއާއި ޘަވާބު ލިބިގެންދާނެއެވެ .ހަމަ އެހެންމެ ހާރުދަމު ވަގުތަކީ ދުޢާ އިޖާބަވެވޭ ވަޤުތެއްކަމުން، އެ ވަގުތުގައި ނަމާދު ކުރުމާއި، ޛިކުރުކުރުމާއި ދުޢާކުރުމުގައި ވަގުތު ހޭދަކުރުން ވަރަށް މުހިއްމެވެ.

ތަރާވީޙް ނަމާދަކީ ސުންނަތްކަން ގަދަވެގެންވާ ނަމާދެކެވެ. މި ނަމާދުކުރުން ސުންނަތްވެގެން ވަނީ ޖަމާޢަތުގައެވެ. ވަކިވަކީން ކުޅައަސް ޘަވާބު ޙާޞިލްވެދެއެވެ. ނަމާދުގެ ވަގުތަކީ ރަމަޟާންމަހުގެ ކޮންމެ ރެއަކު ޢިޝާނަމާދުން ފޭބީއްސުރެން ފަޖުރު ލައްޖައުމަށް ދާންދެނެވެ. ނަމާދުގެ ވަގުތަކީ ރަމަޟާންމަހުގެ ކޮންމެ ރެއަކު ޢިޝާނަމާދުން ފޭބީއްސުރެން ފަޖުރު ލައްޖައުމަށް ދާންދެނެވެ.

ތަރާވީޙް ނަމާދުގެ ނިޔަތް:
ދުލުންކިޔާނީ أُصَلّى رَكْعَتَيْنِ سُنَّةَ التَّرَاوِيْحِ للهِ تَعَالى الله أَكْبر މިފަދައިންނެވެ. ހިތުން ނިޔަތް ގަންނަނީ ތަރާވީޙްގެ ސުންނަތް ދެރަކުޢަތް މާތްކަލާނގެ ކިބައަށް ކުރަމެވެ. މިފަދައިންނެވެ. ޖަމާޢަތުގައި ކުރާނަމަ، އިމާމާ إماما މިހެންކިޔައި އިމާމުވެކުރުމަށް ނިޔަތްގަންނާނީއެވެ. މައުމޫމުންގެ ނިޔަތުގައި މައުމޫމާ މިހެންކިޔައި މައުމޫމުވެ ކުރުމަށް ނިޔަތްގަންނާނީއެވެ.

ތަރާވީޙް ކުރާގޮތް:
ތަރާވީޙް ނަމާދުގެ ނިޔަތް:ތަރާވީޙް ނަމާދަކީ ދޭދޭ ރަކުޢަތުން ސަލާމްދެމުންކުރާ ވިހިރަކުޢަތެވެ. ޖަމާޢަތުގައި ކުރާނަމަ އިމާމާ ތެދުވަމުން الصلاةُ جَامِعَة صَلُّوا سُنَّةَ التَّراوِيْحِ آجَرَكُمُ الله މިފަދައިން ކިޔާނީއެވެ. މައުމޫމުން އޭގެ ޖަވާބުގައި ކިޔާނީ رَحِمَكُمُ الله މިފަދައިންނެވެ. ދެންކުރިން ބުނިމަގުން ނިޔަތްގެން ޙަރާމްބަދެ دعاء الإفتتاح ކިޔައި އެހެނިހެން ނަމާދު ފަދައިން الحمد ކިޔަވައި ސޫރަތެއް ކިޔަވައި މިގޮތުގެ މަތީން ދެރަކުޢަތްކޮސް ސަލާމްދޭނީއެވެ. ދެން سَبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ، سُبْحَانَ اللهِ اْلعَظِيْمَ މި ތަސްބީޙަ ތިންފަހަރު ކިޔާފައި ތެދުވެ އަނެއްކާވެސް ނިޔަތް ކިޔައި ޙަރަމް ބަންނާނީއެވެ. ދެން އިހު ބުނިމަގުން ދެރަކުޢަތްކޮށް ސަލާމްދީފައި އަންނަނިވި ތަސްބީޙަ އާއި ދުޢާ ކިޔުމުން އެއް ތަރާވީޙް ހަމަވީއެވެ. سُبْحَانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ وَلَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَاللَّهُ أَكْبَرُ وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِاْلعَلِىِّ اْلعَظِيْمْ ތިން ފަހަރު، ދެން اللَّهُمَّ إِنَّكَ عَفُوٌّ كَرِيْمٌ رَءُوفٌ رَحِيْمٌ تُحِبُّ الْعَفْوَ فَاعْفُ عَنِّا بِكَرَمِكَ يَا أكْرَمَ الأَكْرَمِينَ وَيَا أرْحَمَ الرَّاحِمِينَ وَصَلَّى اللهُ وَسَلَّمِ عَلَى سِيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ أجْمَعِينَ وَالحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَالمِيْنَ. آمين މިގޮތުގެ މަތީން ކުރަމުން ގޮސް ފަސް ތަރުވީޙް ނުވަތަ ވިހި ރަކުޢަތް ހަމަކޮށްފައި އެންމެފަހު ތަރުވީޙްގެ ދުޢާގެ ތެރެއަށް އަންނަނިވި ދުޢާ އިތުރުކޮށްލާނީއެވެ. اَللَّهُمَّ إنَّ لَكَ فِى كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ لَيَالِىْ شَهْرِ رَمْضَانَ رِقَابًا يَعْتِقُهَا عِفْوُكَ فَأجْعَلَ رِقَابَنَا وَرِقَابَ آبَائِنَا وَأُمَّهَاتِنَا مِنْ تِلْكَ الرِّقَابِ وَتُبْ عَلَيْنَا بِرَحْمَتِكَ يَا تَوَّابُ يَا جَلِيْلُ يَا وَهَّابُ وَأخْتِمْ لَنَا مِنْكَ بِخَاتِمَةِ السَّعَادَةِ أَجْمَعِيْن وَصَلَّى اللهُ وَسَلَّمِ عَلَى سِيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ أجْمَعِينَ وَالحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَالمِيْنَ. آمين މިދުޢާ ކިޔުމުން ތަރާވީޙް ނަމާދު ނިމުނީއެވެ. ތަރާވީޙްކުރާ އިރު ކޮންމެ ދެރަކުޢަތެއް ކުރެވުމުން އެކުރެވުނީ ސުންނަތެކެވެ. ކޮންމެ ސުންނަތެއްގެ ފުރަތަ ރަކުޢަތުގައި الحمد އަށްފަހު ކިޔަވާނީ تَكَاثُر ސޫރަތުން ފެށިގެން تَبَّتْ سورة ގެ ނިޔަލަށް ހުރި ސޫރަތްތަކުގެ ތެރެއިން ސޫރަތެކެވެ. އެސޫރަތްތައް ހުރި ތަރުތީބުގެ މަތީންނެވެ. ދެވަނަ ރަކުޢަތުގައި الحمد އަށް ފަހު ކިޔަވާނީ إخْلاَصْ ސޫރަތެވެ. ތަރާވީޙްކޮށް އަވަދިވެގެން ޖަމާޢަތުގައި ވިތުރިކުރުމީ ސުންނަތެކެވެ. ވިތުރިކުރާން ތެދުވަމުން އިމާމާ أَوْتِرُوْا رَحِمَكُمُ اللهُ މިފަދައިން ގޮވައިލާން ވާނެއެވެ. އެންމެފަހު ރަކުޢަތަށް ތެދުވަމުން رَكْعَةَ الْوِتْرِ أَثَابَكُمُ اللهُ މިފަދައިން ގޮވައިލާންވާނެއެވެ. ތަރާވީސް ނަމާދާއި، އެނަމާދުގެ ފަހުގައިކުރާ ވިތުރީގައި الحمد އާއި ސޫރަތްތައް ކިޔަވާންވާނީ އަޑުހަރުކޮށެވެ.

ކީރިތި ޤުއާނަކީ މާތްﷲގެ ކަލާމްފުޅެވެ. ރަމަޟާން މަހަކީ، އެމަހެއްގައި މާތް ﷲ ޤުރުއާން ބާވައިލެއްވި މަހެވެ. އެ ޤުރުއާން އަކީ މީސްތަކުންނަށް ހުރި ތެދު މަގެކެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ޙައްޤާއި ބާތިލް ވަކިކޮށްދެނިވި ހެކިތަކެއް އޭގައި ލައްވާފައިވެއެވެ. ޤުރްއާނަކީ އެ ފޮތްކިޔަވައި އެފޮތުގައިވާ އަމުރުތަކަށް ތަބާވެ ނަހީކުރައްވާފައިވާ ކަންތައްތަކުން ދުރުހެލިވުމަށާއި ދެ ދުނިޔޭގެ ބާއްޖެވެރިކަމަށް މަގު ދައްކައިދޭ ހިދާޔަތުގެ ދަންމަރެކެވެ. ކީރިތި ގުރްއާނުގައިވާ އެންމެ މާތް، ސޫރަތަކީ ސޫރަތުލް ފާތިޙާ އެވެ. އެސޫރަތާއި ބެހޭ ގޮތުން ކީރިތި ރަސޫލާ ޙަދީޘް ކުރައްވާފައިވެއެވެ. (والذي نفسي بيده لم ينزِّل الله مثلها في التوراة ولا في الإنجيل ولا في الزبور ولا في الفرقان) މާނައަކީ: "ތިމަންކަލޭގެ ފާނުގެ ނަފްސު އެފަރާތެއްގައިވާ ފަރާތް ގަންދެއްވާ ވިދާޅުވަމެވެ. އެފަދަ ސޫރަތެއް ތައުރާތުގައިވެސް، އިންޖީލުގައިވެސް އަދި ޒަބޫރުގައިވެސް ބާވާލައްވާފައެއް ނުވެއެވެ. އަދި އެފަދަ އެހެން ސޫރަތެއް ޤުރުއާނުގައި ބާވައެއް ނުލައްވައެވެ". އެހެންކަމުން ޤުރުއާން ގިނަ ގިނައިން ކިޔަވާށެވެ. މަޑު މައިތިރި ކަމާ ވިސްނުންތެރިކަމާއެކު ކިޔަވާށެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން ހިތަށް އުފާވެރިކަން ގެނެސްދޭނެއެވެ. ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ކިތައްމެ ކުޑަ މިންވަރެއް ކިޔަވާ މީހާއަށްވެސް އެކަމުގެ ހެޔޮ ދަރުމައާއި ސަވާބު ލިބޭނެއެވެ. އަދި ހާސިލުނުވާނެ ކަމެއް ނެތެވެ.

ބޭނުންޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް އެހީތެރިވުމަށް ގިނަ ގިނައިން ޞަދަޤާތްކުރާށެވެ. ހާއްސަކޮށް ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ މީހުންނާއި ތިމާގެ އާއިލާގެ މީހުންނަށް ހޭދަކުރުމުގައި ސަމާލުކަންދޭށެވެ. ހޭދަކުރުމުގައި އަބަދުވެސް އިސްކަންދޭންވާނީ ގާތްތިމާގެ މީހުންނަށެވެ. ޞަދަޤާތް ކުރުމުގައި އިހްލާސްތެރިވާން ވާނެވެ. އިހްލާސްތެރިވުމަކީ ކޮންމެ ހެޔޮ އަމަލެއްގެ ތަނބެވެ. އިހުލާސްތެރިކަމެއް ނެތި ކުރެވޭ ޞަދަޤާތަކީ އެއްވެސް އަގެއް ހުރި އަމަލެއް ނޫނެވެ. އެ އަމަލު ވާނީ ބާތިލު އަމަލަކަށެވެ. ތިމާއަށް ވީވަރަކުން ކުރާ ޞަދަޤާތް ސިއްރުކުރަން ވާނެވެ. މީހަކަށް ޞަދަޤާތް ދިނުމަށްފަހު އެވާހަކަ އޭނާ އާދިމާލަށް ދެއްކުމަކީ ކަލަގޮވުމެވެ. މާތްﷲ ވަހީކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅެއްގެ މާނާގައިވެއެވެ. "އޭ އީމާންވެއްޖެ މީސްތަކުންނޭވެ! އެއްޗެތި ކިޔުމާއި، އިހާނެތިކޮން ހިތުމުގެ ސަބަބުން ތިޔަބއިމީހުން ދޭ ޞަދަޤާތް ބާޠިލް ނުކުރާހުށިކަމެވެ. އެފަދަ މީހާއީ މީސްތަކުންނަށް ދައްކަން އޭނާގެ މުދާ ހޭދަކުރާ މީހާފަދަ މީހެކެވެ. އެހެންކަމުން ޞަދަޤާތް ކުރުމުގައި ސަމާލުވާށެވެ.

ޒިކުރު ކުރުމަކީ މާތްﷲ ގެ ރަސްކަންފުޅު މަތިން ހަނދުމަކުރުމެވެ. އެއީ އޭގައި އެތައް ފައިދާތަކެއް ހިމެނޭ މަތިވެރި އަޅުކަމެކެވެ. ޒިކުރު ކުރުމަކީ ސުވަރުގޭގައި އޭނާއަށްޓަކައި އެތަކެއް ގަނޑުވަރުތަކާއި، ބަގީޗާތައް ކަނޑައެޅޭ ކަމެކެވެ. ގިނަ ގިނައިން ޒިކުރު ކުރުމުން ޝައިތާނާއާއި ދުރުކޮށްދެއެވެ. ތިމާއަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ހިތާމަތަކުން ދުރުކޮށް ހިތްހަމަޖެހުމާއި އުފާވެރިކަން ގެނެސްދެއެވެ. ރިޒުޤު ތަނަވަސްވުމާއި، ހިތް އުޖާލާކޮށް ހަށިގަނޑަށް އިތުރު ބާރެއް ލިއްބައިދެއެވެ. އެހެންކަމުން ގިނަ ގިނައިން ޒިކުރު ކުރުން މަތި ދެމިހުންނާށެވެ. މާތް ﷲ އަށް ޒިކުރު ކުރުމަކީ، އުނދަގޫ ފަސޭހަވެ، ދަތި ތަނަވަސްވެ، ބުރަ ލުއިވާ ކަމަކަށްވާއިރު، އެކަން ނުކޮށް ޣާފިލުކަންމަތީ ތިމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ.

ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާ مُحَمَّدُ رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ އަށް ދެވިފައިވާ މަޤާމަކީ މަތިވެރިވެގެންވާ މަޤާމެކެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް ދެކެ ލޯބިވުމަކީ އެހެން އިންސާނުން ދެކެ ލޯބިވުމާއި އެއްފަދަ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެއީ މުޅިން ތަފާތު ކަމެކެވެ. ރަސޫލާ ދެކެ ލޯބިވުމަކީ މާތްﷲ އާއި ކުއްތަންވުމުގެ ގޮތުން ކުރެވޭ މުހިއްމު އަޅުކަމެކެވެ. އީމާންކަމުގެ ތެރެއިން ހިމެނިގެންވާ ކަމެކެވެ. އެކަލޭގެފާނު ދެކެ ލޯބިވުމަކީ ކުރުމާއި ނުކުރުމުގެ އިޚްތިޔާރު އިންސާނާއަށް ލިބިގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. މިކަމަކީ އިންސާނާގެ އީމާންކަން އެކަމަކާ ގުޅިފައިވާ ކަމެކެވެ. އެހެން ކަމުން އެހެން ހުރިހާ ލޯތްބަކަށްވުރެ، ރަސޫލާ ދެކެވާ ލޯބި ވަރުގަދަވާންޖެހެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ އަށް އަދަބު އިޚްތިރާމް އަދާ ކުރުމަކީ ވެސް އެކަލޭގެފާނު ދެކެ ލޯބިވުމުގެ ގޮތުން އަޅުގަނޑުމެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. މި ގޮތުން، އިތުރު އެކަލޭގެފާނުގެ މައްޗަށް ސަލާމާއި ސަލަވާތް ލެއްވުން އެދި ދުޢާ ކުރުމަކީ ކޮންމެ މުސްލިމަކު އަދާކުރަންޖެހޭ މުހިއްމު ވާޖިބެކެވެ. މުސްލިމް އަޚުންނޭވެ! ތިޔަބައިމީހުންނަށް ތެދު މަގު ދެއްކެވުމަށް މާތްﷲ ފޮނުއްވި މާތް ނަބިއްޔާއަށް ސަލަވާތާއި ސަލާމް ލެއްވުން އެދި ދުޢާ ކުރާށެވެ! އެއީ އެންމެހއި މުމިނުތަކުންނަށް މާތްﷲ އަމުރު ކުރައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ. މާތްﷲ ވަހީކުރެއްވި ބަސްފުޅެއްގެ މާނާގައިވެއެވެ. ހަމަކަށަވަރުން ﷲ އާއި އެކަލާނގެ މަލާއިކަތުން ނަބިއްޔާގެ މައްޗަށް ސަލަވާތް ލައްވަތެވެ. އޭ އިމާންވެއްޖެ މީސްތަކުންނޭވެ. ތިޔަބައި މީހުން އެކަލޭގެފާނުގެ މައްޗަށް ސަލަވާތް ލެއްވުން އެދި ދުޢާކުރާށެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނުގެ މައްޗަށް ސަލާމްލެއްވުން އެދި ތިޔަބައި މީހުން ގިނަ ގިނައިން ދުޢާ ކުރާށެވެ.

ހުކުރު ޚުތުބާ / މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާޒް

ދަމުނަމާދަކީ، ވަރަށް އިތުރުކަންބޮޑު ނަމާދެކެވެ. ޢިޝާނަމާދުން އަވަދިވެގެން ކިތަންމެ ކުޑައިރުކޮޅަކު ނަމަވެސް ނިދައިލުމަށްފަހު ތެދުވެ ކުރާ ދެރަކުޢަތް ނަމާދެކެވެ. މިނަމާދުގެ މަދުމިނީ، ދެ ރަކްޢަތް އެވެ. ގިނަވެގެން ވަކިއަދަދެއް ނެތެވެ. މިނަމާދު ކުރުމަށް މޮޅުއިތުރުވެގެންވާ ވަގުތަކީ، ރޭގަނޑު މެންދަމުގެފަހެވެ. މެންދަމުގެ ކުރީގައި ކުރިއަސް ހެއުވެދެއެވެ. ޢިޝާ ނަމާދަށްފަހު އިރުކޮޅަކު ނިދާ ލާފައިތެދުވެ، ވިތުރި ކުރުމުން ދަމުނަމާދުކުރުމުގެ ޘަވާބު ޙާޞިލް ވެދެއެވެ.

ރޭގަނޑުގެ ވަޤުތު ދެބައިކޮށްފިނަމަ، މޮޅުއިތުރީ ފަހުބައެވެ. ތިން ބައި ކޮށްފިނަމަ މެދުބައެވެ. އެންމެމޮޅު ގޮތަކީ، ހަބައަށް ބައިކޮށް، ކުރީ ތިންބައިގައި ށިދުމެވެ. ދެން ތެދުވެ ހަތަރު ވަނަ ބައާއި ފަސްވަނަ ބައިގައި ނަމާދު ކުރުން މަތީ ޤާއިމުވެ، ހުރުމަށް ފަހު، ހަވަނަ ބައިގައި ނިދުމެވެ.

ތަހައްޖުދުކުރާމީހާއަށް ޤައިލޫލާ އަކީ، ސުންނަތެކެވެ. އެއީ އިރުމެދުޖެހުމުގެ ކުރީގައި އިރުކޮޅަކު ނިދައިލުމެވެ. ތަހައްޖުދު ކުރުމަށް އާދަކޮށްފައިވާ މީހާ ޢުޛުރަކަށްޓަކައި މެނުވީ، އެ ނަމާދު އަޅައިފުން މަކުރޫހު އެވެ. މިނަމާދުގެނިޔަތް ދުލުން ކިޔާނީ أُصَلّى رَكْعَتَيْنِ سُنَّةَ التَّهَجُّدِ للهِ تَعَالى الله أَكْبر، މިފަދަ އިންނެވެ. ހިތުންނިޔަތް ގަންނާނީ، تّهَجُّد ނަމާދުގެ ސުންނަތް ދެ ރަކްޢަތް މާތްކަލާގެ ކިބައަށް ކުރަމެވެ. މިފަދައިންނެވެ. މިނަމާދުގެ ފުރަތަމަ ރަކްޢަތުގައި الحمد އަށް ފަހު ކިޔަވާނީ، އާޔަތުލްކުރްސި އެވެ. ދެވަނަ ރަކްޢަތުގައި الحمد އަށް ފަހު ކިޔަވާނީ، އިޚްލާޞް ސޫރަތެވެ. ދަމުނަމާދުކޮށް އަވަދިފުމަށްފަހު، ބައެއް ދުޢާތައް ކިޔުން މޮޅު އިތުރެވެ.

ދުޢާކުރަން ފެށުމުގެކުރިން ތައުބާވެ، އަދި މީހެއްގެ ޙައްގަކަށް އަރައިގަނެވިފާވާނަމަ އެޙައްގެއް އަދާކުރުން ވަރަށް މުހިއްމެވެ. ދުޢާ ކުރުމުގައި ވެސް އަދަބުތަކެއް ދެނެގަނެ އެގޮތުގައި ދުޢާ ކުރުން ވަރަށް މުހިއްމެވެ. އެގޮތުން މާތް ވަގުތުތަކުގައި ދުޢާ ކުރުމާއި، ޤިބްލައަށް ކުރިމަތިލައިގެން ހުރެ ދުޢާ ކުރުމާއި، ދުޢާކުރުމުގެ ކުރިން ﷲ އަށް ޙަމްދާއި ޘަނާ ދެންނެވުމާއި، ދުޢާ ކުރުމުގައި އަޑު މަޑު ކުރުމާއި، ﷲ ގެ އިސްމުފުޅުތަކުން ދުޢާ ކުރުމުގެ އިތުރުން ސާފު ޢިބާރާތުން ދުޢާކުރުން ފަދަ ކަންކަން ހިމެނެވެ.

ކޮންމެ މީހަކު ވެސް އެމީހަކު އެދޭ ކަމަކަށް ނުވަތަ ބޭނުން ކޮންމެ ކަމަކަށް އެދި ދުޢާ ކުރެވިދާނެވެ. ސޫރަތުލް ބަޤަރާގެ 186 ވަނަ އާޔަތުގައި މާތްﷲ ވަހީކުރައްވާފައިވެއެވެ. އަދި ތިމަންރަސްކަލާނގެއާމެދު ތިމަންރަސްކަލާނގެ އަޅުން ކަލޭގެފާނާ سؤال ކޮށްފިނަމަ، (ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ!) ފަހެ، ހަމަކަށަވަރުން ތިމަންރަސްކަލާނގެއީ (އެއުރެންނާ) ކުއްތަންވެ ވޮޑިގެންވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ. ތިމަންރަސްކަލާނގެ حضرة އަށް دعاء ކޮށްފިނަމަ دعاء ކުރި މީހާގެ دعاء ތިމަންރަސްކަލާނގެ އިޖާބަ ކުރައްވަމެވެ. ފަހެ، އެއުރެން (އެބަހީ: ތިމަންރަސްކަލާނގެ އަޅުން) ތިމަންރަސްކަލާނގެއަށް އިޖާބަދޭހުށިކަމެވެ! އަދި އެއުރެން ތިމަން ރަސްކަލާނގެއަށް إيمان ވާހުށިކަމެވެ! (އެއީ) އެއުރެންނަށް ތެދުމަގު ލިބުމަށްޓަކައެވެ.

ޒަކާތަކީ ވަކި މިންވަރެއް ހަމަވެއްޖެ މުދަލުން، ވަކި މިންވަރަކަށް ނެގިގެން، ވަކި ޝަރުތުތަކެއްގެ މަތިން، ވަކި ބަޔަކަށް ދެވޭ މުދަލެކެވެ. އެއީ އިސްލާމް ދީނުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރެއިން 3 ވަނަ ރުކުނެވެ. ފަރުޟު ޒަކާތުގެ ދެބައި ހިމެނެއެވެ. އެއީ މުދަލުގެ ޒަކާތާއި ފިތުރު ޒަކާތެވެ. ފިތުރު ޒަކާތަކީ ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދަ ހިފާނިމުމާ ގުޅިގެން އަދާކުރުން ވާޖިބުވެގެންވާ ސޮދަގާތެކެވެ. ފިތުރު ޒަކާތަކީ ތިމާއާއި ތިމާ ޚަރަދުދީ ބަލަހައްޓަން ޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް ޢީދު ދުވަހާއި ޢީދު ވިލޭރޭއަށް ބޭނުންވާ ކާބޯތަކެތި ހުރެ، އިތުރުވެއްޖެ ނަމަ ދޭންޖެހޭ އެއްޗެކެވެ. ކުޑަކުދިން ބާލިޣުވަންދެން އަދި އަންހެން ކުދިން ބާލިޣުވިޔަސް މީހަކާ އިންނަންދެން އެކުދިންނަށްޓަކައި ޒަކާތް ދެއްކުން ބައްޕަގެ މައްޗަށް ވާޖިބެކެވެ. ފިތުރު ޒަކާތް ނެރުން ވާޖިބުވެގެން ވަނީ ހަނޑޫ، ގޮދަން، ބިންބި، ކުދިބަތް، ފަދަ އޮށްޓަރުހުރި ގޮވާމުގެ ތެރެއިން އާދަކޮށް ކާން ގެންގުޅުނު އެއްޗަކުންނެވެ. ފިތުރު ޒަކާތަށް ނެރެން ޖެހޭނީ ސާޢެއްގެ މިންވަރެވެ. އެއީ ގާތްގަނަޑަކަށް 2.4 ކިލޯގްރާމެވެ. މިތަކެތި އަގުކޮށް އޭގެ އަގަށްވާ ފައިސާ ޒަކާތަށް ނެރެވިދާނެވެ.

ޒަކާތް ހައްޤުވާ ފަރާތްތައް ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި އައިސްފައިވެއެވެ. އެއީ އަށް ފަރާތެކެވެ. މާތްﷲ ވަހީކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅެއްގެ މާނާގައިވެއެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، صدقات ގެ ތަކެތި ވަނީ فقير ންނަށާއި، مسكين ންނަށާއި، އެކަމުގެ عامل ންނަށާއި، އެއުރެންގެ ހިތްތައް އެކުވެރިކުރައްވާ މީހުންނަށާއި، (އެބަހީ: އަލަށް إسلام ވީ މީހުންނަށާއި) އަޅުން މިނިވަންކުރުމުގައްޔާއި، ދަރަނިވެރިންނަށާއި، اللَّه ގެ މަގުގައްޔާއި (حال ގައި ޖެހިފައިވާ) ދަތުރުވެރިންނަށެވެ. اللَّه ގެ حضرة ން ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ فرض އެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ޒަކާތުގެ ދީނީ ފައިދާތަކުގެ ތެރޭގައި، އީމާންކަން އިތުރުވުމާއި، މާތްﷲގެ ހަޟްރަތުން މަތިވެރި ސަވާބު ލިބުމާއި، ޒަކާތް ނެރޭ މީހާގެ ކުށްފާފަތައް ފޮހެވިގެން ދެއެވެ. ފިތުރު ޒަކާތް ނެރުމަކީ، ބޭކާރު ޢަމަލުތަކުންނާއި ހަޑިހުތުރު ބަސްތަކުން ރޯދަވެރިޔާ ތާހިރުކޮށްދޭނެ ކަމެކެވެ. އަދި އެއީ މިސްކީނުންނަށް ދެވޭ ކާނާއެކެވެ.