ބަޖެޓް ދިރާސާ ކުރާ ކޮމިޓީ - ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީ، އެމްއެމްއޭ އަދި އޮޑިޓް އޮފީހުގެ ބޭފުޅުންނާ ބައްދަލު ކުރުން

ޤާސިމް އިބްރާހީމް: 2008ން ފެށިގެން ބަދަލުވަމުން މި އަންނަނީ އެއްވާހަކައެއް. މިދާ ގޮތުން އަޅުގަނޑުމެންގެ ގައުމު ސަލާމަތުގެ އައްސޭރިއަކަށް ނުދެވޭނެ. އަޅުގަނޑުމެން ހިތާމަކުރަން. އަޅުގަނޑުމެންގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ވިދާޅުވި މިއަހަރުގެ ޖުލައި ނުވަތަ ޖޫންގެ ތެރޭގައި އެމަނިކުފާނު ބަދަލުތަކެއް ގެންނަވާ ވާހަކަ. އެހެންނަމަވެސް އެ ބަދަލު މިއަދާ ހަމައަށް ވެސް ނުގެނެވިގެން ދާކަން ޚަރަދު ކުޑަކުރަން ޑިސިޕްލިން ފިޔަވަޅު އަޅުއްވާނެކަން ނަމަވެސް އެކަން ނުކުރެވިގެން ދިއަ ސަބަބު، އިއްޒަތްތެރި މިނިސްޓަރުގެ ވާހަކައިން ވެސް ސާފުކޮށްފެއްވައިފި. ދެން އަޅުގަނޑުމެންނަށްވެސް އިނގޭ ސަބަބުތަކެއް އެބަހުރިކަން. އެހެންނަމަވެސް ގެރި ފެންގަނޑަށް ވެއްޓިގެން މަރުވީމާ ދެން ނަގަން ދާނެ ކަމެއް ނެތޭ އަޅުގަނޑު ހިތަށް އަރަނީ. އެހެންކަމުން މިއަދު އަޅުއްވަންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅުއްވަންޖެހޭ.   

އަޅުގަނޑު ދަންނަވަން ބޭނުންވަނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ގައުމު އިނދަ ޖައްސާނުލާ މިއަދު އޮތް ސަރުކާރުން ސަލާމަތް ކޯށްދޭށޭ. ސަލާމަތްކޮށްދެއްވަން އަޅުއްވަންޖެހޭ ކޮންމެ ފިޔަވަޅެއް ވެސް އަޅުއްވައިގެން ނޫންގޮތަކަށް މިކަމުން ސަލާމަތެއް ނުވާނެ. އަޅުގަނޑުމެން ސަލާމަތްކޮށްދޭން ނާންނާނެ އެހެން ބަޔަކު.

ދައުލަތުން ޚަރަދު ކުޑަކުރެއްވުމަށް ކުރައްވަންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތައް އޭރު ވިދާޅުވި ގޮތަށް އެޅުއްވުނު ނަމަ.. ވަރަށް ކެރިވަޑައިގަންނަވަން ވާނެ. ވެދާނެ ފަހަރެއްގަ ސަރުކާރުގައި އެމަނިކުފާނު ނުހުންނެވޭނެ ކަމަށްވެސް. އަދި ހުންނެވޭނެ ކަމަށްވެސް. ދައުލަތުން ހަވާލުވެވަޑައިގެންނެވި އިރު ސަރުކާރާ ހަވާލުވެވަޑައިގެންނެވި އިރު، ދައުލަތުގެ ހާލަތު އޮތް ގޮތް ރައްޔިތުންނަށް ބަޔާންކޮށްދެއްވާށޭ. އެކަމަކު އެކަން ކުރެއްވުމަށްޓަކައި އަޅުގަނޑުމެން ވަރަށް މަސައްކަތް ކުރެއްވިން މި މާލިއްޔަތު ކޮމިޓީގައި. އެކަމަކު އެކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކުރިއަށް ގެންދެވޭނެ ގޮތެއް ނުވި. ވަރަށް ހިތާމަ ކުރަން. އެކަން ކުރިއަށް ނުގެންދެވުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން މަނިކުފާނަށް ބުރަ ބޮޑުވެގެން..ދައުލަތަށް ބުރަ ބޮޑުވެގެން މިދަނީ. މިއަދު ގައުމު ވެއްޓިފައި މިއޮތް ހާލަތަށް ދިއުމުގައި އަޅުގަނޑު ވެސް ހިމެނޭ ގޮތަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ވަރަށް ބޮޑު އިހުމާލުތަކެއް އެބައޮތް. އެހެންނޫންނަމަ މިއަދު މިހާ ހިސާބަކަށް ނުދާނެ. ބަޖެޓް ފާސްކޮށްދިނުމާ ޕްރޮޖެކްޓްތައް ދިނުމާ މި ހުރިހާ އިޚްތިޔާރެއް މި އޮންނަނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް.

ރައީސް އެންމެ ފަހުން ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުތަކުގައި ކުރެއްވި މަސައްކަތުން ވާހަކަ ދެކެވެމުން އެބަދޭ 40 މިލިއަން ޑޮލަރުގެ ގްރާންޓެއް. ލިބުމުގެ މަގުމަތީގައި އެބައިން ޕައިޕްލައިންގަ. މިހާރު މިހިރަ ދަރަނިތައް މެނޭޖް ކުރުމަށްޓަކައި ރަހުމަތްތެރި ދައުލަތްތަކުގެ ގްރާންޓް އެސިސްޓެންސް ބޭނުންވޭ ހަމައެކަނި ޕްރޮޖެކްޓް ގްރާންޓްގެ އިތުރަށް: ފިނޭންސް މިނިސްޓަރ

އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް އޮފީސް: ދައުލަތުގެ ޚަރަދަށް ބަލާއިރު، 2024 ވަނަ އަހަރު 49.8 ބިލިއަން ރުފިޔާ މިއިނީ ބަޖެޓް ކޮށްފަ. އޭގެ ތެރެއިން 76 ޕަސެންޓް ސެޕްޓެމްބަރގެ ނިޔަލަށް ޚަރަދު ކުރެވިފައިވާ ކަމަށް ރިކޯޓްތަކުން ދައްކަނީ، 24 ޕަސެންޓް ޚަރަދު ނުކުރެވޭ ކަމަށް. ސަޕްލިމަންޓްރީ ބަޖެޓް އަށް މި އިނީ 5.1 ބިލިއަން ރުފިޔާ އިތުރުކުރަން ހިމަނާފަ. އެއަދަދު ލައިގެން ބަޖެޓް ޖުމްލަ 54.9 ބިލިއަން ރުފިޔާ އަށް އަރާނެ ކަމަށް މިހާރު ހުށަހަޅާފައި އިން ބަޖެޓްއިން ފާހަގަކުރެވެނީ. މިއީ ފާސްކުރި ބަޖެޓްގެ 10 ޕަސެންޓް އިތުރުވުމެއް.

އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް އޮފީސް: އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި ހުށަހަޅާފައި ހުރި ކަންތައްތަކަށް ބަލާއިރު، ފާހަގަކުރެވޭ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ އަދި ހިލޭ އެހީގެ ގޮތުގައި ފައިސާ ލިބޭނެ ކަމަށް ސަޕްލިމަންޓްރީ ބަޖެޓްގައި ހިމަނާފައިވާ ކަމަށް. ދެން އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީއަށް ބަލާއިރުގައި 2024 ވަނަ އަހަރަށް ފާސްކުރި ބަޖެޓްގައި 4 ބިލިއަން ރުފިޔާ ފާސްކޮށްފައި އެބައިން. ދައުލަތުގެ ޕަބްލިކް އެކައުންޓިންގ ސިސްޓަމްގެ ރިކޯޑްތަކަށް ބަލާއިރުގައި ފުރަތަމަ 9 މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި 2.3 ބިލިއަން ރުފިޔާ ލިބިފައިވާ ކަމަށް ސިސްޓަމްއިން ދައްކަނީ. އެއީ 2024 ވަނަ އަހަރަށް ބަޖެޓް ކުރި އެމައްުންޓްގެ 60 ޕަސެންޓް. ސަޕްލިމަންޓްރީ ބަޖެޓްގައި 180 މިލިއަން ރުފިޔާ އިތުރަށް ލިބޭނެ ކަމަށް ހިމަނާފަ މި އިނީ. މަންތްލީކޮށް މީތި ބަލާކަމަށް ވަންޏާ އިތުރަށް ގާތްގަނޑަކަށް 2 ބިލިއަނެއްހާ ރުފިޔާ އިތުރަށް އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީގެ ގޮތުގައި އެބަލިބެންޖެހޭ ސަޕްލިމަންޓްރީ ހިމަނައިގެން. ޓްރެންޓްތަކަށް ބަލާއިރު އެއީ އަންލައިކްލީ ފިގާއެއް ކަމަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ގަބޫލު ކުރެވެނީ. ދެވަނަ ކަމަކަށް ހިލޭ އެހީގެ ގޮތުގައި ޖަހާފަ އިން 2024 ގައި ފާސްކުރި ބަޖެޓްގައި 1.2 ބިލިއަން ރުފިޔާ ހިމަނާފަ އެބައިން ސަޕްލިމަންޓްރީގެ ގޮތުގައި ލިބޭނެ ކަަމަށް. ފުރަތަމަ 9 މަސްދުވަހު އެކްޗުއަލް ލިބުނު އަދަދަށް ބަލާއިރު، ޕަބްލިކް އެކައުންޓިން ސިސްޓަމުގައި ދައްކަނީ 630 މިލިއަން ރުފިޔާ ލިބިފަ އިންކަމަށް. މިއީ އެ އަހަރަށް ފާސްކުރި ބަޖެޓްގެ50 އިންސައްތަ 9 މަސްދުވަހު ލިބިފަ މި އިނީ. ދެން ސަޕްލިމަންޓްރީ ބަޖެޓް ލައިގެން 1.4 ބިލިއަން ރުފިޔާ ލިބޭނެ ކަމަށް އަންދާޒާ ކޮށްފަ އެބައިން. ފާއިތުވެ ދިއަ އަހަރުތަކުގެ އެކްސްޕީރިއަންސްއަށް ބަލާއިރު، އަދި މިހާތަނަށް ލިބިފައިވާ އެމައުންޓަށް ބަލާއިރު އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލަފާކުރެވެނީ މިވެސް އަންލައިކްލީ ފިގާއެއް ކަމަށް. ޖުމްލަ 1.4 ބިލިއަން ރުފިޔާ ދައުލަތަށް ބާކީ މިއިން 2 މަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ލިބުމަކީ.

މިހެން މިކަން އޮތަސް ޖުމްލަ އާމްދަނީ އަށް ބަލާއިރުގައި ގާތްގަނޑަކަށް 2024 ވަނަ އަހަރަށް އަންދާޒާ ކުރި ޖުމްލަ އާމްދަނީގެ 82 ޕަސެންޓް އެބައިން ސެޕިލިޓަމް ދައްކާ ގޮތުންވެއްޖިއްޔާ ލިބިފަ. ދެން ބާކީ ސަޕްލިމަންޓްރީ ބަޖެޓް ލައިގެން 18 ޕަސެންޓް ނުލިބި މި އިންނަނީ. އެހެން ބަލާ ކަމަށްވާނަމަ ޖުމްލަ އާމްދަނީ ލަފާކޮށްފަ އިން އަދަދު ލިބޭނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ. އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި ލަފާކޮށްފަ ދެން ހުރި ދާއިރާތަކުން ޕާފޯމަންސް ރަނގަޅުވެފައި ހުރީމަ.

ބަޖެޓް ދިރާސާ ކުރާ ކޮމިޓީ އަށް ހާޒިރުކޮށްފައިވަނީ ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީ، އެމްއެމްއޭ އަދި އޮޑިޓް އޮފީހުގެ ބޭފުޅުން